Globaal bekeken

Uit een gezamenlijk themanummer over diaconaat van De Reformatie, van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt, en het Nederlands gereformeerde blad Opbouw een stukje over het leven van de Vroege Kerk:

In de zomer van het jaar 312 was de oogst mislukt in het oosten van het Romeinse rijk. In de winter daarna ontstond een zware hongersnood. Bovendien brak de pest uit. Er vielen massa’s doden. Veel lichamen bleven gewoon op straat liggen. En daartussenin bedelden veel burgers om brood. Hoe reageerde de kerk? Eusebius, de geschiedschrijver van die tijd, schrijft: ‘Alleen de christenen leverden in deze afschuwelijke situatie bewijzen van menselijk gevoel en medeleven. Sommigen van hen waren de hele dag bezig met de begeleiding van de stervenden en de zorg voor hun begrafenis. (…) Anderen brachten de massa slachtoffers van de honger uit heel de stad op één verzamelpunt bijeen en deelden aan allen brood uit. (…) Het gevolg was dat iedereen over hun actie sprak, de God van de christenen verheerlijkte en overtuigd door de daden zelf erkenden dat alleen zij vroom en godsdienstig waren.’
Met gevaar voor eigen leven en zonder aanzien des persoons verzorgden christenen mensen in nood. We weten uit andere bronnen dat veel mensen tot geloof in de God van christenen kwamen. Diaconaat is evangelieverkondiging met de daad!

***

Bij uitgeverij Boom te Amsterdam verscheen een twee vuisten dikke biografie (960 pagina’s) over Loe de Jong, de schrijver van de dertiendelige reeks Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog (1969-1988). Uiteraard komt ‘de zaak Aantjes’ uitvoerig aan de orde. Een herinnering aan de geladen avond van 6 november 1978.

• De Jong begon zijn persconferentie even na negen uur en somde meteen zijn drie belangrijkste conclusies op. Het RIOD had vastgesteld dat Aantjes ‘op de leeftijd van ruim 21 jaar is gemobiliseerd in het kader van de Waffen SS’. Hij hield de bewijsstukken als trofee omhoog voor de camera. Zijn tweede conclusie luidde dat Aantjes in het strafkamp voor spitters was ‘beland’. Hij liet er meteen de toespeling op volgen: ‘Wij hebben geen enkele reden om aan te nemen dat hij daar, zoals hij zelf heeft beweerd, gevangene is geweest.’ Ook zijn derde conclusie was regelrecht beschuldigend: ‘In alles wat de heer Aantjes tot dusver heeft meegedeeld, heeft hij, voor zover ons bekend, op wezenlijke punten verzwegen wat zich in de bedoelde periode met hem heeft afgespeeld.’

***

• Aantjes had in zijn verweer die vrijdagmiddag in besloten kring gezegd dat hij zich bij de Germanische SS had gemeld met de intentie het als vluchtweg naar Nederland te gebruiken, maar De Jong liet deze toelichting geheel buiten beschouwing. Het Nieuwsblad van het Noorden vermeldde in de laatste editie (Stad Groningen) van de primeur die middag in een kader rechtsboven op de voorpagina dat de Waffen-SS de militaire tak was, terwijl de Germaanse SS een politiek ideologische organisatie was. In het RIOD-rapport en in De Jongs persconferentie komt de Germaanse SS niet voor. Die avond wilde De Jong op de radio nog wel kwijt dat de Germaanse en Waffen-SS in moreel opzicht beide even kwalijk zijn.

***

• Hij bracht zichzelf in opspraak en was niet dienstbaar aan politici. Men kende hem als afstandelijk, als een historicus die zakelijk en afgewogen beargumenteerde, maar in deze affaire voerden persoonlijk morele verontwaardiging en emotionele opwinding de boventoon. (…) Aantjes was volksvertegenwoordiger, en mede om die reden wilde de Tweede Kamer het voortraject van het onderzoek tot op de bodem hebben onderzocht. Ditmaal onderzocht De Jong niet, maar werd hij onderzocht. De deconfiture van Aantjes is de dissonant in De Jongs reputatie.

Dr. Ir. J. van der Graaf

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen