BOEKBESPREKINGEN

Alvin Plantinga
Kennis en geloof.
Uitg. Brevier, Kampen; 176 blz.; € 19,90.

Alvin Plantinga is een opmerkelijke christen-filosoof. Met een thema dat in het hart van het christelijk geloof ligt, weet hij voluit mee te doen in fundamentele filosofische discussies in de kenleer. Plantinga’s centrale vraag is namelijk: kan kennis zó gedefinieerd worden dat er terecht van kennis over God gesproken kan worden?
Voor veel discussies in de kenleer is een oude, nog van Plato afkomstige beschrijving het uitgangspunt: kennis als een gerechtvaardigde, ware overtuiging. Wie wil kunnen zeggen dat hij iets weet, moet daar allereerst zelf van overtuigd zijn, vervolgens moet hij rechtvaardiging voor die overtuiging gevonden hebben en ten slotte moet de overtuiging op waarheid berusten. De bekende filosoof Kant heeft betoogd dat er binnen die definitie geen ruimte is voor ware kennis van God.
Plantinga laat op een boeiende manier zien dat het dan van tweeën één is: of die definitie van kennis deugt niet, omdat er allerlei overtuigingen buiten vallen die we intuïtief toch wel graag tot kennis zouden willen rekenen, of je gaat uit van een andere definitie van kennis, waar die andere overtuigingen ook binnen passen. De vraag is dan natuurlijk wat die andere definitie moet zijn, en daar heeft Plantinga een onderbouwd voorstel voor: kennis is een overtuiging waarvan de waarheid gewaarborgd is doordat ze een overtuiging is die voortgebracht is door denkvermogens die naar behoren functioneren in een omgeving die geschikt is voor die vermogens en volgens een ontwerp dat met succes op waarheid gericht is. Dat is een mondvol. Kern ervan is dat de juistheid van een overtuiging niet gewaarborgd is doordat iemand er met succes rechtvaardiging voor vindt, maar dat die overtuiging op een goede manier ontstaan is. Plantinga laat vervolgens zien dat deze definitie op een elegante manier allerlei problemen met de oude Plato-definitie (en zijn pogingen tot verbetering) oplost.
De consequentie is dat het nu goed mogelijk is om ook kennis van God tot ware kennis te rekenen. En daar was het Plantinga uiteraard om te doen.
Plantinga heeft deze redenering oorspronkelijk uitgeschreven in een serie van drie boeken, die alle drie de term ‘warrant’ (‘waarborg’) bevatten. Die boeken zijn echter zonder een stevige achtergrond in de analytische filosofie vrijwel ontoegankelijk. In Kennis en geloof is alles op een vereenvoudigde en daardoor veel toegankelijkere manier samengevat. Dit is al het tweede voor een breed publiek goed leesbare boek van Plantinga dat in korte tijd uitkwam. Eerder verscheen Het echte conflict, over de interne tegenstrijdigheden van het naturalisme. Voor wie belangstelling heeft voor gedegen apologetiek, zijn beide boeken echte aanraders. De suggestie dat christelijk geloof van ons vraagt dat we ons verstand op nul zetten, wordt met stevige argumenten weerlegd. Bij het dienen van God mag ons verstand helemaal mee doen.

M.J. DE VRIES, PAPENDRECHT

Huib de Vries
Calvijn op Cuba.
Uitg. de Banier, Apeldoorn; 142 blz.; € 9,95.

Teruglopende inkomsten – de stichting Spaanse Evangelische Zending (SEZ) heeft er al verschillende jaren mee te maken. Alleen daarom al is het goed dat Calvijn op Cuba. Het werk van de Spaanse Evangelische Zending in het land van Fidel Castro verschenen is. Vanouds is deze uit 1952 daterende zendingsorganisatie op Spanje gericht, maar sinds ruim 25 jaar is ook het Spaanstalige Cuba in beeld, met name via de verspreiding van lectuur. Met alle kerken en christenen die interesse tonen voor calvinistische en puriteinse lectuur werkt SEZ samen, waarbij het zich met name richt op seminaries, waar het kader te vinden is.
Nadat de bijbelcursussen door Cubaanse voorgangers zelf gecoördineerd worden, gaat SEZ zich richten op de ondersteuning van predikanten en theologiestudenten. Tweede spits wordt de support van bijbelgetrouwe seminaries. Voor die gastcolleges is er samenwerking met onder meer de GZB. In het bestek van twintig korte hoofdstukjes én veel mooie kleurenfoto’s komt in Calvijn op Cuba het zendingswerk van SEZ, dat onze steun verdient, in een voor veel Nederlanders onbekend land dichterbij het hart.

P.J. VERGUNST

Ronald Westerbeek
Feest van het Koninkrijk. Een verdiepend gemeenteproject rond het Onze Vader.
Uitg. Buijten & Schipperheijn, Amsterdam; 192 blz.; € 12,50.

De auteur – theoloog en oud-kerkplanter ICF Amersfoort (CGK/GKv) – schreef dit boek als leidraad voor persoonlijke en gemeenschappelijke geloofsbezinning in de gemeente. Hij liet zich vooral inspireren door de theologen Tom Wright en Tim Keller. Het eigene hiervan is dat het de kerkdienst, de stille tijd en het geloofsgesprek in groeigroepen aan elkaar verbindt rondom het Onze Vader. Het gaat om een project van zes weken. Elke week wordt een onderdeel van het Onze Vader aan de orde gesteld. De bedoeling is dat deze thema’s telkens eerst in de zondagse eredienst geïntroduceerd worden. Daarna worden de thema’s uitgelegd en uitgewerkt voor stille tijd, iedere dag van de week. Tegelijk komen de groeigroepen elke week bijeen om het gebodene te bespreken.

Het geheel is heel helder en gestructureerd opgezet. Voor het persoonlijk gebruik thuis wordt telkens eerst het onderwerp uitgelegd. Daarna worden handvatten geboden om het persoonlijk te verwerken. Het geheel wordt gedragen door de gedachte van het Koninkrijk van God, in het spanningsveld van ‘reeds wel’ en ‘nog niet’. Daarbij worden zowel lijnen getrokken naar het persoonlijk geloof als naar het leven in de wereldwijde maatschappij van vandaag. Dat lijkt me een sterke kant van dit boek. Er staan veel leerzame dingen in dit materiaal, zoals bijvoorbeeld dat je niet leeft vanuit een cao-geloof, maar van genade (101) of dat vergeving niet hetzelfde is als verzoening (103). Tegelijk rijzen tijdens het lezen bij mij ook wel vragen. Sterk wordt er de nadruk op gelegd dat we kinderen (dochters en zonen) van God zijn en delen in de overwinning van Christus. Ik zou zelf meer het onvanzelfsprekende hiervan – zeg het wonder ervan – hebben beklemtoond. Teert de heiliging ook niet meer op de rechtvaardiging (dr. O. Noordmans) dan in dit boek? En waar blijft nu toch de prachtige uitleg van het Onze Vader in onze Heidelbergse Catechismus. Ook andere kostbare kernen uit de gereformeerde traditie, zoals de sacramenten, (kinder)doop en avondmaal, zouden wat mij betreft meer de toon hebben mogen zetten. Bij al het goede wat dit boek biedt, zijn dit enkele overwegingen van mijn kant.

W. VERBOOM, HARDERWIJK

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen