BOEKBESPREKINGEN

Ad van Nieuwpoort
Uit de tijd. Wat bezielt een liberale dorpsdominee?
Uitg. Prometheus, Amsterdam; 168 blz.; € 19,99.

Bekend werd dr. Ad van Nieuwpoort vanwege zijn werk als predikant aan de Zuidas in Amsterdam, waar hij de bijbelverhalen las met kantoormensen. Sinds 2012 is hij als predikant verbonden aan de protestantse gemeente van Boemendaal-Overveen. ‘De Bijbel is de schat van de kerk,’ daar laat ds. Van Nieuwpoort in deze inkijk in zijn predikantschap geen twijfel over bestaan. Het geeft zijn nieuwste boek iets warms, als je leest over zijn passie om tegen de infantilisering de bijbelverhalen te bekloppen. Voor hem is de kerkdienst ‘een ultiem tegengif tegen de oppervlakkige waan van de dag’.
Ds. Van Nieuwpoort is de vijftig gepasseerd, en toch, voor de lezers van De Waarheidsvriend is hij ook ‘de zoon van’. Uit de tijd geeft daar zelf aanleiding toe, op een sympathieke en voor mij tegelijk aangrijpende wijze. Je proeft de warmte waarmee hij als jeugdherinnering verwoordt hoe zijn vader, ds. L. van Nieuwpoort uit Amersfoort, voor de kansel op de knieën ging. Je proeft de hecht gebleven band als de zoon verhaalt dat de vader op de zondagmiddag opbelt met de vraag ‘of het gegaan of gedaan is’. Die liefde voor het Woord verheelt niet dat er inhoudelijk afstand gekomen is, toen de zoon ‘ontdekte dat de opvattingen waarmee ik was opgevoed nauwelijks spoorden met de wereld waarin ik terechtgekomen was. Het werd allemaal steeds ongeloofwaardiger.’ Voor Ad van Nieuwpoort is de kerkdienst niet ‘om in de jonge zieltjes een geloof te planten’, maar om te ervaren wat het is om te leven met verbeelding. Bij de sterke liefde voor de Bijbel wordt die Bijbel door ds. Van Nieuwpoort niet gehanteerd zoals de belijdenis van de Reformatie de schat van de kerk herformuleerde. De dogmatiek grijpt er voor hem naast. De Amstelveense dominee leest de bijbelverhalen als metaforisch, als beeldspraak, neemt afstand van de historische context ten koste van de betekenis van de verhalen. Voor het pastoraat is dit niet zonder gevolgen. Dat blijkt als een gemeentelid na de preken van ds. Van Nieuwpoort concludeert: ‘Is het echt zo dat de bijbel niet van een almachtige, alomtegenwoordige God spreekt die heel ons leven al van tevoren uitgestippeld heeft? Kunnen die verhalen zomaar gelezen worden als literatuur?’ In zijn preken en pastoraat – waarin ds. Van Nieuwpoort als een toegewijde predikant naar ons toekomt – gaat het hem om het ontvangen van de verbeelding om een bijbelverhaal uit te laten praten en zo dit verhaal aan de vezels van ons bestaan te doen raken. Deze insteek heeft ook gevolgen voor het leven. De Bijbel is voor de auteur geen ethisch voorschriftenboek, al voeden de bijbelse verhalen het geweten wel. Een positie die met de Bergrede, met Paulus’ brieven in de hand toch niet vol te houden is?
Uit de tijd heeft me opnieuw geleerd dat de sleutel waarmee we de Bijbel lezen essentieel is. Hoe ik ook meegenomen werd in het appèl van ds. Van Nieuwpoort ons weg te laten halen bij de machten die ons kleineren, hoe waar het is dat de Bijbel ons doet groeien in menselijkheid, ik wil tegelijk blijven bij Christus’ woord uit Johannes 5: ‘U onderzoekt de Schriften, want u denkt daardoor eeuwig leven te hebben, en die zijn het die van Mij getuigen.’
Ad van Nieuwpoort kan dagen gebogen zitten over de Hebreeuwse of Griekse bijbeltekst, om die te bekloppen en op hun oorsprong te bevragen. Mijn gedachten erbij gingen naar Luther, die ook de bijbelse theologie onderwees, die ook een tekst beklopte, bestudeerde, erover nadacht, net zolang tot hij de ware betekenis ontving. ‘Ineens zag ik het, wij léven, door de gerechtigheid van Christus.’ Ook in een wereld vol onrecht lijkt me dit niet ongeloofwaardig.

P.J. VERGUNST

Dr. M.J. Kater, dr. A.J. Kunz en drs. Sarina Brons-van der Wekken Kinderen voor DE KONING. Uitg. de Banier, Apeldoorn; 110 blz.; € 9,95.

‘Geloofwaardig opvoeden in gezin, kerk en op school’ is de ondertitel van het boekje Kinderen voor DE KONING, dat bedoeld is als toerusting voor ouders en alle anderen die bij kinderen betrokken zijn. Judith van der Veer-van den Dool (projectmedewerker bij Evangeliestek) onderstreept in het ‘Woord vooraf’ dat kinderen een kostbaar geschenk zijn en dus niet ons eigendom! De toon van het boekje is gezet met haar woorden: ‘Wat een onvoorstelbaar wonder dat deze hemelse Koning ‘kinderen des toorns’, zoals de Bijbel jong en oud typeert, wil maken tot kinderen van Hem!’
In dit mooi vormgegeven boekje zoeken de auteurs aan de hand van praktische voorbeelden naar een bijbelse eenheid in de christelijke opvoeding. Dr. M.J. Kater neemt de eerste twee hoofdstukken voor zijn rekening. Inzettend met een mooi citaat uit de Institutie van Johannes Calvijn bespreekt ds. Kater eerst het kind in de Bijbel. Daarin heeft het kind duidelijk een eigen plaats. Kinderen zijn leerlingen. Daarom wordt veel aandacht besteed aan wat ‘leren’ in de Bijbel betekent.
In het tweede hoofdstuk beschrijft dr. Kater mooi dat een kind behoort tot het verbond van God én wat dat in de praktijk betekent. Wat een geweldig voorrecht om als kind gedoopt te zijn. Volhardend en verwachtingsvol mag gebeden worden voor onze kinderen. Voor de HEERE geldt: Beloofd is beloofd!
Drs. Sarina Brons-van der Wekken neemt ons mee in de ontwikkeling die een kind doormaakt. Opvoeders zullen (uiteraard) rekening houden met de leeftijdsfase waarin een kind verkeert. Heel praktisch wordt nagedacht over Bijbellezen, bidden, naar de kerk gaan en het leven van elke dag. Opvoeders kunnen met al deze eenvoudig geschreven informatie hun winst doen.

Dr. A.J. Kunz geeft een doorkijkje naar het kind op school. Bemoedigend om te lezen dat ‘de Heilige Geest doorgaans werkt in de lijn van het verbond’, maar ook: ‘...waarom zou de christelijke school geen middel kunnen zijn waardoor (ongedoopte) kinderen bekend raken met de God van het verbond?’
Er is in dit boekje duidelijk aandacht voor de lijnen die de gereformeerde belijdenis trekt. Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met verwerkingsvragen. Het boekje leest fijn en de tekst wordt afgewisseld met tekeningen die bij mij een glimlach opriepen.

G. HERWIG, NUNSPEET

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen