Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

BOEKBESPREKINGEN

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

BOEKBESPREKINGEN

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

C.M. van Driel
Consolidatie en crisis. De Christelijke Gereformeerde Kerk tussen 1918 en 1945.
Uitg. de Vuurbaak, Barneveld; 278 blz.; € 22,50.

Kerkhistorische bijdragen van dr. Niels van Driel – steevast koppelen ze grondige kennis van de bronnen aan weinig omfloerst taalgebruik. Het maakt dat je na lezing van zijn boeken of artikelen weet hoe het was en hoe het ging. Waar zijn kerkelijke geschiedschrijving enerzijds recht doet aan de werkelijkheid, verandert anderzijds het imago van deze of gene er nogal eens door.

Al enige jaren werkt Van Driel aan een studie over prof. G. Wisse – een man wiens imago in reformatorisch Nederland wellicht ook anders zal zijn als de studie gelezen kan worden. Omdat er over de geschiedenis van de Christelijke Gereformeerde Kerk (die vanaf 1947 Chr. Geref. Kerken heten) weinig gepubliceerd is, besloot de auteur wat te doen met de briefwisselingen, duizenden fragmenten uit notulenboeken, herinneringen die hij in het kader van zijn Wisse-onderzoek tegenkwam. Vijf opstellen, die inzoomen op de periode tussen 1918 en 1945, zijn het resultaat.

Het eerste opstel doet wat met het imago van ds. G.H. Kersten. In ruim zestig pagina’s wordt ingegaan op de toenadering van de CGK tot de Gereformeerde Gemeenten, ‘een korte, bizarre geschiedenis’. Al is Van Driel ook kritisch naar zijn christelijke gereformeerde voorgeslacht (ze hebben een lesje in kerkelijke zelfrelativering nodig en zijn later vertragend in de communicatie), maakt hij vooral duidelijk dat ds. Kersten na het overlijden van zijn collega W. den Hengst in 1927 zijn verbondsbeschouwing dwingend aan de Gereformeerde Gemeenten oplegde. Van Driel concludeert dat ds. Kersten in de contacten met de CGK een dubieuze rol gespeeld heeft, kiezend voor een communicatie met nietszeggende briefjes. Hij sprak zelfs ‘in twee tongen’: hij adviseerde plaatselijke gereformeerde gemeenten geen contact te zoeken met lokale christelijke gereformeerde kerken, terwijl naar de synode van de CGK als bezwaar geuit werd dat er op het grondvlak niets gebeurt. Het is een scherpe waarneming. Met instemming haalt de auteur een woord van GB-secretaris ds. J.J. Timmer aan dat ‘elke gereformeerde groep zijn eigen dogmatische ontwikkeling doormaakt. Elke tien jaar worden de verschillen groter.’

Ook het tweede opstel is uitvoerig: in zeventig pagina’s onderbouwt Van Driel dat de Christelijke Gereformeerde Kerk de politieke voorkeur (met name de keuze tussen AR en SGP) tot een non-item verklaarde, niet passend op kerkelijke vergaderingen, niet geschikt voor de kerkelijke pers. Breed werd het antirevolutionaire beginsel van Groen van Prinsterer gedeeld, maar als de toepassing naar de actualiteit aan de orde was, liepen de wegen uiteen. Opnieuw is het imago van ds. Kersten niet positief, die volgens vele christelijke gereformeerden de SGP profileert ten gunste van de eenheid in hun kerkverband.

Tot slot volgen drie kleinere bijdragen, als eerste een reconstructie van de hoogleraarsbenoeming van de markante J.W. Geels in 1932. Zoals de geringe David ooit koning werd, werd ds. Geels professor, al hadden anderen er meer gaven voor. Het volgende hoofdstuk is opgebouwd uit citaten uit brieven van Geels uit de periode 1938-1945. Persoonlijk blikt deze terug op gebeurtenissen uit de door de oorlog klein geworden kerkelijke wereld, gekleurd door zijn kijk op collega’s – ‘een echt vervelend kereltje, maar in eigen oogen een krachtfiguur’ – en gedragen door vroomheid. Het slothoofdstuk thematiseert De Wekker in oorlogstijd, met name de inzet van hoofdredacteur prof. J.J. van der Schuit om de verschijning van het kerkblad te continueren. Het oordeel van de historie over deze hoogleraar? ‘Volstrekt schone handen heeft hij niet gehouden.’ Opvallend is tevens dat Van Driel zich in zijn conclusies enkele keren op onderbouwde wijze distantieert van die van dr. E.G. Bosma in zijn dissertatie over de ‘bevindelijk gereformeerden en het nationaalsocialisme 1920-1950’, Oude waarheid en nieuwe orde.

Als deze boeiende studies de bijvangst zijn van onderzoek naar prof. G. Wisse, zien we zeer uit naar het resultaat van zijn grote onderzoek.

P.J. VERGUNST


Age Romkes en Pieter Siebesma Struikelblokken, bijbelstudies over lastige teksten.
Uitg. Boekencentrum, Utrecht; 112 blz.; € 10,99.

Wie nog op zoek is naar een gids om te gebruiken op de bijbelstudiegroep / bijbelkring in de gemeente, kan dit boekje nemen, van een oudtestamenticus (Siebesma) en een nieuwtestamenticus (Romkes) met les- en schrijfervaring. Aan vakkundigheid en duidelijkheid laat het niet te wensen over. Het zit ook goed met het uitgangspunt. De auteurs stimuleren de lezers om het gezag van de Bijbel te aanvaarden.

Welke keuzes hebben ze gemaakt? Romkes en Siebesma hebben verschillende thema’s uit de Bijbel gekozen, met bijpassende schriftlezingen, die door veel mensen als lastig te begrijpen worden ervaren. Vandaar de titel van het boekje, Struikelblokken. Heikele morele thema’s (zoals teksten over homoseksualiteit) laten ze buiten beschouwing. Bij elk thema is er een inleiding, gevolgd door een uitgewerkte bijbelstudie. Het thema wordt afgerond door een bijbelstudieschets voor zelfstudie. De bijbelstudie en de bijbelstudieschets zijn afwisselend uit het Oude of Nieuwe Testament. Die bijbelstudieschets kan overigens ook benut worden voor een avond op de bijbelkring. Tussen de onderdelen staan blokjes met vragen of andere punten om met de bijbelstudiegroep of alleen over na te denken. Een voorbeeld: hoofdstuk 8 gaat over ‘Boos op God’. Het thema wordt in een paar bladzijden ingeleid. Dan volgt een bijbelstudie over 2 Korinthe 12:1-10 over Paulus en zijn doorn in het vlees. Daarna is er een bijbelstudieschets over het klagende volk Israël in Numeri 11:4-34.

Er staan in het boek totaal acht bijbelstudies en acht bijbelstudieschetsen, bijeengebracht onder de paraplu van acht thema’s. Ik noem er daarvan nog zomaar drie: ‘Dat kan toch niet waar zijn?’ ‘Geloof en wetenschap’ en ‘Zonde, schuld, schaamte’. Mooi is ook het inleidende hoofdstuk. Daarin plaatsen de auteurs de keuze van hun thema’s en studies in een groter verband én geven ze instructie over hoe je nu eigenlijk als gewone bijbellezer de Bijbel kunt uitleggen. Kortom, een goed boekje voor gebruik op de bijbelkring / bijbelstudiegroep en voor zelfstudie. Het is ook geschikt als voorbereidingsmateriaal voor catecheselessen. Zowel jongeren als ouderen kunnen ermee aan de slag.

N.C. VAN DER VOET, VEENENDAAL

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 november 2018

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

BOEKBESPREKINGEN

Bekijk de hele uitgave van donderdag 29 november 2018

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's