EEN GEESTELIJKE TAAK

A. van Bergeijk uit Meerkerk is werkzaam bij de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de Protestantse Kerk.

Het college van kerkrentmeesters heeft een eigen positie binnen de kerkenraad. De kerkorde formuleert: ‘De kerkenraad heeft de verzorging voor het materiële toevertrouwd aan het college van kerkrentmeesters’.

De kerkorde beschrijft nadrukkelijk dat geestelijk en financieel beleid samen optrekken, een belangrijk gegeven voor kerkenraadsvergaderingen waar de ambten (letterlijk) samenkomen. Hoe gaat de ouderling-kerkrentmeester om met de geestelijke kant van het werk?

LIEFDE

Om die vraag te kunnen beantwoorden zoeken we bij de bron, de Schrift. Petrus beschrijft in 1 Petrus 4 enkele praktische zaken over de omgang met elkaar. Het begint bij de liefde. Liefde is de eerste grondhouding waarvan kan worden geleerd. Liefde kan een drijfveer zijn achter een visie. Het zorgt er, in relatie tot de ander, ook voor dat er gezamenlijke belangen worden nagestreefd. Voor een praktische uitvoering van besluiten is dat uiterst nuttig. Natuurlijk is liefde niet alleen maar positief te duiden. Liefde in het kerkenwerk kan ook leiden tot crisis, want de liefde kan sleets raken. Een ambtsdrager of college kan bewondering ten deel vallen om het vele werk dat wordt verzet. Tegelijkertijd kunnen we de vraag stellen of we het vele werk wel van een ambtsdrager mogen verwachten. Krijgen verwachtingen een eerlijke bespreking voorafgaand, tijdens en na de ambtstermijn(en)?

In de liefde is wederkerigheid een belangrijk beginsel, het kan immers niet alleen van één kant komen. Als er te veel van een ambtsdrager wordt gevraagd is het geestelijk om ‘nee’ te zeggen tegen nog meer taken.

DIENSTBETOON

Dienstbetoon is niets anders als hulpvaardigheid of service. Hoe kan de kerkrentmeester dienstbetoon geestelijk invullen, zoals Paulus opdraagt in Efeze 4:12? Van een kerkrentmeester wordt veelzijdigheid gevraagd als het gaat om het dienen van de ander. Is een gemeentelid ermee gediend als er ieder jaar een hogere financiële bijdrage wordt gevraagd? Dit is een gevoelig terrein, zonder geld kan een gemeente niet voortbestaan. Daarom zijn de financiën van de gemeente niet alleen een zaak voor cijfermatig geïnteresseerden. Geldwerving is voluit geestelijk. De kerkrentmeester kan de vrijwillige bijdragen of de opbrengsten van de Actie Kerkbalans bij elkaar optellen, nog belangrijker is de totstandkoming van het bedrag.

AANDACHTSPUNTEN • Signaleren kerkrentmeesters wijzigingen in het geefgedrag van gemeenteleden? Vindt daarover contact plaats met (wijk)ouderling of predikant? Mogelijk is het een roep om aandacht of om een stem te geven aan ongenoegen.

• Is er duidelijkheid omtrent de taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en eventueel vergoedingen van vrijwilligers?

• Op welke wijze vindt besluitvorming plaats in de vergaderingen van college en/of kerkenraad? Denk ook aan het pastorale aspect als een vergadering ‘niet lekker loopt’. Als er meer tijd nodig is om zaken uit te spreken of te verhelderen, kan er een vervolgoverleg in kleiner verband noodzakelijk zijn. De predikant of kerkelijk werker kan dit begeleiden.

• Het is goed om als kerkenraad (of een vertegenwoordiger hiervan) en predikant/kerkelijk werker minimaal één keer per jaar uit te spreken wat de wederzijdse verwachtingen zijn. Openheid en vertrouwen zijn hierbij sleutelbegrippen.

• Een kerkenraad kan eens een ‘agendaloze’ vergadering organiseren, waarbij een verdiepend gesprek de onderlinge band verstevigt. Het delen van elkaars drijfveren of de visie op ‘tijd’ is waardevol. Een informele omgeving kan helpen, zolang het serieuze karakter behouden blijft.

Zijn er gemeenteleden die al jarenlang een vast geefpatroon vertonen en die plotseling niet of nauwelijks meer bijdragen, dan is het zaak om dat te signaleren. De verandering in het geefgedrag kan immers betekenen dat er financiële zorgen zijn of wellicht ontevredenheid over het beleid. Een openhartig gesprek daarover is niet eenvoudig, maar het kan openingen geven die leiden tot opbouw van het gehele lichaam, de gemeente.

VRIJWILLIGERS

De kerkrentmeester is vaak ‘werkgever’ van veel vrijwilligers in de gemeente. Het is fijn als kerkrentmeesters een beroep kunnen doen op veel vrijwilligers. Bucer, de Zwitserse reformator, is duidelijk over de verdeling van werkzaamheden in de gemeente: niemand is werkeloos in een gemeente, een ieder is werkzaam in de gaven die hij of zij ontvangen heeft. Vrijwilligers verdienen de nodige aandacht. Niet alleen een jaarlijks etentje of gezamenlijke barbecue kan een prettige samenwerking bevorderen, ook regelmatig met elkaar in gesprek gaan is vruchtbaar. Wat betekent dit nu praktisch voor een kerkrentmeester? In de eerste plaats geen ‘manager spelen’, je profileren als iemand die aan het stuur zit. Een kerkelijke gemeente is eerder een organisme dan een organisatie die je volgens een vastgesteld patroon bestuurt. In de tweede plaats is het tastend zoeken naar een goede werkwijze. Een universele werkwijze is er niet.

Alle overlegvormen vragen om een geestelijke houding. Bij besluiten tellen we niet alleen stemmen, maar wordt er ook gehoord. De beste vorm van overeenstemming is bereikt als we geen stemming hoeven te houden, omdat alle deelnemers het met elkaar eens zijn.

VISIE

Bij een visie gaat het erom een beeld van de omgeving te hebben en de plaats van de gemeente in die omgeving. Kerkrentmeesters hebben een belangrijke rol bij het analyseren van ontwikkelingen op demografisch, politiek, economisch of ecologisch gebied.

De kerkenraad stelt het beleid vast, maar kijkt daarbij naar het college van kerkrentmeesters of het financieel haalbaar is. Waarbij geldt: de financiën van de gemeente zijn toevertrouwd aan kerkrentmeesters, maar de gehele kerkenraad draagt verantwoordelijkheid.

AFHANKELIJK

Een gemeente heeft veel leden met een houding van liefde en dienstbetoon als kenmerk. Is daarmee de kous af en kunnen we aan het werk? Dat zou in de huidige tijd zeker opvallen, maar het is al te menselijk als een dergelijke houding niet is ingebed in afhankelijkheid van God. Als het om louter menselijk presteren gaat, dreigt het werk te versmallen en is het tevergeefs, zoals de psalmdichter in Psalm 127 aangeeft.

Het hangt niet van onze inspanning af. God geeft het Zijn beminden in de slaap, met andere woorden: Gods werk gaat door. Dat kan ook een louterende ervaring zijn voor een ambtsdrager die zich na één of meer ambtsperiode(n) afvraagt hoe het nu verder moet met de gemeente van Christus. Leren leven in afhankelijkheid, dat is rentmeesterschap dat zich laat leiden door de ander en de Ander.

Om het zicht op het ambt te behouden is het nuttig om eens per jaar te reflecteren op de taken en de beschreven functieomschrijving.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen