BOEKBESPREKING
Edward Fisher
Het merg van het Evangelie (met aantekeningen van Thomas Boston).
Uitg. Brevier, Kampen; 428 blz.; € 39,90.
Deze uitgave van Brevier is de vertaling van een Engels puriteins geschrift, getiteld The Marrow of Modern Divinity, waarvan de eerste druk in 1645 in Londen verscheen. Een vrije vertaling van de Engelse titel zou kunnen zijn: ‘Het merg van de tegenwoordige godgeleerdheid’. Het woord modern duidt dan eigenlijk op de ‘nieuwe’ leer van de Reformatie. Een Nederlandse vertaling van dit geschrift van Alexander Comrie verscheen voor het eerst in 1757 onder de titel Het merg van het Evangelie. Aangevuld met annotaties van Thomas Boston én het tweede deel van Het merg, dat een verklaring van de Tien Geboden bevat en handelt over de plaats en de functie van de wet in het leven van de gelovige, is deze bundeling nu voor het eerst in Nederland verschenen. Verder is een vertaling van de ‘Twaalf vragen’ toegevoegd, die door een commissie van de Synode van de Schotse kerk werd opgesteld en aan twaalf predikanten (waaronder de gebroeders Ralph en Ebenezer Erskine) werd voorgelegd.
De historische inleiding van de hand van de heer L.J. van Valen in de edities van 1991 en 2000 is voor deze uitgave vervangen door een nieuwe tekst onder de titel: ‘The Marrow of Modern Divinity in historische context’. In dit knappe historische overzicht wordt ook aandacht besteed aan de ontvangst van dit werk in Engeland, later in Schotland, en vervolgens in Nederland. De voorrede over de evangelische heiligmaking staat opnieuw achter in de uitgave.
De Marrow kent een bewogen geschiedenis. Vooral in Schotland bracht het strijd. Het gaat over thema’s die in de loop van de kerkgeschiedenis voortdurend onder spanning staan, tot op de dag van vandaag. De kerninhoud van de Marrow richt zich op de verhouding van wet en evangelie. Zij poogt de visie van de Reformatie daarop te verwoorden. Dit geruchtmakende geschrift wil een middenpositie innemen tussen het neonomianisme en het antinomianisme. Met andere woorden: enerzijds geen hernieuwd wetticisme of legalisme en anderzijds geen liberalisme of wetteloosheid. Gevaren die de kerk blijkbaar altijd begeleid hebben. De Marrow veroorzaakte een storm van protest. Dit conflict ging de geschiedenis in als de Marrow controversy. Edward Fisher, barbier en lekentheoloog in Londen, sympathiseerde met de puriteinen. Hij wilde duidelijk maken dat wet en evangelie niet vermengd mogen worden. Verwerving en toepassing van het heil moeten wel worden onderscheiden, maar mogen niet worden gescheiden.
Het boek is geschreven in de vorm van een samenspraak. Een destijds gebruikelijke vorm, die nu wat gedateerd overkomt. Maar deze ‘oldsmobiel’ kan toch nog altijd als voertuig dienen om de diverse gedachtegangen duidelijk te maken. Aan het woord zijn Evangelista (dienaar van het Evangelie), Nomista (een wettisch mens), Anti-nomista (een anti-nomiaan) en Neophytes (een jonge christen). Op deze wijze wil de auteur de bijbelse verhouding van wet en evangelie duidelijk maken. De daarbij gebruikelijke wijdlopigheid komt voor ons de overzichtelijkheid niet altijd ten goede. Maar gouddelvers getroosten zich graag enige moeite. Het gaat hier ten diepste om het goud van de Reformatie.
Een bemiddelende rol in het conflict tussen anti- en neonomianen speelde de Nederlandse hoogleraar Herman Witsius te Leiden (1636–1708). Volgens drs. G.A. van den Brink staat Witsius meer aan de kant van de neonomianen. Hij schrijft in zijn uitgebreide studie over dit geschrift van Witsius: ‘Witsius maakt duidelijk dat een orde des heils waarin aan menselijke daden een plaats wordt ontzegd om daarmee het genadekarakter van Gods verzoening te handhaven en te onderstrepen, weliswaar in haar intentie sympathie verdient, maar toch uiteindelijk een lijdelijkheid teweegbrengt die geen recht doet aan het bijbelse spreken over de menselijke verantwoordelijkheid.’ Ik denk dat Van den Brink dan geen recht doet aan de reflectie van Witsius op de Marrow, omdat de verhouding van wet en evangelie nooit exact in kaart te brengen is dan alleen als momentum van Woord en Geest in de actuele bediening van de verzoening. En daar komt de Marrow zeer dichtbij. In de huidige discussie over de verhouding rechtvaardiging en heiliging kan bestudering van deze ‘oldtimer’ van buitengewoon groot belang zijn. Het gaat ten diepste om de good old-time religion van alle eeuwen. Dan gaat het nog altijd om dood of leven.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 september 2015
De Waarheidsvriend | 24 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 september 2015
De Waarheidsvriend | 24 Pagina's