VERTROUWEN VOORLEVEN

Luther ontdekte opnieuw dat God zondaren rechtvaardig verklaart op grond van Jezus’ kruisdood. Als mens hoef je jezelf niet waar te maken bij God of in de ogen van mensen. Het is God Zelf die waarde aan je hecht en er alles voor over heeft gehad om je die toe te kennen. Luther deed deze herontdekking in een tijd die niet alleen doortrokken was van angst voor het oordeel, maar die ook bol stond van nieuwe culturele ontwikkelingen. Er was een proces gaande waarin het individu losraakte uit oude, vertrouwde maatschappelijke structuren; de samenleving verloor haar vaste verband met de kosmos en de kosmos leek minder vast verbonden met God dan van oudsher was aangenomen. Daardoor ontstond een gevoel van vervreemding. De nieuw ervaren individualiteit legde grote druk op mensen. Het was niet meer duidelijk wie ze waren en wat ze moesten doen om goed genoeg zijn.

OMWENTELING

In dat opzicht raakt de eeuw van Luther de onze, in de omwenteling van tijden en omstandigheden. Ook wij leven in een tijd waarin er grote druk staat op het individu. Mensen hebben continu het gevoel te kort te schieten. Meestal niet expliciet naar God, maar zeker naar medemensen en vaak ook naar het ‘leven’, naar de opdracht die ze voor zichzelf hebben geformuleerd.

Hoe kostbaar het dan is om te horen dat God je die waarde wil toekennen dat je een rechtvaardig mens bent! Iemand die Christus vond in de nieuwe gemeente Noorderlicht in Rotterdam, verwoordde het zo: ‘Hier word ik niet veroordeeld. Overal wordt er op mij neergekeken. Hier niet.’

ANGST

Luthers eeuw heeft nog een gemeenschappelijk kenmerk met de onze: de angst is mensen onder de huid gekropen. In samenhang met de culturele veranderingen was er in Luthers dagen sprake van een grote migrantenstroom die gepaard ging met een woekerende onrust. Via het oosten wist de islam steeds verder in Europa door te dringen. Deze en andere ontwikkelingen maakten mensen bang en onzeker. Luther vindt te midden van die angst houvast (securitas) in God, zoals verwoord in het beroemde ‘Ein feste Burg’. In zijn boek Het seculiere experiment betoogt Hans Boutellier, zelf niet meer gelovig, dat onze tijd ‘securitas’ in God ontbeert. We hebben God afgeschaft, maar zijn banger dan ooit tevoren. Daarom zetten we als samenleving in op een nieuwe, kunstmatige alwetendheid die moet zorgen voor veiligheid (zie de sleepwet, de nieuwe Wet op de veiligheidsdiensten!). Het zijn allemaal uitwendige middelen die de innerlijke onrust nooit tot bedaren kunnen brengen. Dat kan alleen met God.

VRUCHT

Nederlanders hebben juist nu deze schatten van de Reformatie nodig. Je kunt daarvan niet delen zonder zelf uit deze schat te leven. Als je zelf vrijspraak hebt ontvangen, heb je weinig reden om op een ander neer te kijken en leef je uit de aanvaarding door God. Als God inderdaad je vaste Burcht is, zal dat aan je te merken zijn.

Dat zou een mooie vrucht kunnen zijn van de herdenking van 500 jaar Reformatie: vertrouwen voorleven in een angstige tijd. Kostbaar!

Dr. J.A. van den Berg uit Amersfoort is directeur van de IZB.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen