Hospiceverpleegkundige

De Regenboog telt zes bedden en is gevestigd in een authentiek pand direct naast het verpleeghuis Pniël. Beide maken onderdeel uit van de christelijke zorgorganisatie Leliezorggroep.

MAANDAG

Bij aanvang van de dienst om 7.15 is er eerst de overdracht van het nachthoofd van het verpleeghuis. De dagbezetting bestaat uit een beroepskracht (verpleegkundige of verzorgende) en twee vrijwilligers. Als verpleegkundige begin je de dag alleen, de vrijwilligers starten om 8.30. Na de overdracht en het lezen van de rapportage ga je bij de bewoners langs om te horen hoe de nacht is geweest en wat hun wensen zijn qua ondersteuning bij het wassen, aankleden en ontbijt. Tegelijkertijd worden, indien aangesloten, de medicatiepompen (pijnbestrijding) gecontroleerd en de medicijnen verstrekt. Tijdens het uitzetten van de medicatie belt mevrouw K. Ik ga naar haar toe en neem ook de medicatie tegen de benauwdheid en misselijkheid mee. Mevrouw wil graag wat meer rechtop gezet worden en een kopje thee met beschuitje. Ik help haar overeind.

Mevrouw wil mij vertellen hoe de vorige dag is geweest, maar is daarvoor te benauwd. Als de medicijnen zijn gedeeld komen de twee vrijwilligers en vindt de overdracht plaats. In de hospice werken we met een goed op elkaar ingespeeld team van zes beroepskrachten en ongeveer dertig vrijwilligers. De groep vrijwilligers bestaat uit mensen met verschillende kwaliteiten. Er zijn vrijwilligers die helpen in de zorg, koken, optreden als gastvrouw/ -heer en zo nodig een periode waken bij een stervende, als er op dat moment geen familie aanwezig is of de bewoner geen familie heeft. Gelet op het feit dat elke bewoner andere behoeften heeft, en zo ook elke vrijwilliger eigen, specifieke kwaliteiten, wordt van de beroepskracht een begeleidende, soms sturende rol verwacht richting de vrijwilliger. Het dagelijks maken van een werkplan voor de dag helpt hierbij. Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor het hospice.

Deze ochtend is een opname gepland. De vrijwilliger wordt gevraagd om de kamer te controleren en een bloemetje neer te zetten, als welkom. Terwijl de vrijwilligers zorgen voor het ontbijt ga ik naar mevrouw K. terug. De medicatie heeft geholpen. De benauwdheid is afgenomen. Als mevrouw na de wasbeurt vermoeid in de rolstoel zit, wordt zij misselijk en moet braken. Zij begint te huilen. In haar verdriet vertelt zij dat zij voor niemand meer wat kan betekenen en dat zij het voor ons ook lastig maakt. Voor haar mag het leven afgelopen zijn. Hier past alleen maar luisteren en erkennen dat het leven op dit moment zwaar is. Feitelijk is onze taak niet anders dan creëren van veiligheid en geborgenheid. De cliënt van de opname komt halverwege de ochtend en zo’n opname vraagt speciale aandacht. Zowel voor cliënt als familie is de impact meestal groot. De hospice is het adres waar je naartoe gaat om je leven af te sluiten. Belangrijk is dan dat je de cliënt en familie een gevoel van welkom geeft en vooral rust creëert. Deze cliënt had een euthanasiewens, maar weet dat in de Regenboog geen medewerking wordt verleend aan actieve levensbeëindiging op verzoek. Dit vraagt zorgvuldige aandacht en begeleiding. In de eerste instantie van de arts. Bij de opname moet een open en eerlijk gesprek plaatsvinden over de wensen en verwachtingen aangaande vragen rondom het levenseinde. De verpleegkundige speelt hierbij in begeleidende zin een belangrijke rol. Daarom worden deze gesprekken, zo veel mogelijk door arts en verpleegkundige samen gevoerd.

Het komt een enkele keer voor dat ondanks duidelijke afspraken bij opname de cliënt alsnog om euthanasie vraagt vanwege uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Dat is bijna altijd voor ons ook invoelbaar. Hieraan niet kunnen voldoen, voelt als tekort schieten, de cliënt in de steek laten. Samen met cliënt en familie, als team (arts, geestelijk verzorger, verpleegkundige) hier op respectvolle en zorgvuldige wijze het gesprek over voeren en een voor alle partijen goede oplossing vinden, ervaar ik als een zware en soms ook emotionele opgave. Benadering vanuit christelijke optiek vindt vaak geen herkenning bij onze, veelal niet-christelijke cliënten. In de vijf jaar dat de Regenboog bestaat heeft het twee keer tot een uitplaatsing geleid.

DINSDAG

Vanochtend word ik door een vrijwilliger bij de heer W. geroepen. De heer is huilend aangetroffen, omdat hij ondanks nachtelijke sedatie met een medicijnpomp niet goed geslapen heeft. De heer geprobeerd te troosten. Vraagt radeloos of ik voor hem wil bidden. Deze psychisch fors getraumatiseerde man zoekt zelf zijn mensen uit met wie hij wil praten. Hij gaat zoveel mogelijk zijn eigen, eenzame gang. Dit is in de hospice lastig, omdat je wel met veel vrijwilligers werkt, die allen graag voor de mensen willen zorgen en dus ook voor deze cliënt. Het respecteren van de eigenheid van de cliënten, hoe lastig soms, is belangrijk. Hier vraagt de begeleiding van de vrijwilligers de nodige aandacht. Vanmiddag is er het wekelijks multidisciplinair overleg (MDO). Dit is een overleg waarin arts, verpleegkundige/ verzorgende, geestelijk verzorger, psycholoog en verpleegkundig palliatief consulent aanwezig zijn. In de dagen voorafgaand aan het MDO wordt bij de cliënten navraag gedaan wat zij in het overleg besproken wil hebben. Ook de bevindingen van de verschillende disciplines komen aan bod. Zo nodig wordt het zorgplan bijgesteld. De uitkomst wordt gedeeld met cliënt en familie en vastgelegd in het dossier. Ook vindt evaluatie plaats van de cliënten die in de voorgaande week zijn overleden. Hoe is dit stervensproces verlopen? Zijn de nabestaanden tevreden? Wat heeft het met jou gedaan? Aandacht hiervoor is belangrijk. Zeker als er meerdere cliënten in korte tijd overlijden trekt dat een zware wissel op jezelf en het team. Openheid hierover ‘heelt’.

WOENSDAG

Vandaag heb ik late dienst, het is tevens mijn laatste werkdag deze week. Gelet op de intensiteit van het werk is voor mij drie dagen per week in wisselende dienst genoeg. De dochter van de heer M. heeft een vraag over de voorgeschreven morfine van haar vader. Ondanks dat de arts uitleg geeft, vraagt dit om herhaalde toelichting. Het starten van morfine als pijnbestrijding roept vragen, soms zelfs emoties op. Mensen ervaren het als het begin van het einde. Ook hier weer een facet van de taak van de verpleegkundige. De heer S., een weduwnaar met kinderen, hoorde een week voor opname in het ziekenhuis dat hij ongeneeslijk ziek is. Vanuit het ziekenhuis is hij direct uitgeplaatst naar de hospice. Hij en zijn familie hadden dit totaal niet zien aankomen. De ontreddering bij S. en zijn familie was dan ook groot. Kinderen en verdere familie liepen in en uit. Intensieve begeleiding (‘het scheppen van orde in de emotionele chaos’) van de heer en zijn familie, maar ook het tactisch reguleren van het bezoek is dan aan de orde.

Essentieel in ons werk is dat je bij iedere cliënt weer je houding en wijze van communiceren moet bepalen. Uitgangspunt is de cliënt en zijn door hem geuite behoeften. Hij bepaalt de ‘agenda’.Dit heeft direct consequenties voor de manier waarop je zingeving en levensbeschouwing ter sprake brengt. De meeste bewoners ervaren angst voor de wijze waarop ze mogelijk zullen overlijden (pijn, stikken!). Een leven na de dood is voor hen geen (geloofs)realiteit, dus angst daarvoor is niet aan de orde. Evangeliseren is hier niet onze primaire opdracht, en soms werkt dat ook averechts. Als zorgverlener moet je je er terdege bewust van zijn dat de cliënt zich altijd in een afhankelijkheidspositie bevindt. Bespreking van zingeving en levensbeschouwing is mogelijk als je in de taal aansluit bij de cliënt. Een gevoelige antenne hiervoor is een gave. Het is duidelijk dat dit voor een lid van de Gereformeerde Gemeenten anders is dan voor een doorgewinterde Rotterdamse voetbalfan. Het boeiende is dat we beiden in het de Regenboog mogen verzorgen. De overtuiging dat Gods algemene genade groter is dan wij kunnen bedenken, helpt mij hierbij. Een citaat van ds. J.J. Poort uit Dagelijks bemoedigd verwoordt hoe ik mijn taak mag opvatten: ‘Wie Jezus Christus dienen wil, wordt door Hem altijd verwezen naar mensen, om aan hún adres de liefde te besteden die voor Jezus was bedoeld.’

Verpleegkundige Joke Goedhart uit Barendrecht bij de entree van haar werkplek: hospice De Regenboog in Rotterdam- Kralingen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen