Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

JONGEREN EN BIJBELLEZEN

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

JONGEREN EN BIJBELLEZEN

Luther stelde vier B-vragen aan de tekst

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

We beseffen niet half hoe belangrijk de Reformatie is geweest voor onze omgang met de Bijbel. Door de Reformatie kunnen én mogen we zelf in de Bijbel lezen en daarin God ontmoeten. Geestelijk inzicht is niet voorbehouden aan de kerkelijke leiders, maar iets wat God aan elke gelovige wil geven.

Maar functioneert het ook zo? Voor een groot deel gelukkig wel. Protestanten lezen beduidend meer in de Bijbel dan rooms-katholieken. Van de HGJB-jongeren geeft ongeveer 65 procent aan dat ze minimaal een paar keer in de week voor zichzelf in de Bijbel lezen. Wat ondertussen betekent dat ongeveer 35 procent het zelden of nooit doet – toch ook een grote groep. Opvallend is verder dat bijna zestig procent van de HGJB-jongeren aangeeft niet tevreden te zijn met de manier waarop ze nu bijbellezen. Ze zouden graag ‘meer geraakt willen worden’ en ‘nieuwe dingen voor zichzelf ontdekken’ (onderzoek van de HGJB, in samenwerking met het Reformatorisch Dagblad, gehouden in 2015).

DAGBOEKENCULTUUR

Voor de HGJB en de gemeente is er dus blijvend werk aan de winkel om jongeren en gezinnen te léren bijbellezen. Daarbij geldt natuurlijk in de eerste plaats dat bijbellezen een geestelijke vaardigheid is die ons niet is aangeboren. Daarvoor hebben we het gebed om verlichting door de Heilige Geest steeds weer nodig. Maar bidden is nooit vrijblijvend. We moeten bereid zijn om de verhoring van ons eigen gebed te zijn. Laten we bidden voor én werken aan de opening van de Schrift in ons dagelijks leven.

Een vraag die we daarbij onder ogen moeten zien, is of we ons de principes van de Reformatie ten aanzien van het bijbellezen wel voldoende eigen hebben gemaakt. Leren we jongeren echt persoonlijk, zelfstandig, actief en ook samen bijbellezen? De dagboekencultuur die onze traditie tegenwoordig kenmerkt, werkt dat namelijk niet per definitie in de hand. Ik haast me te zeggen dat we blij mogen zijn met de vele goede dagboeken die er onder ons ook voor jongeren beschikbaar zijn. Van verschillende daarvan heb ikzelf de eindredactie mogen doen; en ik hoop dat ze jongeren helpen om – liefst dagelijks – de Bijbel open te doen. Maar ik ben me ook steeds meer bewust geworden van een mogelijk nadeel dat eraan verbonden is, namelijk dat ze jongeren passief maken. Ze leren niet zelf op zoek te gaan naar wat God door de Bijbel tegen hen wil zeggen. En dat is juist zo’n belangrijk principe van de Reformatie: je hoeft niet afhankelijk te zijn van de inzichten van goede dagboekschrijvers, maar mag zelf op zoek gaan.

SOLVAT-METHODE

Maar kunnen jongeren dat dan? Ik denk dat we hen dat moeten en kunnen leren. Zo ingewikkeld is het niet. De HGJB heeft daarvoor de zogenaamde SOLVAT-methode ontwikkeld, waarin de genoemde kernwoorden persoonlijk, zelfstandig, actief en samen een belangrijke rol spelen. De methode komt erop neer dat jongeren leren hun eigen vragen aan het bijbelgedeelte te stellen, zoals bijvoorbeeld: ‘Hoe zou ik gereageerd hebben als ik getuige van deze geschiedenis was geweest?’, ‘Welke regel of welk vers in dit gedeelte spreekt me in het bijzonder aan?’ Of juist andersom: ‘Welk vers roept iets van wrevel bij me op?’ (Juist ook van die laatste vraag kun je veel leren). Als ze nadenken over een van die vragen en daar biddend mee bezig zijn, wordt bijbellezen persoonlijker, spannender en misschien zelfs ‘leuker’.

Dit is geen nieuwe manier van bijbellezen. Maarten Luther bracht hem al in de praktijk. Hij stimuleerde bijvoorbeeld het stellen van vier B-vragen aan het bijbelgedeelte: 1. Wat wil ik Bedenken (onthouden) van dit bijbelgedeelte? 2. Waarvoor wil ik Bidden nu ik dit bijbelgedeelte gelezen heb? 3. Waarvoor wil ik God Bedanken?, en 4. Wat wil ik als schuld Belijden? Er is materiaal nodig dat jongeren helpt om op deze manier bijbel te lezen. Het recent verschenen HGJB-dagboek Veerkracht. Dagboek bij kernthema’s uit de Bijbel (onder mijn redactie) is daar een voorbeeld van.

CATECHESE

Toch zijn we er daarmee nog niet. We moeten het jongeren niet alleen leren, maar het ook met hen oefenen en het hen voordoen. Voor de oefeningen komt het onder andere aan op goede bijbelstudies in de catechese en in het jeugdwerk. Misschien hebben we van bijbellezen wel te veel een louter individuele bezigheid gemaakt, die jongeren moeilijk kunnen volhouden. Laten we het vooral ook samen doen.


Jongeren kunnen met hun eigen vragen en gedachten in gesprek gaan met Gods Woord


Dat vraagt in veel gevallen om andere bijbelstudies dan nu nogal eens voorkomen – niet alleen in het jeugdwerk trouwens, maar ook in bijbelstudiegroepen van ouderen. Heel vaak wordt er met elkaar gesproken naar aanleiding van het bijbelgedeelte en niet over het bijbelgedeelte. Bijvoorbeeld: ‘We zien in dit bijbelgedeelte dat [vul in]. Wat vindt u daarvan?’ Of: ‘Kunt u daarvan voorbeelden noemen uit uw eigen leven?’ Dat zijn vragen die je kunt beantwoorden zonder de Bijbel er nog bij open te hebben.

Heel anders wordt het als je vraagt: ‘Zet bij het bijbelgedeelte een! bij zinnen die je opvallen, een ? bij zinnen waar je een vraag over hebt en een X bij zinnen die je vooral aanspreken.’ Mijn ervaring is dat je op deze manier – juist ook met jongeren – een hele avond over het bijbelgedeelte kunt praten, waarbij de Bijbel voortdurend open op schoot blijft liggen. Op deze manier doen jongeren de ervaring op dat ze met hun eigen vragen en gedachten in gesprek kunnen gaan met Gods Woord. En vooral ook: hoe Gods Woord onverwachte vragen kan stellen aan henzelf.

Ook in de gezinnen kan dit geoefend worden. Van tevoren kan een luistervraag gegeven worden bij de bijbellezing aan tafel, zoals bijvoorbeeld die van Luther. De reacties kunnen kort gedeeld worden, waarna gezinsleden erover met elkaar in gesprek kunnen gaan.

PREDIKING

Verder zou ik ervoor willen pleiten om deze manier van bijbellezen ook voor te doen. De prediking biedt daarvoor een uitgelezen mogelijkheid. Ook voor de predikant geldt dat hij beter óver een bijbelgedeelte kan preken dan naar aanleiding van een bijbelgedeelte. Hij kan laten zien hoe hij zijn ontdekkingen in de Schrift zelf heeft gevonden (ik heb te veel preken gehoord waarbij ik geen enkele keer werd uitgedaagd om mee te lezen in de Bijbel). Laat hij de gemeente prikkelen om actief mee te denken. In mijn eigen gemeente gebeurt het soms dat de voorganger een vraag stelt zoals hierboven genoemd: ‘Stelt u zich voor dat u erbij geweest was, hoe zou u dan gereageerd hebben?’ Dan is het één of anderhalve minuut stil, waarna de voorganger verder gaat met zijn preek.

Bijbellezen gaat niet vanzelf. We moeten jongeren leren om de Bijbel onderdeel van het dagelijks leven te maken, door bijbellezen met hen te oefenen en het hen voor te doen. Ik denk dat we daarmee meer recht kunnen doen aan onze reformatorische wortels.

Herman van Wijngaarden is medewerker bij de HGJB.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 oktober 2017

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

JONGEREN EN BIJBELLEZEN

Bekijk de hele uitgave van donderdag 26 oktober 2017

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's