Transgenders in de kerk

Ds. A.J. Mensink is predikant van de hervormde gemeente te Elburg en voorzitter van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond.

Het is noodzakelijk dat de kerk niet met een bocht om het vraagstuk van transgenders heen loopt. Voor alles is het een pastoraal vraagstuk dat niet overwoekerd moet worden door een theologische strijd. Het gaat over mensen, over mensen in crisis en soms bittere eenzaamheid.

Theologische overtuigingen

Achter pastoraat en liturgie zitten echter wel theologische overtuigingen. In De Waarheidsvriend van 26 juni, toen de plannen om met een liturgische handreiking voor het zegenen van transgenders bekend werden, schreef ik: ‘Maak je een formulier of geef je in de liturgie plek aan iets wat niet overeenstemt met het belijden van de kerk, dan loop je in de liturgie op de muziek vooruit. Dat gebeurt nu (opnieuw).’ Ik ben er eerlijk in dat ik een aantal overtuigingen achter déze liturgie niet deel. Daarbij denk ik niet alleen aan de visie op wat genderdysforie is en welk helpend antwoord God voor transgenders heeft, maar ook aan de visie op wat zegenen is.

Zegenen is een oerbijbels gebruik. Er is geen dienst in tabernakel of tempel, of de gemeente wordt gezegend heengezonden. Wezenlijk is voor mij dat de zegen niet vooropgaat, maar volgt op de bediening van Woord en sacrament. De zegen wordt uitgesproken over de gemeente en over mensen die geroepen zijn om hun leven in dienst van de Heere te stellen. God helpt en zegent degenen die als het spoor van Zijn Woord volgen, Hij spreekt echter de vloek uit over wie Zijn wegen verlaat. In het bijbelse zegenen ligt het accent dus niet op wie je nu bent (een bevestiging van het schepselmatige) maar op je roeping om ‘mens te worden die God toebehoort’ (1 Tim.6:11), de herschepping dus naar het beeld van Christus. Zo wordt de gemeente na een eredienst heengezonden om het verkondigde Woord te bewaren en daartoe ontvangt zij de zegen, Gods toezegging van Zijn Geest en genade.

De doop

Als ik deze liturgie lees, ligt het accent helemaal op het bevestigen van de nieuwe naam en het nieuwe geslacht van het gemeentelid. De zegen is een goddelijke hand boven je nieuwe identiteit.

Maar die goddelijke hand heeft al veel éérder op ons gerust: in de doop! Hier liggen mijn diepste vragen. Wat betekent de doop voor een christen, ook als hij/zij transgender is? In de doop leert God ons dat onze identiteit niet in onszelf ligt, noch in onze seksualiteit. In de doop laat God ons zien dat Hij ons juist verlost van onszelf. Wie van Christus is, is niet meer van zichzelf of van zijn lichaam – en zijn lichaam is niet meer van hemzelf. Als de Protestantse Kerk niet zo tegen de overdoop was, had deze liturgie ook een doopmoment kunnen hebben. Want het lijkt me voor een transgender heel moeilijk om te leven met de doop onder een naam die nu verleden tijd is. Gelukkig kent de kerk en dus ook de liturgie geen tweede doop, zelfs niet na een geslachtsveranderende operatie of registratie. De doop gaat mee. Maar dat zie ik in deze liturgie niet. Er wordt niet verwezen naar de doop. De zegen neemt hier (mogelijk onbedoeld) de plaats van de doop in. Dat is buitengewoon kwalijk. Bovendien vind ik juist in de doop ijzersterke handvatten voor pastorale omgang met transgenders met vragen over identiteit en gebrokenheid.

Pastorale veiligheid

In een christelijke gemeente behoort oog te zijn voor iedereen die op onze weg komt. Niemand wordt bij voorbaat buitengesloten. Dat vereist wel dat we ons verdiepen in mensen, in hun geschiedenis, in hun jarenlange worsteling. Ook is er (pastorale) veiligheid nodig. In het pastoraat gaat het ten diepste om de kernroeping van de gemeente, namelijk om te leven in liefdevolle gehoorzaamheid aan haar Heiland. Dat is tegelijk wel maatwerk: hoe déze mens met zijn plussen en minnen, met zijn gaven en gebrokenheden, een leven van sterven en opstaan kan leiden, mét Christus.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen