BLIND VOOR DIERENWELZIJN

Geertje Bikkei-Otten uit Oudewater it freelance Journalist.

Het boek En God schiep is de nieuwste uitgave in de Artiosserie. Dr. Graafland, hoogleraar economie, onderneming en ethiek in Tilburg, vertelt dat hij min of meer uit persoonlijke interesse op zoek ging naar wat de Bijbel zegt over dieren en dierenwelzijn. ‘Maar er is ook een relatie met mijn werk. Dierenwelzijn raakt aan ethiek en aan maatschappelijk verantwoord ondernemen.’

Wat heeft u bij het schrijven van dit boek het meest geraakt?

‘Dat er in de Bijbel ongelooflijk veel teksten over de omgang met dieren staan, veel meer dan ik me van tevoren bewust was. Als je er eenmaal op gaat letten, zie je dat er op een heel veelzijdige manier over dieren wordt gesproken. God heeft de dieren in al hun variatie geschapen. Dat heeft ons wat te zeggen als het gaat over afnemende biodiversiteit.

Maar de lotsverbondenheid tussen mens en dier heeft me het meest getroffen. Als mensen door hun handelen het oordeel over zich afroepen, treft dat ook de dieren. Voor redding en verlossing geldt trouwens hetzelfde. Ik vind het heel opvallend dat God na de zondvloed een verbond sluit met mens en dier. In Genesis 8:21 staat: ‘Ik zal voortaan niet al het levende meer doden, zoals Ik gedaan heb.’ Die tekst had ik nooit eerder zo bewust gelezen.

Die lotsverbondenheid is er nu trouwens nog. Als wij de aarde uitputten door ons gedrag, als wij niet duurzaam leven, raakt dat de dieren.’

ZWAKKER APPÈL

Hoe komt het dat dierenwelzijn in de kerk weinig aandacht krijgt?

‘Dat is een complexe kwestie. Uit onderzoek is bekend dat met name reformatorische en evangelische christenen achterblijven als het gaat om het kopen van duurzame producten zoals biologisch vlees en biologische eieren. Dat kan ermee te maken hebben dat ze in hun leven meer verticaal dan horizontaal gericht zijn. De nadruk ligt op het geestelijke leven. Dat kun je positief waarderen, maar het heeft wel tot gevolg dat er minder aandacht is voor maatschappelijk onrecht en dat dierenwelzijn een blinde vlek is.

‘We moeten goed voor dieren zorgen, omdat God hen geschapen heeft’

Ook speelt het besef dat de mens nu eenmaal geneigd is tot alle kwaad een rol in reformatorische kerken. Ik vind dat een belangrijke notie, maar denk dat dat geen reden is om zelf geen verantwoordelijkheid te nemen. Het verklaart wel dat het appèl om in actie te komen in bepaalde kerken zwakker is dan in andere.

Wat ook meespeelt is dat biologisch vlees duurder is. Gemiddeld genomen zijn gezinnen in reformatorische kerken wat groter, dus dan is de fnanciële drempel wat hoger. Verder zijn relatief veel mensen uit deze kerken werkzaam in de veeteeltsector. De concurrentie is heftig, dat verklaart een bepaalde weerzin tegen dit onderwerp.’

Waarin verschilt het bijbelse denken over dierenwelzijn van dat van bijvoorbeeld de Partij voor de Dieren? ‘De Bijbel maakt duidelijk dat er een belangrijk onderscheid is tussen mens en dier. De mens is het beeld van God. Dat staat er niet van dieren. De mens heeft het vermogen en de plicht om voor de schepping, inclusief de dieren, te zorgen. Ik denk dat je dat onderscheid moet laten staan. Dat is ook in overeenstemming met de realiteit.

In het denken van veel dierenactivisten bestaat dat onderscheid niet. Zij zien mensen en dieren als gelijkwaardig. Het enige criterium is het vermijden van lijden. Maar daarmee loop je vast, omdat je het lijden van mensen niet zonder meer kunt vergelijken met dat van dieren.’

DIEPER MOTIEF

‘Evenals dierenactivisten vind ik dat dierenwelzijn waarde heeft los van menselijke belangen, maar die waarde staat niet op zichzelf. In kringen van dierenactivisten is dat vaak wel zo. Voor christenen is het van belang om goed voor dieren te zorgen omdat God hen geschapen heeft. Omdat Hij genoegen aan hen beleeft, zoals in Genesis 1:25 staat. Pijn vermijden is geen absolute norm. Christenen hebben een dieper motief om zich voor dierenwelzijn in te zetten.’

U heeft het over ‘de tragiek’ in de relatie tussen mens en dier. Wat bedoelt u daarmee?

‘De gebrokenheid van deze wereld. De mens heeft de neiging te veel op zichzelf gericht te zijn. Onze opdracht om voor de schepping te zorgen is daardoor een voortdurende strijd, die niet uitloopt op de overwinning van het goede. Lijden en pijn, ook van dieren, zullen blijven voorkomen zo lang de wereld bestaat. Maar het is als christenen wel onze verantwoordelijkheid om ons ervoor in te zetten dat dat leed zoveel mogelijk beperkt wordt, al is het heel lastig om op het terrein van dierenwelzijn als individu of individueel bedrijf de wereld te veranderen. In onze samenleving is alles gericht op maximale welvaart voor de consument, daar is bijna alles aan ondergeschikt. Zo is de samenleving ingericht. Zo zitten de vleessector en de wereldhandel in elkaar.

Maar we zijn wel verantwoordelijk voor ons eigen handelen. Wat jij kunt doen om het lijden van dieren te verminderen zonder dat andere zwaarwegende belangen in het geding komen, moet je doen. Ik ben ervan overtuigd dat als iedereen dat zou doen, dat grote gevolgen heeft. Voorbeeldgedrag heeft effect op de groep waar je bij hoort. Denkpatronen kunnen veranderen. Denk maar aan kleding gemaakt van bont: dertig jaar geleden was dat geen enkel probleem.’

PREEK

Wat hoopt u dat uw boek teweeg zal brengen?

‘Dat er in christelijke kring meer aandacht komt voor dierenwelzijn, door te luisteren naar wat de Bijbel over de omgang met dieren zegt. Ik hoop dat mijn boek predikanten zal aanmoedigen om hierover te preken. Want de preek is toch wel bij uitstek de plek om mensen te stimuleren over zo’n thema na te denken, omdat je daarmee de hele gemeente bereikt en de norm van de groep kan richten naar Gods Woord.

Dat vergt trouwens wel moed van een predikant. Je weet dat lang niet iedereen er op zit te wachten om hierop te worden aangesproken. Mijn advies is: blijf zo dicht mogelijk bij wat de Bijbel zegt. Leg helder uit wat er staat. En wees voorzichtig als je de praktische vertaalslag maakt, zonder aan scherpte in te boeten. Bijvoorbeeld door zaken conditioneel te formuleren: Als het zo is dat, dan...’

Hoe geeft u hieraan in uw eigen leven vorm?

‘Wij eten wel vlees, maar we proberen daar matig in te zijn. Twee keer per week eten we vegetarisch. En als er vlees op tafel komt, kiezen we voor biologisch. Voor ons gezin is helemaal geen vlees eten een brug te ver, al is onze oudste dochter inmiddels wel vegetariër.

Adam en Eva waren voor de zondeval vegetariërs, en ik vermoed dat vlees eten na de wederkomst niet meer aan de orde is. Maar volgens mij is het geen morele plicht om vegetariër te worden. Ook de Heere Jezus veroordeelt het niet. Vlees eten is op zichzelf niet het probleem. De manier waarop dieren worden gehouden om vlees zo goedkoop mogelijk aan te kunnen bieden: dat is het probleem. We zijn daardoor het besef kwijtgeraakt dat vlees eten een enorme luxe is.’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen