De herkomst van de BIJBEL 39

Hij kreeg door die lezing steeds meer vrede en licht voor zijn verontruste gemoed en de Bijbel werd hem dierbaar. Zo behoeft het geen verwondering te wekken dat het zijn streven werd de Bijbel, die hem zelf tot zulk een zegen was geworden ook aan anderen bekend te maken. In maart 1517 vertaalde hij reeds de boetpsalmen in het Duits met een verklaring erbij gevoegd. In 1518 volgde het „Onze Vader" en de 110e psalm. Langzamerhand groeide bij hem het plan om een volledige vertaling van de Bijbel zijn volk in handen te geven.

Na de Rijksdag te Worms toen hij door rijn vrienden naar het kasteel „De Wartburg" was gebracht om daar in stille afzondering verborgen voor zijn vijanden een tijdlang te vertoeven, greep hij de gelegenheid aan om zijn lang gekoesterde plan uitvoering te geven. Hij leefde daar als jonker Georg of Jörg en schreef eerst een verzameling preken die onder de titel Kirchenpostille verschenen. Reeds in 1522 verscheen een vertaling van het Nieuwe Testament. Met de vertaling van het Oude Testament vlotte het niet zo best zodat de gehele Bijbel eers in 1534 bij Hans Lufft in Wittenberg het licht kon zien.

Het klinkt misschien vreemd maar voor het Oude Testament gebruikte Luther de Hebreeuwse tekst in een uitgave van Brescia van 1494 en voor het Nieuwe Testament de tekstuitgaven van Erasmus van 1519. Wel een bewijs dat Luther hoewel hij het met de Humanisten niet eens was wat geestesrichting betreft, hun bijzondere talenkennis hoog aansloeg. De opeenvolging van de boeken is volgens de LXX en de Vulgata. Bovendien nam hij niet alleen de kanonieke maar ook de apokriefe boeken in zijn vertaling op.

Alle taaikenners zijn het er over eens dat deze vertaling van Luther in ieder opzicht een mees­ terwerk is. Zij was van buitengewone betekenis niet alleen voor het godsdienstige, maar ook voor het nationale leven van het Duitse volk. Hij heeft door zijn arbeid de Duitse taal als het ware geschapen. Friedrich Gottlieb Klopstock geboren in 1724 en overleden in •1803 was een dichter die een natuurlijke dichterlijke aanleg bezat. Hij ging gedichten schrijven (niet te verwarren met het ontstellende gerijmei wat men vandaag de dag voor dichtkunst door wil laten gaan). Deze man was evenals Luther een taalkundige wiens invloed reikte over de grenzen van zijn land en zijn tijd. Hij zei van het werk van Luther: „Niemand, die weet wat een taal is, verschijne zonder eerbied voor Luther. Onder geen enkel volk heeft iemand zo de taal gevormd als hij." En Johann Joseph Ignatius DöUinger, Oud- Katholiek theoloog en historicus schreef dat Luther was: „De grootste volksvriend, die Duitsland ooit heeft bezeten." Zo kunnen we zeggen dat Luther door deze arbeid in de gunst des HEEREN is geworden behalve wat hij ge - • weest is voor de Reformatie de nationale held en volksvriend van Duitsland.

Wie overigens denkt dat het vertalen voor Luther een gemakkelijke bezigheid is geweest tast er volkomen naast. Hij heeft wel de schoonheid en de diepte van de Schrift gevoeld en doorleefd en bewezen dat hij de ziel van zijn volk kende. Daardoor was hij in staat steeds het juiste pakkende woord te kiezen. Want - zo zegt hij zelf - men moet niet de letters in de Latijnse taal vragen hoe men Duits moet spreken, maar men moet daarvoor luisteren naar de moeder in huis, de kinderen op de straat, de verkopers op de markt en iö hun woorden vertalen. Dan begrijpen zij het en merken dat men Duits met hen spreekt." Uit deze woorden kan men niet afleiden dat het hem geen moeite kostte. , ^Wat vertalen vooi een kunst, moeite en werk is, schreef hij verder, heb ik ondervonden. Het is ons wel gebeurd dat wij 14 dagen, ja drie of vier weken naar een enkel woord gezocht en gevraagd heb-

ben en soms vonden vnj het nog niet. Bij Job schoten wij soms in vier dagen drie regels op. Wie het nu leest wordt niet gewaar, hoeveel gaten er geweest zijn en stenen er gelegen hebben, waarover men nu heenglijdt als over een geschaafde plank, maar waarbij wij angsten hebben uitgestaan." Dat wil nogal wat zeggen! Als Luther schreef: „Waarbij wij angsten hebben uitgestaan." Angsten om het juiste woord te vinden en de waarheid niet tekort te doen. Lutherse taalkennis moest hier gepaard gaan met de leiding van Gods Geest en zo^ is een vertaling ontstaan die in vele opzichten voor het Duitse volk tot rijke zegen is geweest. Dan kunnen vnj het maar niet begrijpen dat er heden ten dage nog mensen zijn die menen dat de kennis niets is, en slechts opgeblazen maakt. De Heere alleen komt de eer toe. Zou Luther, die zoals hij schreef angsten heeft uitgestaan, ook niet op zijn knieën gezonken zijn als de oplossing hem gegeven werd. Wij denken van wel!

Natuurlijk was de vertaling van Luthet niet zonder feilen. Na vele besprekingen met Melanchton en Bugenhagen heeft hij later zelf er vele verbeteringen in aangebracht, gelijk uit de uitgave van 1541 duidelijk blijkt.

Tijdens zijn leven heeft Luther tien uitgaven van zijn vertaling mogen beleven, de laatste in 1545. Na zijn dood zijn er geleidelijk verschillende wijzigingen in aangebracht, hoewel men er niet gemakkelijk toe kwam om Luthers werk te gaan verbeteren. Daarvoor had zijn vertaling te veel de gunst van het gans Duitse volk.

Eerst in 1870 verscheen bij de Cansteinsche Bibelanstalt een geheel herziene uitgave van het Nieuwe Testament. Die van het Oude Testament volgde in 1883. De taalgeleerden roemen niet over deze uitgave. Volgens hen draagt die maar al te veel het karakter van een compromis tussen het oude en het nieuwe. Het is geen zuivere Luther-bijbel maar hij komt ook niet in alles overeen met de resultaten van de nieuwere wetenschap. Wat dit laatste betreft laten wij in het midden. Volgens onze gedachten had men beter bij het oude kunnen blijven.

Wordt vervolgd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen