Secularisatie zit in ons

‘Het woord ‘eigenlijk’ is in de gesprekken die we hadden met de gemeenten, heel veel gebruikt. Dat laat de situatie zien waarin gemeenten zitten.’
Harry Fikse was verrast door de openheid en de eerlijkheid van de mensen die bij de gesprekken aanwezig waren. ‘De gesprekken raakten de kern; ze gingen ergens over. Hierdoor durfden mensen zich uit te spreken en kwam het ‘eigenlijk’ boven. Het geeft mensen ‘lucht’ om werkelijk te kunnen delen wat er in de gemeente speelt.’

VERLEGENHEID
Harry constateert dat veel gemeenten wel beseffen dat er iets moet veranderen als het gaat om de missionaire opdracht. ‘Men gaf aan dat de kerk niet die missionaire kracht heeft die ze zou moeten hebben. Tegelijk lukt het niet die verandering tot stand te brengen. Men voelt zich daardoor ongemakkelijk. Er is iets van een collectieve verlegenheid. De gemeenten zitten in heel verschillende situaties en dat vraagt veel van hen. Er is dan een reflex om naar binnen gekeerd te zijn.’ Harry bespeurt ook vrees bij alle ontwikkelingen. ‘Om de gemeenten heen is er veel in beweging. Maar ook in de kerk verandert het snel. En als gemeenteleden het niet in hun eigen leven merken, dan zien ze het wel bij hun kinderen en kleinkinderen. Er wordt iets van een neerwaartse spiraal ervaren. Daardoor is er iets van kramp te bespeuren als het gaat om het leiden van de gemeente en het maken van keuzes.’

VERMOEIDHEID
Christiaan Cevaal sluit aan bij wat Harry constateert. ‘Vermoeidheid’ zegt hij. ‘In de gesprekken die ik meemaakte, viel mij een vermoeidheid op. Er gebeurt zoveel in de kerk en alles lijkt even belangrijk. Het kost de gemeenten erg veel energie om het bestaande in stand te houden. Tegelijk lijkt dit een natuurlijke open houding naar de wereld buiten de kerk te belemmeren. Het missionaire is een apart project geworden en moet er dan ook nog bij…’
Maar er gebeurt echt heel veel moois in onze gemeenten. Ook als het om de missionaire opdracht gaat. Ik hoor en zie echter verlegenheid omdat gemeenteleden het doorgeven van het Evangelie moeilijk vinden.’

OP MAANDAG
Tijdens de gesprekken met de gemeenten probeerden we de oorzaak helder te krijgen. Wat is werkelijk de reden dat mensen het getuigen van God in hun dagelijks leven zo moeilijk handen en voeten kunnen geven? Christiaan citeert een jonge man die bij een van de gesprekken aanwezig was: ‘Ik kan instemmend knikken bij een preek over bezig zijn in het Koninkrijk van God, maar op maandag ontbreken mij de handvatten en soms ook het diepe besef dat God alles met maandag te maken heeft.’ Christiaan: ‘Ik merkte dat het een hele toer is voor gemeenteleden om de zondag met de maandag te verbinden. Hoe kan het dat we zo’n moeite lijken te hebben om het hele leven voor Gods aangezicht te leven?’

BEPAALDE MOMENTEN
Hij geeft zelf een antwoord: ‘Ik herken ook in mijn eigen leven hoe diep de secularisatie is gegaan. Het zit in een ieder van ons. In het gesprek met een andere gemeente zeiden we tegen elkaar: ‘Het lijkt wel of ook in de kerk God ‘getemd’ is. God is op een bepaalde manier ingekaderd.’ Krijgt God werkelijk de ruimte die Hij wil om tot ons te spreken? Of is dat gestold tot bepaalde momenten?
Als dat werkelijk zo is’, zegt Christiaan, ‘dan maken we het leven met God klein en hebben we toch ook een versmald zicht op wat geloven en kerk-zijn is. In de gesprekken deelden we dat er nog veel geloof en liefde voor God is. Maar we constateerden ook dat de secularisatie diep in ons zit.’

DIENSTBAAR
‘Het helpt om in de gemeente dit te erkennen en bespreekbaar te maken. Zodat we als christenen beseffen dat elk moment van het bestaan geleefd wordt voor het aangezicht van God. Het vraagt nieuwe concentratie op het zoeken van het aangezicht van God door gebed. En nieuwe ontvankelijkheid voor het spreken van God. Tegelijk vraagt het ook om gelovig op weg te gaan en over veilige kaders heen te stappen. Het geeft mij hoop dat ik ook daar tijdens de gesprekken van Luisterposten iets van zag.’
Christiaan blijft graag met gemeenten in gesprek om hen te helpen uit de activiteitenmodus te komen en eerst werkelijk te peilen hoe het er voor staat. ‘Herkennen van de situatie en die samen voor God neerleggen, is zo wezenlijk. Pas dan ga je met elkaar in gesprek over missionair gemeente zijn. Ik probeer daarin met hen te zoeken naar mogelijkheden om gemeenteleden te helpen missionair te leven. En dat is niet meer en ook niet minder dan in hun dagelijkse leven zich helemaal te laten leiden door God.’

VEILIGE PLEK
Harry geeft aan dat het ook een keuze van de kerkenraad vraagt. ‘Zodat er een focus komt op wat werkelijk belangrijk is. Hierbij zullen kerkenraden geholpen moeten worden. Keuzes maken, is een proces waarbij vragen die een buitenstaander stelt, kunnen helpen. Soms zijn de consequenties van een keuze groot en dat schrikt af. Maar het zou toch prachtig zijn als mensen in een stad of dorp weten dat er in de kerk iets gebeurt wat betekenis heeft voor de hele gemeenschap. Dat het een veilige plek is, dat er gebeden wordt voor de samenleving en dat er hulp geboden wordt.
Bij de gemeenten waar ik op bezoek was, merkte ik trouwens dat inspirerende verhalen ook een krachtig instrument zijn. We zijn in onze gemeenten niet zo gewend om verhalen te delen, toch bemoedigen ze, geven ze hoop en nieuwe ideeën. Ook de verhalen van de wereldwijde kerk zijn daarin belangrijk. De gemeenten gaven aan dat er nieuw enthousiasme ontstond als mensen in hun gemeenten vertelden wat God op andere plekken in de wereld doet. Reden om verder te kijken dan je eigen kerk of je directe omgeving en verhalen aan elkaar door te geven.’

Luisterpost zijn betekende vooral luisteren, doorvragen, een steekje dieper afdalen, boven water krijgen wat achter uitspraken zit en mensen op elkaar laten reageren. Hierdoor kregen mensen de ruimte om eerlijk te zeggen wat hen bezighoudt. Soms kwamen daarbij emoties naar boven als pijn en teleurstelling maar ook vreugde. Bij elk gesprek was er zowel vanuit de IZB als de GZB iemand aanwezig. Met Harry Fikse (GZB) en Christiaan Cevaal (IZB) kijken we terug.

Volgende week: HGJB-, IZB- en GZB-directeur bezinnen zich op de situatie in de gemeenten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen