Wachters bij de tafel

Meestal zijn het twee ouderlingen die aan weerszijden van de avondmaalstafel staan op het moment dat gemeenteleden naar de tafel komen. Daarmee wordt iets zichtbaar van het opzicht over de gemeente.

OPZICHT

Bij opzicht denken we al snel aan tucht. En bij tucht denken we aan strafmaatregelen. Maar het opzicht is veel breder. Onze kerkorde zegt: ‘Het opzicht, gegrond in de barmhartigheid van Jezus Christus, geschiedt tot eer van God, tot bewaring van de gemeente en tot behoud van hen die dwalen.’ Alle gemeenteleden zijn geroepen pastoraal en liefdevol naar elkaar om te zien en elkaar op te bouwen in geloof, hoop en liefde. De kerkenraad is in het bijzonder verantwoordelijk voor het opzicht over de leden van de gemeente. Binnen de kerkenraad is dat vooral het college van predikant(en) en ouderlingen (het consistorie). De ouderling wordt in het Nieuwe Testament ook wel opziener genoemd. Het huisbezoek is de belangrijkste manier waarop de ouderling zijn taak als opziener uitoefent. Dan gaat het dus om het pastorale gesprek bij een open Bijbel: luisterend, troostend, onderwijzend, bemoedigend, opwekkend, vermanend.

AVONDMAAL

In onze gereformeerde traditie is het opzicht vanouds sterk gekoppeld aan de bediening van het heilig avondmaal. In de Heidelbergse Catechismus komt in antwoord 82 de tucht ter sprake in verband met de vraag voor wie het avondmaal is ingesteld. Het avondmaalsformulier bevat een passage waarin mensen die weigeren zich van hun openlijke zonden te bekeren, vermaand worden om zich van het avondmaal te onthouden. Het zijn de ouderlingen die volgens het bevestigingsformulier zo veel mogelijk moeten voorkomen dat de sacramenten ontheiligd worden. De Dordtse Kerkorde (1619) bepaalt dat het huisbezoek zal plaatsvinden voor én na de bediening van het heilig avondmaal. Zo vaak huisbezoek is vandaag ondenkbaar. Maar het maakt wel duidelijk dat een ouderling in zijn pastorale werk speciale aandacht heeft voor de (wijze van) deelname van gemeenteleden aan het heilig avondmaal. Dat betreft dan niet alleen de vermaning voor wie weigert te breken met een zondige levenswandel. De ouderling wijst ook de twijfelaar op de vaste grond van Gods beloften en het volbrachte werk van Christus. Met hen die (voor het eerst) ten avondmaal gingen, mag dankbaar worden teruggekeken op wat onze goede God door de tekenen van brood en wijn gaf.

BIJ DE TAFEL

De wacht bij de avondmaalstafel is dus een taak voor de ouderlingen, in onderscheid van de diakenen die aan de tafel dienen door te helpen bij allerlei praktische handelingen. Staan de ouderlingen daar dan om mensen tegen te houden? Dat zou alleen kunnen in het geval van iemand aan wie als officiële maatregel van kerkelijke tucht de toegang tot het heilig avondmaal is ontzegd. In veel gemeenten is er niemand op wie dat toepassing is. Het kan zijn dat met een gemeentelid wel binnen de beslotenheid van een pastoraal gesprek is afgesproken dat hij om bepaalde redenen niet aan het avondmaal zal deelnemen. Maar dat is geen officieel middel van tucht. Wanneer dit gemeentelid tegen de afspraak in toch komt, kan de tafelwacht op dat moment niets doen. Dat kan bij deze ouderling gewetensnood geven, maar de woorden ‘zo veel mogelijk’ uit het bevestigingsformulier maken al duidelijk dat een ambtsdrager niet alles kan voorkomen. Het zal dus in de praktijk zelden of nooit gebeuren dat een tafelwacht iemand tegenhoudt. Maar is de tafelwacht dan nog wel zinvol? Jazeker.

ZICHTBAAR

De wachters bij de tafel staan er als zichtbare bewijzen van Gods bijzondere bemoeienis met Zijn gemeente. Zij belichamen op dat moment het opzicht dat gericht is op het heil van zondaren en voortkomt uit Gods barmhartigheid en heiligheid. Zo zie ik daar de ouderling staan die mij scherp en eerlijk de spiegel voorhield toen ik zo verkeerd bezig was. Ik ben er de Heere God nog dankbaar voor. Of ik loop langs een tafelwachter die pas nog bij mij op huisbezoek is geweest. Hij kon uit eigen ervaring mijn aanvechting zo goed begrijpen en knikt me nu bemoedigend toe. En toen ik net belijdenis had gedaan, zag ik de blijdschap bij de broeders omdat ik voor het eerst aan het avondmaal kwam. Zo maken de tafelwachters iets zichtbaar van Gods herderlijke zorg en van de blijdschap in de hemel over elke verlorene die gevonden wordt.

Ds. H. van Ginkel uit Goes is beroepbaar predikant en werkt op dit moment in de hervormde gemeenten in Achterberg en op Sint Philipsland.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen