BEZOEKEN EN ONTMOETEN

Cock Kroon is kerkelijk werker in de hervormde gemeente te Ede.

Volgende week deel 5, Omgaan met ambtsdragers.

Niemand begint op nul. Er zijn heel wat ambtsdragers, bezoekbroeders en zusters die ‘aanhikken’ tegen pastorale gespreksvoering. Deze spanning is herkenbaar maar tegelijkertijd ook onnodig want iedereen voert de hele week door gesprekken. Dit gebeurt tijdens de ouderavond op school, onder de koffiepauze in de kantine, langs het voetbalveld op zaterdagochtend en 's avonds tijdens de maaltijd aan tafel. Daarnaast heeft elk mens ook ervaring met bezoeken aan of door hem die meer of minder prettig verliepen. Daarom weten we ten diepste wel wat nodig is voor een echte ontmoeting: vertrouwen, openheid, oprechte belangstelling, taalgebruik en voldoende tijd.

Deze elementen en vele andere kunnen we één op één overnemen voor ons bezoekwerk in de gemeente van Christus.

VOORBEREIDING

Het voeren van een pastoraal gesprek vraagt voorbereiding en blijvende oefening. Een gemeente die niet of nauwelijks investeert in toerusting rondom pastoraat, neemt zijn ambtsdragers en pastoranten onvoldoende serieus. Bezoekwerk is kostbaar.

Want waar gebeurt het nog dat je, hoewel je jezelf meestal uitnodigt, bij de mensen thuis mag komen en elkaar kunt bevragen over dat wat er in het leven echt toe doet? Tegelijkertijd is bezoekwerk ook ontzettend kwetsbaar. Er kan zomaar iets stuk gaan of ernstig beschadigen.

Soms zorgt de grote hoeveelheid bezoekadressen al voor de nodige spanning. Binnen welke termijn kan iedereen een keer bezocht worden? Door deze tijdsdruk kan de aandacht verlegd worden van kwaliteit naar kwantiteit. Maar is een gemeente erbij gebaat als de leden keurig binnen een bepaalde tijd (huis)bezoek hebben ontvangen? Door bezoeken die geen echte ontmoetingen zijn, wordt een gemeente(lid) niet opgebouwd.

KENNEN

Je kunt als ambtsdrager een kaartenbak hebben gekregen met de bijbehorende verhalen, maar dat wil niet zeggen dat we dan die ander ook kennen. Dit kennen gebeurt pas als die ander ons toelaat in zijn huis en hart. Het kan voor pastoranten een hele geruststelling zijn als we niet op de hoogte zijn van alle ‘ins en outs’. De mensen die we bezoeken, hoeven niet alles gelijk te vertellen. Dit kunnen we aangeven door te zeggen: ‘Vertel wat je wilt vertellen en zeg het gerust als ik te veel vraag’. De pastorant mag wat bewaren voor een volgende keer en toegroeien naar (meer) vertrouwen in zijn gesprekspartner.

Door middel van het bezoekwerk wordt een stap gezet in de leefwereld van de bezochte. Er vindt een ontmoeting plaats met een uniek persoon in een specifieke positie op een bepaalde plaats. Het gaat niet om een deel van iemands levensverhaal. Het hele verhaal van hem of haar doet er toe. Het gaat God immers ook om de gehele mens en niet om een of twee deelgebieden die van betekenis zouden zijn. Zo ging Jezus trouwens ook niet te werk. (Luk.5:27-28) Wie hier persoonlijk weet van heeft, kan in het spoor van de Meester niet anders dan een liefdevol oog en open oor hebben voor die ander.

RUIMTE GEVEN

Kent die ander mij? Het kan geen kwaad om jezelf deze vraag te stellen en het soms ook maar gewoon recht op de man of vrouw af te vragen: ‘Ik heb mezelf voorgesteld en verteld dat ik ouderling (bezoekbroeder/zuster) ben. Eigenlijk ben ik wel benieuwd hoe u naar mij kijkt en welke verwachtingen u hebt van dit bezoek?’ Op deze manier stellen we ons kwetsbaar op en bieden we aan de pastorant ruimte zijn of haar ideeën rondom kerk, geloof en huisbezoek met ons te delen en ons te bevragen op wie we zijn en wat we geloven. Wie zich niet wil laten bevragen, laat een kans tot een goed gesprek liggen. De pastorant zal zo'n bezoek meer ervaren als een verhoor dan als een ontmoeting die hem in positieve zin bijblijft.

EEN GOEDE GIDS

Elke bezoeker in het kerkenwerk neemt zijn eigenheid mee. Juist in het pastorale gesprek weegt authenticiteit zwaar. Wie dit thuislaat en helemaal opgaat in het ambt of in zijn of haar taak, houdt zichzelf verborgen. Waarom zou de bezochte zich dan wel laten zien?

Het is goed om regelmatig het eigen pastorale handelen onder de loep te nemen. Wie ben ik en hoe doe ik het eigenlijk? Ben ik iemand die het gesprek volgt, totdat er iets gezegd of gezien wordt wat vraagt om aangeraakt te worden? Of ga ik meer als expert te werk? Voordat die ander uitgesproken is, voorzie ik hem of haar al van goede adviezen, sluitende oplossingen en passende bijbelteksten.

Echte ontmoetingen ontstaan meestal onder leiding van hen die als gids optreden. Een gids geeft leiding en wijst op zaken die onderweg gezien worden. Een goede gids geeft tegelijk voldoende tijd en ruimte om rond te kijken en zelf dingen op te merken.

Hoe deze drie stijlen in de praktijk werken, blijkt als we ermee oefenen. Toerusting in de vorm van rollenspelen binnen een kerkenraad kan helpen in het ontdekken van persoonlijke plus- en kluspunten. Dit alles is geen zinloos tijdverdrijf of verspilling van kostbare tijd, maar dient tot opbouw van de gemeente.

LUISTEREN

Je kunt een pastoraal gesprek gevoerd hebben, maar toch met het onbevredigende gevoel blijven zitten dat je elkaar niet hebt gesproken. Waar het niet tot een ontmoeting komt, is veelal niet of

nauwelijks geluisterd. We luisteren met name naar dat wat die ander probeert te zeggen.

Stel dat iemand zegt: ‘In de kerk kom ik niet meer, maar ik geloof heus nog wel’. Dan kunnen we hierop reageren door open vragen te stellen. Met vragen stellen is op zich niets mis, maar door (te veel) vragen te stellen kan het gesprek alle kanten op zwiepen. Het gesprek wordt hierdoor onrustig en onoverzichtelijk.

Om erachter te komen wat die ander probeert te zeggen, kan ik aan hem of haar teruggeven wat ik denk gehoord te hebben. Dit teruggeven gebeurt dan in de vorm van een reflectie: ‘Er waren tijden dat geloof en kerk voor jou onlosmakelijk verbonden waren. Het geloof ben je niet kwijtgeraakt, maar de kerkdeur zit nu voor jou op slot’. Een andere reflectie zou kunnen zijn: ‘De kerk is op dit moment geen optie, maar God kun je niet wegdenken uit je leven’.

Het doel van reflectief reageren is om die ander uit te nodigen het (levens)verhaal verder te ‘schrijven’. Reflecterend reageren biedt veel mogelijkheden om God ter sprake te brengen in het pastorale gesprek. Uiteraard kunnen we dit ook gewoon vragen: ‘Je zegt ‘God’, mag ik je vragen welk beeld je daarbij hebt?’.

OEFENING

De beste oefening van het pastorale gesprek vindt plaats in de praktijk. Het werk in en om de kerk biedt ons hiervoor veel mogelijkheden. Zelf neem ik me regelmatig voor om een bepaald onderdeel van de pastorale gespreksvoering te oefenen; dit houdt mezelf scherp en het komt hopelijk ook de pastorant ten goede. Een goed pastoraal gesprek staat of valt niet met een bepaalde aanpak of methode. In de ontmoeting met de ander hopen en bidden we dat die ‘Derde’ Zich bij ons voegt en het Woord neemt. (Luk.24:15)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen