BIJ HONDERD JAAR SGP

Op een van hen valt wel in het bijzonder het licht vanwege zijn foto op de omslag van het boek: ds. Hette Gerrit Abma. Op de achterzijde valt het licht op de nog in leven zijnde vertegenwoordigers: Kees van der Staaij, Elbert Dijkgraaf, Roel Bisschop, Bas van der Vlies en Koos van den Berg. En meer op de achtergrond, naast Abma, Henk van Rossum en ir. C.N. van Dis, een van de mannen die in zijn tijd nog nooit bij de voornaam werden genoemd.

ZWARE SLEUTEL

In het boek zelf treffen we vele anderen, waarvan ik slechts noem de oud-europarlementariër Leen van der Waal en senator Gerrit Holdijk, beiden ooit lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond. Bladerend door het boek vindt men ook drie ‘vrouwen van Gods Woord’: Riet Grabijn-van Putten, Lilian Janse en Paula Schot; eerstgenoemde als het eerste vrouwelijke lid en aanstichter van de discussie over deelname van de vrouw aan de actieve partijpolitiek; de tweede als eerste vrouwelijk raadslid voor de SGP, in Vlissingen waar ze in tweede ronde recent een tweede zetel bemachtigde; de derde, kandidaat in Amsterdam bij de laatste gemeenteraadsverkiezing. Paula Schot staat overigens afgebeeld in karikatuurtekening. Ze torst een zware sleutel, de deur blijft dicht, vijf zwart getabberde mannen kijken met gevouwen handen toe.

Als we kijken naar de portretten van bovengenoemden, valt de contextualisering van de partij op. De ‘mannen van Gods Woord’ zijn ook mannen van hun tijd.

Dat kwam tot uitdrukking in een geleidelijke verandering in politiek opzicht. Vanaf de jaren zestig ging de SGP zich ‘genadiger en minder oordelend’ opstellen. ‘In Abma’s ogen zou God zelf wel uiteindelijk het onkruid van het koren scheiden, daarvoor had Hij de overheid niet nodig.’ Een voluit bijbelse gedachte! Intussen introduceerde Abma nadrukkelijk, hoewel binnen de partij in de uitwerking niet onomstreden, het begrip theocratie ‘als proclamatie van het goede leven hier op aarde’. De eeuwigheidsdimensie die aan het politieke bedrijf haar voorlopigheid geeft, betekent geen onderschatting van de aardse dimensie, waaraan het helemaal is gelieerd. Zo krijgt theocratie haar politiek relevante en actuele betekenis: God regeert hier en nu.

Van Abma is ook de gedachte dat men moet veranderen om gelijk te blijven. De tijd verandert. Als men niet mee verandert, verandert men. Zo maakte de SGP een veranderingsproces door: meer samenwerking met andere partijen in gelegenheidscoalities; hoewel in de oppositie, nochtans sterk betrokken bij het regeringsbeleid; omgang met de media; en ook de langzaam maar zekere deelname van vrouwen aan het partijpolitieke speelveld.

FRAGMENTEN

John Exalto zegt in zijn bijdrage over de SGP ‘als politieke representant van de bevindelijk gereformeerden’ dat de verbinding met de reformatorische zuil een grote uitdaging betekent. Die zuil wordt namelijk bevolkt door mensen ‘die evenzeer als ieder ander deel blijken te hebben aan de processen van modernisering en individualisering’.

Het fundamentele artikel van Klaas van der Zwaag, wat mij betreft de partijideoloog van vandaag, is in de titel overduidelijk: ‘Van theocratie naar godsdienstvrijheid’. Dat geldt ook voor de bijdrage van Henk Post: ‘Een gespannen relatie. De SGP en de vrouw’. Post schreef er al eerder een boek over.

In een hoofdstuk ‘Meebewegende stabiliteit’ brengen drie politicologen van buiten de partij ‘organisatie en aanhang van de SGP’ in beeld. Een stabiele organisatie heeft verandering niet in de weg gestaan. In het laatste hoofdstuk, ‘De SGP ingetekend’, worden de bevindelijken in kaart gebracht. Ze komen, aldus Ron de Jong, ook voor binnen de Gereformeerde Bond. Gelukkig maar. Maar de Gereformeerde Bond vormt ook ‘het grootste struikelblok bij het vaststellen van de geografische spreiding van de bevindelijk gereformeerden’. Gelukkig maar!

MOOI

Het is mooi dat bij het eeuwfeest van de SGP deze fundamentele, wetenschappelijk gedocumenteerde uitgave is verschenen. Met Abma mild glimlachend op de omslag is aangegeven dat er hoop is. Niet hoop op een partij, die nooit groot zal worden. Maar hoop vanwege kleine tekenen, die ook door een kleine partij, wortelend in het hoge ideaal van de theocratie, kunnen worden opgericht als voorboden van een grote oogst. Vier ingenieurs (Van Dis, Van Rossum, Van der Vlies en Van der Waal) mochten die hoop mede uitdragen. Waarvan akte!

Dr. ir. J. van der Graaf uit Huizen is oud-algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond.

N.a.v. Hans Vollaard en Gerrit Voerman, ‘Mannen van Gods Woord. De Staatkundig Gereformeerde Partij 1918-2018’, uitg. Verloren, Hilversum; 208 blz.; € 25.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen