GLOBAAL BEKEKEN

Jacob van Sluis deed een boekje open over de ‘Geschiedenis van de Academie en het Athenaeum te Franeker, 1585-1843’, onder de titel De Academie van Vriesland (uitg. Bornmeer). Hoe studenten gestraft werden:

De academische wetten bevatten tal van artikelen over hoe de studenten zich binnen en buiten de Academie dienden te gedragen. Belast met het handhaven en de eventuele strafbepaling was de vierschaar ofwel de ‘senatus judicialis’, bestaande uit vier professoren, uit elke faculteit één, onder voorzitterschap van de rector. Ernstige vergrijpen, bijvoorbeeld doodslag, dienden te worden overgedragen aan het Hof van Friesland. Het archief van de vierschaar bevat voor de periode tot 1811 maar liefst 504 dossiers, waarin dus minstens evenzoveel studenten benoemd worden. Tot de vergrijpen binnen de Academie behoorden: belediging, innemen van zitplaatsen in de academiekerk die niet voor studenten bedoeld waren, staan op de banken van de burse, rumoer tijdens de colleges of spijbelen, het niet nakomen van de betaling van collegegelden of (en daarmee raken we al buiten de Academie in nauwe zin) openstaande rekeningen bij de hospes of bij de boekhandelaar. In de stad kon men aanstoot geven door “onkuis” gedrag, dobbelen, dronkenschap, vechtpartijen, diefstal of wangedrag tegen de andere burgers, zoals het ingooien van ruiten. Geruchtmakend was een blijkbaar gecombineerde actie tegen de huizen van drie professoren in de nacht van 14 december 1758; de daders zijn nooit opgepakt, ondanks de openbare afkondiging per plakkaat. Nachtbraken was de reden dat de Academie één of twee assistenten aanstelde om te patrouilleren naast de stadswacht. De opgelegde strafmaat was manend en vaderlijk bedoeld, mild in vergelijking met het gewone civiele en criminele recht. De vierschaar kon straffen opleggen als het opzeggen van academische privileges (zoals de vrijstelling van accijns), weigering van verdere toegang tot de burse, geldboete en schadevergoeding, kamerarrest of opsluiting in een kerker tot hooguit acht dagen, verwijdering en verbanning.

In zijn boek Christus volgen. Doop en avondmaal in de Vroege Kerk (Royal Jongbloed, Heerenveen) citeert dr. M.A. van Willigen uit Augustinus’ Belijdenissen: ‘U bracht mij terug in de Kerk, o Heere God’:

Ik kwam in Milaan bij bisschop Ambrosius,
bij mensen met een hoge positie, welbekend,
bij iemand die U zo toegewijd vereerde.
Zijn welsprekende woorden bedienden het Volk
toen van het vette der tarwe, van vreugdeolie
en de aangename blijdschap van wijn.

Door U werd ik tot hem geleid,
terwijl ik U nog niet kende,
opdat ik door hem
bij mijn volle bewustzijn
tot U zou worden geleid,
als iemand die U zou leren kennen.

Zoals een vader ontving die man Gods mij.
Als een echte bisschop verheugde hij zich erover
dat ik van zó ver [vanuit Afrika] bij hem terecht gekomen was
Ik begon van hem te houden
dus niet in eerste instantie omdat hij een leraar van de waarheid was,
want ik wanhoopte er aan alle kanten aan
[U weet het Heere]
die waarheid ooit nog eens in de Kerk [van U] te zullen vinden.
Nee, ik hield van hem omdat hij mij
zo vriendelijk tegemoet wilde treden.

IJverig hoorde ik hem prediken tot het volk,
hoewel [ik] niet [luisterde] met de bedoeling die ik had moeten hebben,
want ik besteedde meer aandacht aan zijn welsprekendheid,
of die overeenkwam met zijn roem of daar min of meer bovenuit stak
Maar dat ik verkeerd luisterde, ook dat heeft Uw plan niet verhinderd!
Want U, o almachtige God, hebt mij door hem tot U geleid
U zij daarvoor eeuwig dank en eer!
Want U alleen bent mijn heil, o Heere!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen