BOEKBESPREKING

W.J. Ouweneel en L.B. van de Kamp
Joden en christenen, een verdiepend gesprek.
Uitg. Medema, Heerenveen; 168 blz.; € 12,50.
In de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland lezen we (art. I, 7) dat zij het gesprek met Israël inzake het verstaan van de Heilige Schrift, in het bijzonder betreffende de komst van het Koninkrijk van God, zoekt. G.H. Cohen Stuart, die een nawoord in dit boek geschreven heeft, wijst erop dat we inderdaad beter kunnen spreken over gesprek met de Joden dan over dialoog.
Het laatste woord roept associaties op van discussies waarbij Joden gedwongen werden zich te verdedigen tegen christelijke aanvallen. In dit boek wordt daarom het gesprek gezocht in de betekenis van uitwisseling van gedachten. Of het ook komt tot contact en wederzijds begrip, vraag ik me af. Op de omslag van het boek staan beide auteurs met de rug naar elkaar toe. Dat is typerend voor hele inhoud van het boek. Je ervaart het bij het lezen ervan dat orthodoxe Joden en orthodoxe christenen een wereld van verschil is.
Om te weten waar de orthodoxe Joden voor staan, is dit boek instructief. Het gesprek zou wellicht heel anders verlopen zijn, wanneer dit aangegaan was met een modernorthodoxe of conservatieve rabbijn of met iemand van de liberale of reformbeweging. Het boek eindigt weliswaar met een nawoord van rabbijn Soetendorp, vertegenwoordiger van laatstgenoemde beweging; hij vindt wel dat er bruggen geslagen worden van kennis en waardering tussen Joden en christenen, maar daar blijft het tot heden dan ook bij.
Van de Kamp spreekt heel consequent over de christelijke Messias. Hij gelooft wel dat Joden en christenen op dezelfde persoon wachten, maar die persoon voldoet in zijn overtuiging en vanuit zijn verstaan van de Tenach (Oude Testament) en de Talmoed niet aan al die beschrijvingen die het Nieuwe Testament en de christelijke kerkgeschiedenis van Hem geven. Voor de Joden is de Talmoed namelijk eveneens gezaghebbend Woord van God. Deze Talmoed is een samenvoeging van de Misjna en de discussies daarop. De Misjna is de oudste verzameling wetsregels van de mondeling overgeleverde Tora. Men leest en legt dus de Tenach uit volgens de interpretatie van de Talmoed. De christenen doen dat volgens de interpretatie van het Nieuwe Testament. Hij noemt echter zonder meer de christelijke interpretatie van de Messias in het Oude Testament één groot misverstand en verwerpt daarmee Jezus als de Christus en Zoon van God. Het christendom is in joodse ogen een ándere godsdienst. Hij kan ook niet uit de voeten met wat Pinchas Lapide te berde brengt over de joodse wortels van het christendom. Juist door dit luisteren van de Joden naar christenen en christenen die te rade gaan bij de Joden, ontstaat er verwarring. Laten zowel christenen als Joden maar vasthouden aan hun eigen waarheden. De verschillen tussen christendom en jodendom zijn van alle tijden. Theologische empathie mag in theologische discussie niet de overhand krijgen doordat men die gevoelens zwaarder laat wegen dan de ultieme waarheid die voor ieder achter het woord van de Bijbel ligt, volgens Van de Kamp. Hij hoopt slechts dat de bespreking van deze verschillen in dit boek meehelpen tot een beter verstaan van elkaar.
Ouweneel kan uiteraard ook vrijuit zijn standpunt weergeven en gaat wel in op wat rabbijn Van de Kamp schrijft. Toch heb ik de indruk dat hij bij het schrijven van de reacties het gevoel heeft zich te moeten verdedigen tegen de joodse aanvallen. Hij probeert af en toe dichterbij zijn gesprekspartner te komen, maar het lukt hem niet. Soms praten ze langs elkaar heen of laten het gespreksonderwerp liggen.
Met interesse heb ik dit boek gelezen, maar ik ben er niet vrolijk van geworden. Ik kan niet onderdrukken te denken aan woorden van de jood Simeon, die met het Kind op de armen en vervuld met de Heilige Geest, profeteerde: ‘Zie, dit Kind is bestemd tot val en opstanding van velen in Israël en tot een teken dat tegengesproken zal worden.’ Ook voel ik mee wat Paulus, aanvankelijk een Joodse farizeeër, schrijft: ‘Ik spreek de waarheid in Christus, ik lieg niet en mijn geweten getuigt mee door de Heilige Geest, dat het een grote bron van droefheid voor mij is, en een voortdurende smart voor mijn hart. Want ik zou zelf wel wensen vervloekt te zijn, weg van Christus, ten gunste van mijn broeders, mijn familieleden wat het vlees betreft. Zij zijn immers Israëlieten; voor hen geldt de aanneming tot kinderen en de heerlijkheid en de verbonden en de wetgeving en de eredienst en de beloften. Tot hen behoren de vaderen, en uit hen is, wat het vlees betreft, de Christus voortgekomen, Die God is, boven alles, te prijzen tot in eeuwigheid. Amen!’

H. ROSEBOOM, KESTEREN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen