BELOOFD, GELOOFD, BELEEFD

Het eerste deel, Bezinning op geloofsleven, brengt ons bij de Bijbel en daarmee verbonden de belijdenisgeschriften van de kerk der eeuwen. De auteurs vatten bevinding op als de doorleving van het geloof in de drie-enige God dankzij het vernieuwende werk van de Heilige Geest. Ze reserveren het woord ‘bevinding’ voor bijbels verantwoorde, schriftuurlijk geijkte geloofservaring.

GOUDEN DRAAD

Het boek beschrijft aspecten van geloofsbeleving in het Oude en het Nieuwe Testament. Te midden van de variatie in het Oude Testament schittert de ene gouden draad van Gods bemoeienis met mensen. God sluit steeds weer verbonden die op elkaar voortbouwen. De vreze des Heeren karakteriseert het leven van de gelovigen als een leven dat geheel met God is verbonden, zich van Hem afhankelijk weet, van Zijn leiding, zorg en bescherming. Vooral in de psalmen blijkt een veelheid van ervaringen voor Gods aangezicht.

In het Nieuwe Testament is de geloofsverbondenheid aan en de geloofsgemeenschap met Christus allesbeheersend, allesbepalend en allesomvattend. De bevinding in de confessies wordt geheel gestempeld door het geloof. De ervaring bepaalt niet het geloof, maar het geloof bepaalt de ervaring. De geloofservaringen vertonen een trinitarische structuur, met een christologische, soteriologische (wat betreft de redding van de mens, red.) toespitsing en worden niet gezien als een voorwaarde voor het delen in het heil van Christus.

In de geloofservaring van de christen als een gedoopt mens gaat het erom dat deze persoonlijk ervaart wat de belofte van Gods heil inhoudt en hoe het geloof in de belovende God zijn leven radicaal vernieuwt. De beloofde werkelijkheid wil geloofde werkelijkheid worden en zo een beleefde werkelijkheid.

De bevinding is niet uniform, de Heilige Geest levert geen confectiewerk

VERGROEIINGEN

De voornaamste vergroeiingen van bevinding doen zich naar de waarneming van de auteurs voor ten aanzien van de onvoorwaardelijkheid van het Evangelie van Christus, de grond van de zekerheid van het geloof en de verhouding van Woord en Geest. Aan de ene kant dreigt men vast te lopen in een wettisch systeem, aan de andere kant is er het gevaar van de sprong in de emotie. Het is bij uitstek bevindelijk om de grond van onze heilszekerheid buiten onszelf te zoeken, niet in onze zielservaringen, maar in de grote heilsdaden van God die zonder ons en voor ons zijn geschied. Ontsporingen ontstaan wanneer we het werk van de Heilige Geest losmaken van het Woord van God en het werk van het Woord losmaken van de Geest. De auteurs schetsen enkele spanningsvelden en raakvlakken die zich in de praktijk voordoen bij de ontmoeting tussen de gereformeerde en evangelische spiritualiteit.

VERBOND EN BEVINDING

Het tweede deel van het boek, Praktijk van geloofsbeleving, trekt de lijnen door vanuit de bezinning naar de realisering. Ruime aandacht krijgt de betekenis van Gods verbond voor de geloofsbeleving. Hoek en Verboom achten hun pleidooi voor een vervlechting van verbond en bevinding tamelijk uniek, omdat in recente literatuur weinig over de betekenis van het verbond voor de bevinding wordt gesproken. Het mag niet gaan om ‘gepredikte bevinding’ waarbij de mens met zijn ervaringen in het middelpunt komt te staan. Het Woord van God is allereerst verkondiging, niet óver, maar tót de mens. De bezinning op het eigen bestaan, de overweging hoe we persoonlijk eraan toe zijn voor God, mag nooit worden gemist. Bevindelijke prediking is ook onderscheidende prediking. Niet allen hebben immers in de weg van geloof en bekering de belofte omhelsd en alleen de gelovigen zijn in eigenlijke zin kinderen van God. Bovendien staat of valt bevinding in de prediking met een voorganger die zelf uit het geloof leeft.

SACRAMENTEN

Het boek van Hoek en Verboom noemt het belang van de sacramenten voor onze geloofsbeleving. Leven uit je doop is leven uit het Evangelie dat God ten principale de Eerste was en is in ons leven. Dat vraagt om een levenslange oefening.

In de viering van het avondmaal is volop ruimte voor de geloofsbevinding. We oefenen ons bij het eten van het gebroken brood en het drinken van de vergoten wijn in de unio mystica (de verborgen gemeenschap met Christus) en zo wordt onze innerlijke honger en dorst naar Hem gestild. Het slot van het boek behandelt de rol van de bevinding in het gezinsleven en bij de opvoeding. Het is niet alleen voor ouders en anderen, maar zeker ook voor kinderen en jongeren van grote betekenis de omgang met God dagelijks in praktijk te brengen.

VERHELDERING

Fris, rijp en evenwichtig schrijven Hoek en Verboom over de bevinding. Eerlijk proberen zij verwarring en eenzijdigheid te voorkomen en laten uit de Bijbel zien dat er verschillende vormen van geloofsbevinding zijn. De bevinding is niet uniform, de Heilige Geest levert geen confectiewerk. Het boek geeft verheldering in de begrippen ‘bevinding’ en ‘bevindelijkheid’ en stelt een karikaturale voorstelling van bevindelijk geloofsleven in moderne literatuur aan de kaak. De bevinding wordt ook niet beperkt tot het individuele hart, maar realiseert zich in alle facetten van het aardse leven. Bijbelse bevinding is even diep als breed. Geen vast en voorspelbaar schema. Duidelijk wordt dat geestelijke ervaring nooit mag heersen over het Woord van God. Het boek ‘Met hart en ziel geloven’ helpt de lezer bij de bezinning op het geloofsleven. In het Woord vooraf hopen de auteurs dat de lezer vreugde aan het lezen van het boek zal beleven. Persoonlijk las ik Met hart en ziel geloven met veel vreugde.

Graag gun ik deze vreugde ook aan anderen.

Ds. J. Harteman uit Kampen is hervormd emeritus predikant.

Naar aanleiding van het boek ‘Met hart en ziel geloven’ vindt er in september een studieavond plaats in het pand van de Erdee Media Groep in Apeldoorn. Zie: weetwatjegelooft.nl

N.a.v. Dr. J. Hoek, dr. W. Verboom, ‘Met hart en ziel geloven. Over bevinding’. Uitg. Boekencentrum, Utrecht; 163 blz.; € 16,99.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen