Boekbesprekingen

Ds. W. Visscher e.a. Dat voel ik toch anders. Individualisering in de gereformeerde gezindte. Uitg. De Banier, Apeldoorn; 147 blz.; € 14,95.

Het boekje Dat voel ik toch anders. Individualisering in de gereformeerde gezindte is ontdekkend en eerlijk, een boek waarin je naam wordt genoemd. Na lezing ervan bleef ik met een licht somber gevoel zitten, want alles wat beschreven wordt is waar. De ondertitel is programmatisch; in de verschillende hoofdstukken wordt beschreven hoe de individualisering in de gereformeerde gezindte doorwerkt. Bijna schreef ik: óók doorwerkt, want hebben we niet lange tijd gedacht dat onze zuilen wind- en waterdicht waren? Niets is minder waar gebleken. In de eerste twee hoofdstukken schetsen de historici dr. B.J. Spruyt en drs. A.A. van der Schans op een toegankelijke wijze hoe onze huidige cultuur haar verworteling heeft in de Romantiek (de cultuurstroming vanaf 1800 met een grote nadruk op het unieke, het individuele als een reactie – of logisch gevolg!? – van de Verlichting met haar klemtoon op de menselijke rede). De conclusie is dat wij romantischer zijn dan we dikwijls voor waar willen hebben. Voorzichtig stel ik hier een vraag: zijn sommige kerkscheuringen ook geen symptoom van het individualisme? Dr. A. Huijgen schrijft een boeiende bijdrage over individualiteit en gemeenschap in bijbels perspectief. Door de zonde zijn we mensen geworden die rondjes draaien om onszelf (incurvatus in se). Een onthutsende waarneming van de Apeldoornse hoofddocent dogmatiek is dat we in de gereformeerde gezindte zélf bijgedragen hebben aan de individualisering door onze eenzijdige nadruk op persoonlijke beleving en een hieraan nauw gelieerde prediking. Wordt bijvoorbeeld het boek Ruth niet al te vaak zo bepreekt dat we er alleen in terughoren hoe God een mens bekeert? We vergeten dat familieverbanden (het collectieve) ook een grote rol spelen. Vanuit de woorden die ds. W. Visscher wijdt aan de kerk en gemeente in deze tijd onderstreep ik met instemming de notie van de gemeente als het lichaam van Christus en de aandacht voor de sacramenten. In de verdeelde kerk van Nederland, waarin gemeenschapszin niet ons sterkste punt is gebleken, is het meer dan waardevol te bedenken dat door een regelmatig en zuiver gebruik van de sacramenten individualistische tendensen worden weersproken. W. Büdgen schrijft een inhoudsvol hoofdstuk over de functie van het gezin. De bouwstenen die de directeur van het Wartburg College geeft verdienen nadere doordenking en uitwerking. Wat zou het een zegen zijn wanneer school en gezin elkaar hierin vinden en over en weer zouden steunen. Voor een beter begrip van de dilemma’s waarvoor de leiding van de scholen staan, is de bijdrage van drs. R. Toes een must. Dat de overheid de een na de andere onderwijsvernieuwing bepleit is tot daaraan toe, kwalijker is wanneer we ons willoos (en zonder bezinning) mee laten nemen. Hoe staan de ouders hier echter in, hoe werelds kunnen christenouders doen en denken? Zijn we ten aanzien van de eeuwige belangen van onze kinderen ook zo druk in de weer? Er vallen goede dingen te lezen over de christelijke politiek in een gedemocratiseerde maatschappij in het gelijknamige hoofdstuk van dr. P. Overeem, terwijl dr.ir. S.M. de Bruijn een onthullend inzicht geeft in de rol die sociale media speelt. Het laatste hoofdstuk, geschreven door drs. P.J. Vergunst, over de gehoorzaamheid is mijns inziens beslist geen sluitstuk van het boek. Eerder beschouw ik het als een goede opmaat voor de verdere doordenking van de thematiek van individualisering. Had dit overigens niet het eerste hoofdstuk moeten zijn? Gehoorzaamheid is het enige bijbelse antwoord op de individualisering. Zouden we híerover in de geïndividualiseerde gereformeerde gezindte niet diep na moeten denken? Kortom, dit boekje is zeer aan te raden om gemeenschappelijk (!) door te nemen. Ik denk aan kerkenraden, schoolbesturen, ouders en verder iedereen die niet met oogkleppen in de samenleving wil staan.

C.H. HOGENDOORN, OUD-BEIJERLAND

Gewogen woorden. De belijdenis, de Grote en de Kleine Catechismus van Westminster. Vertaling Thera Tanis-Baars, ingeleid door prof.dr. A. Baars. Uitg. De Banier, Apeldoorn; 208 blz.; € 22,50.

In dit boek vinden we waardevolle informatie over de totstandkoming en de inhoud van de bekende Belijdenis van Westminster en de bijbehorende Grote- en Kleine Catechismus. De publicatie is een vervolg op de uitgave Belijden in zevenvoud. Harmonie van zeven protestantse belijdenisgeschriften (2013). Daarin staan de Belijdenis en de Kleine Catechismus van Westminster. Deze worden nu in Nederlandse vertaling aangeboden, waaraan een vertaling van de Grote Catechismus is toegevoegd. In een Woord vooraf wordt de uitgave gemotiveerd. Daarin lezen we onder andere dat de belijdenis en de beide catechismussen een treffend beeld geven van de gereformeerde puriteinse spiritualiteit in de zeventiende eeuw. Een bron voor de drie confessionele geschriften vormen de Ierse Artikelen van 1615. Na het Woord vooraf volgt een inleiding van zeven hoofdstukken. Daarin vinden we waardevolle gegevens over de politieke en kerkelijke context waarin de geschriften van Westminster tot stand kwamen. Het parlement van Engeland geeft de synode van Westminster de opdracht hiertoe. In 1648 keurt het parlement ze goed. Ook wordt een globale indeling van de geschriften gegeven en besproken. Enkele thema’s die in deze publicatie bijzondere aandacht krijgen zijn de leer van de Heilige Schrift, geloof en zekerheid en het vierde gebod. In hoofdstuk zeven wordt (te?) kort de ontvangstgeschiedenis behandeld. Veel gereformeerde kerken hebben de drie confessies van Westminster als hun eigen confessie aangenomen. Hierna volgt de vertaalde tekst van de drie geschriften. Ik kan de kwaliteit van de vertaling niet goed beoordelen, maar naar mijn bescheiden kennis is deze prima. Ik noem nu enkele dingen die mij in de Westminster confessie en catechismussen opvallen. Bijvoorbeeld de grote plaats van de verkiezing, het verschil tussen geloof en zekerheid (wezen en welwezen van het geloof ) en de gedetailleerde behandeling van de Tien Geboden. Mooi is altijd weer de openingsvraag van de Kleine Catechismus. Vraag 1: Wat is het hoogste doel van de mens? Antwoord: Het hoogste doel van de mens is om God te verheerlijken en zich eeuwig in Hem te verheugen. Anders dan B.B. Warfield zien de auteurs van dit boek hierin geen tegenstelling met het begin van de Heidelbergse Catechismus. Al met al is het een heel mooi en nuttig geschrift geworden, met ‘gewogen woorden’. Boeiend is de vraag met name voor de kerken in ons land, tussen Heidelberg en Westminster, hoe de verhouding is tussen de catechismussen die zij hebben voortgebracht. Graag wijs ik op een publicatie van dr. W. van ’t Spijker hierover, die ik trouwens niet tegenkwam in dit geschrift: ‘Een vergelijking tussen theologische kernen van de Heidelbergse Catechismus en de Westminster catechismus en confessie’ in Theologia Reformata (december 2006).

W. VERBOOM, HARDERWIJK

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen