HEILZAME BELOFTE

Het ontvangen van de zegen aan het einde van de kerkdienst kan als iets heel waardevols ervaren worden. Maar wat betekent het als de zegen wordt uitgesproken en op de gemeente wordt gelegd? Waarom doen we dit aan het einde van de kerkdienst? Om hier meer helderheid over te krijgen eerst enkele gegevens uit de Bijbel op een rij.

HEILZAME KRACHT
Al op de eerste bladzij van de Bijbel kom je zegeningen tegen. De Heere zegent het leven dat Hij heeft geschapen. De dieren worden gezegend en de mens wordt gezegend (Gen.1:22,28). God heeft goede bedoelingen met hen. Tegelijkertijd krijgen de dieren en de mensen ook een opdracht mee. Voor de mensen geldt dat ze tot heerser over de dieren worden aangesteld. Kennelijk roept de zegen van God ook op tot een bepaalde manier van leven.
Die gedachte komen we nog sterker in Deuteronomium 28 tegen. Als de Israëlieten zullen leven naar Gods geboden, zullen ze met zegeningen overladen worden.
Concreet gaat het dan over veiligheid, vruchtbaarheid, vrijheid en voorspoed. Deze belofte heeft ook een keerzijde. Als het volk God niet zal dienen, zullen de zegeningen ophouden. Ze zullen zelfs omslaan in een vloek. Dan komen ziekten, gevangenschap en de dood ter sprake.
Het Hebreeuwse woord voor zegenen is barach. Dat betekent: heilzame kracht geven. Als God zegent, komt Hij zelf nabij. Zijn aanwezigheid is immers heilzaam en brengt shalom.

AÄRONITISCHE ZEGEN
Welke elementen er in de zegen van God meekomen, wordt misschien nog wel het meest duidelijk als we naar de Aäronitische zegen kijken in Numeri 6:24-26: ‘De Heere zegene u en behoede u. De Heere doe Zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig. De Heere verheffe Zijn aangezicht over u en geve u vrede.’

Deze woorden klinken meestal ook aan het einde van de kerkdienst. Deze zegen zit taalkundig buitengewoon knap in elkaar. In het Hebreeuws heeft het eerste vers drie woorden en vijftien medeklinkers. Het tweede vers telt vijf woorden en twintig medeklinkers. En het derde vers telt zeven woorden en vijfentwintig medeklinkers. De Godsnaam komt drie keer voor. Als je die eraf haalt, houd je twaalf woorden over, naar het getal van de twaalf stammen van Israël. Bij elke zin wordt de intensiteit hoger. Het laatste woord ’vrede’ is het zevende woord in de derde zin. Zeven verwijst naar volheid, harmonie en de sabbat.

VERSCHILLENDE LAGEN
In de aäronitische zegen komen we verschillende elementen tegen die allemaal lagen zijn van Gods zegen. Behoeden duidt op bescherming. Verder komen we tegen dat God Zijn aangezicht over het volk zal doen lichten. Door de zonde wendt de Heere Zijn aangezicht af. Maar als God je zegent, keert Hij Zijn aangezicht nu juist naar je toe. Daarvoor is wel genade nodig. Want zomaar kan dat niet. We horen het woord ‘genade’ in deze hogepriesterlijke zegen dan ook klinken.
In de derde regel wordt Gods toewending nog sterker en meer gepassioneerd. Als laatste woord klinkt het woord ‘vrede’ als een climax: Shalom. Die ontvang je als God je zegent en je in Zijn wegen gaat. De shalom omvat heel je leven in al je relaties. Nog wat nauwkeuriger gezegd: de zegen van God geeft kracht, maakt heel, biedt bescherming en sticht gemeenschap.
In het Oude Testament zijn Aäron en na hem de priesters geroepen om de zegen van God door te geven aan het volk.

GOED SPREKEN
In de Septuagint is het Hebreeuwse barach consequent vertaald met eulogion. Dat betekent: goed over iemand spreken. Je kan als mens dus ook God zegenen, namelijk in die zin dat je Hem prijst en dankt. Of het eten zegenen. Denk aan Markus 6:41 waar de Heere Jezus het voedsel zegent. Dat betekent dat Hij ervoor dankt, zoals wij dat ook doen aan tafel voor de maaltijd.
In het Nieuwe Testament heeft de zegen die van God komt ook verschillende lagen. Het kan gaan over welvaart en goede oogsten (Hebr.6:7), over bescherming in het leven (Mark.10:13-16) of de zegen als kracht ten goede die heil en redding brengt en eeuwig leven schenkt (zie: Matt.25:34, Hand.3:26, Gal.3:8 e.v.).
Wat opvalt in het Nieuwe Testament, is dat Gods zegen in de Heere Jezus vlees en bloed is geworden. De Heere Jezus zegent niet alleen zelf, zoals toen Hij ten hemel voer (Luk.24:50). Maar in Hem is Gods zegen zichtbaar en merkbaar nabijgekomen. In Hem is er zegen te vinden. Jezus ís Gods zegen. Jezus ís Gods aangezicht. Onwillekeurig moet je dan denken aan wat Paulus schrijft: ‘Die ook Zijn eigen Zoon niet gespaard heeft, maar heeft Hem voor ons allen overgegeven, hoe zal Hij ons ook met Hem niet alle dingen schenken?’ (Rom.8:32).
Wat als laatste in het Nieuwe Testament opvalt, is dat een gezegend mens ook geroepen wordt om tot een zegen te zijn. In de Bergrede roept de Heere Jezus ons op om mensen die ons beledigen, onverwacht anders tegemoet te treden. Door hen juist te zegenen met goede woorden (Matt.5:44 e.v.). De gemeente is de tempel van God in deze wereld. Aan de gemeente zou men iets moeten zien van de zegen van de Heere Jezus die men daarbinnen ontvangen heeft.

STELLIGE WOORDEN
Wat is nu de oogst van deze bijbelse gegevens als we denken aan de zegen aan het einde van de kerkdienst?
Het is niet zomaar een zegen, het zijn ook niet zomaar wat goede woorden die de predikant aan het einde van de dienst uitspreekt.
Maar hij is geroepen om priesterlijk de zegen van de drie-enige God op de gemeente leggen. God zelf spreekt goede woorden tot de gemeente op dat moment. Meestal zal de predikant de hogepriesterlijke zegen uit Numeri gebruiken, maar de woorden van Paulus uit 2 Korinthe 13:13 zijn ook heel gebruikelijk. Hierin ligt het accent op de drie-eenheid en klinken heel kernachtig de belangrijke woorden: genade, liefde en gemeenschap.
De zegen aan het einde van de kerkdienst is veel meer dan een wens. Door het Nederlandse ‘zij’ klinkt het wensend. Maar we mogen het veel sterker opvatten. De Heere zegt: Ik zál hen zegenen (Num.6:27). De aäronitische zegen kan dan ook veel sterker vertaald worden: De Heere zal u zegenen en u behoeden. De Naardense Bijbel van Pieter Oussoren gebruikt deze stellige woorden dan ook terecht.

EVANGELIEVERKONDIGING
We kunnen de zegen opvatten als een sterk geconcentreerde evangelieverkondiging. De Heere Jezus heeft beloofd dat Hij al de dagen bij de gemeente zou zijn, tot op de laatste dag van de wereldgeschiedenis. Deze notie wordt in de zegen heel kernachtig verkondigd. Dat betekent niet dat je direct na een kerkdienst opeens gezond wordt als je ziek was of opeens heel veel geld gaat verdienen in die week. De zegen van God heeft iets voortdurends.
Steeds weer ontvang je de zegen. Steeds weer hoor je dat God belooft dat Hij zelf bij je zal zijn en je zal beschermen en je genadig zal zijn. De werkelijkheid daarvan ontdek je gaandeweg en zal pas bij de wederkomst voluit merkbaar worden.

OPDRACHT
Als we de lijnen van het Oude Testament en Nieuwe Testament doortrekken, betekent het ontvangen van de zegen ook een opdracht. Als de Heere zijn aanwezigheid belooft in je leven, is dat een grote zegen. Dat betekent wel dat we geroepen worden om ook dicht bij de Heere te blijven leven. En om een zegen te zijn voor anderen.
Kortom, als mensen het moment van de zegen aan het einde van de kerkdienst als iets gewichtigs ervaren, is dat zeer terecht. Er gebeurt dan heel wat. Het is echt zonde om dit moment zomaar gedachteloos te laten passeren.

Ds. M.P.D. Barth is hervormd predikant te Barneveld.

GESPREKSVRAGEN
• Hoe beleeft u/jij het ontvangen van de zegen na de kerkdienst?
• Wat houdt het in als we Gods zegen ontvangen?
• Is de zegen van God doorgeven alleen voorbehouden aan predikanten? Waarom wel/niet?
• Hoe kun je een zegen zijn in je leven?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen