Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

KERK STAAT en SCHOOL

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

KERK STAAT en SCHOOL

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Rome spreekt over Contra - Reformatie

(slot)

„Wanneer uw zoon u morgen zal vragen, zeggende: wat zyn dat voor getuigenissen en inzettingen, en rechten, die de Heere, onze God, ulieden geboden heeft }”

„Zo zult gy tot uw zoon zeggen: wy waren dienstknechten van Farao in Egypte; maar de Heere heeft ons door een sterke hand uit Egypte uitgevoerd.”

Deut. 6 : 20 - 21.

Wij zouden afbreuk doen aan de historie alleen te spreken over vrijheidsstrijd. Wat er rond de jaren 1572 gebeurd is, valt wel degelijk onder godsdienstoorlog.

Had niet Calvijn de Duitse vorsten gewaarschuwd, toen hij op de Rijksdag te Spiers in 1544. de onoverwinlijke keizer KarelV, mitsgaders de doorluchtige vorsten en andere staten, nu vergaderd zijnde op de Rijksdag te Spiers, zijn „SUPPLES EXHORATIO" aanbood om hun de plicht op het hart te binden tot de oplossing der nijpende, de volkeren versplinterende kerkelijke moeilijkheden en hun bede voorlegde het herstel der Kerk met ernst ter hand te nemen „ut restituendae Ecclesiae curam serio velint suscipere'' (Joh. Calvini, Tractatus theologici omnes etc. Opera, Ed. J. Schipperi, Amst. 1667, T VIII, fol. 64b.) Merkwaardig is, hoe Calvijn profetisch de keizer en diens vorsten ter waarschuwing het schrikbeeld voorhield, dat eerst in onze dagen zijn verwerkelijking heeft erlangd. Aan het slot van zijn betoog hield hij de machthebbers hun roeping voor, de geestelijke nood hunner volken weg te nemen. Dit was volstrekt nodig, indien zij het gevaar wüden ontgaan, een wereld te zien geboren worden, waarin voor vorsten in het geheel geen plaats meer zou zijn.

„Overzulks”, zo betoogde Calvijn, „zo dikwijls voortaan deze stem in uwe oren klinkt, dat de hedendaagse Reformatie der Kerken moet worden uitgesteld, omdat de tijd spoedig genoeg komen zal om haar krankheden te genezen, wanneer al het andere maar eerst zal zijn geschied. Hiervan staat u. onoverwinHjkste keizer en doorluchtigste vorsten wel te beraden, of gijUeden begeert uw nakomelingen enig Rijk na te laten of geen. Maar wat spreek ik van nakomelingen ? Airede ziet gijlieden. hoe het Rijk, half vervallen zijnde, zijn laatste val nabij is.

Deze grootmachtigen hebben Calvijn's waarschuwende stem niet kunnen verstaan. Keizer Karel V moge een geniaal politicus geweest zijn —vergeleken met zijn zoon en anderen was hij dit ongetwijfeld—, maar het wezenlijk grote probleem der politiek zijner dagen heeft hij toch niet in zijn diepten begrepen. BUjkbaat was het hem te machtig, zodat hij er zich in de eenzaamheid van het klooster voor terugtrok. Als Rooms-Duits keizer woonde KarelV nog twee jaar dicht bij het St. Hieronymus klooster San Yuste. Voor het „HeyUge Roomsche Rijck", met name ook voor de toekomst der Nederlanden was deze keizerlijke vlucht in de eenzaamheid van het klooster het begin van een voor Karel's Huis en voor de Nederlanden noodlottige worsteling.

Op de 7e mei 1578 verscheen Mamix van St. Aldegonde eveneens, nu echter op de Rijksdag te Worms. Dat hij er verscheen, was eigenlijk een gevolg daarvan, dat de Rijksvorsten evenals de keizer hadden nagelaten Calvijn's woorden ter harte te nemen. Hij behoorde in 1565

reeds tot de aanhangers van Calvijn. Als geleerde en staatsman genoot hij groot aanzien, schreef tegen de kerk van Rome zijn „Bienkorf der H. Roomsche Kercke" (1569).

Vergeefs was ook ditmaal het beroep op de Rijksdag, al was ook de toestand sinds de Rijksdag te Spiers, waar Calvijn tot bereddering van de boedel van het Rijk had aangespoord, en de tijd, waarop Mamix nu pleitte van die zelfde Rijksdag, uit méér dan één oogpunt veel veranderd. Het conflict toch, dat in de politiek van keizer KarelV latent werkte, was na en door zijn aftreden ten zeerste verscherpt.

Philips II was geen keizer, doch heerser over Nederlandse gebieden. De vereenzaamde Nederlanden zouden voortaan, hoe diep de weg ook wezen mocht, alleen moeten worstelen in een godsdienstoorlog en vrijheidsstrijd, die Philips van Spanje hun ten prijs van alles dacht te roven.

Tussen de dag, waarop Mamix op de Rijksdag, die 7 mei 1578 te Worms gehouden werd, zijn pleidooi voor de verdrukte Nederlanden hield en ons heden Hggen de perioden van het opgaan, het bUnken en verzinken der Republiek. Deze vereenzaming in de bange tijd van worsteling met de overmacht der Spaanse tyrannie heeft ongetwijfeld medegewerkt om de volken van elkaar te vervreemden. Doch voor de Nederlanden hqeft dit verloop een lichtzijde gehad. Het bewustzijn van aUeen te staan heeft ongetwijfeld de religieuze spankracht verhoogd en het Gereformeerde volk gesterkt in zijn wil tot vrijwording. In de kleine volkskem wekte de Calvinistische geest een wondere bezieling, welker gloed door tegenspoed meer aangevuurd dan gedoofd werd. Hun moed werd gesterkt door het bewustzijn, dat, als zij van mensen verlaten werden en teleurgesteld in hun verwachtingen, Gods kracht in hun zwakheid werd volbracht. Numeriek gezien waren de Calvinisten betrekkelijk gering in getal. Doch in zulk een conflict is het getal secundair. De geëigende kracht tot overwinning lag in de absolute tegenstelling tussen het Calvinisme en het roomse régime, zoals dat in een bekrompen fanaticus als Philips II was, zijn schrilsten openbaringsvorm had verkregen.

Het Calvinisme is de stuwkracht geweest in de Reformatorische omwenteling, die ons volk moest doorleven.

Zo was Calvijn een prediker, die de zonde niet in het gevlei nam; die des mensen verloren staat niet verdoezelde. Waarlijk in de beschrijving van de zondaar, zoals deze van nature is.

Vervolg op bladz. 303.

is de Hervormer van Geneve alles behalve vleiend. Maar daartegenover verheft hij de rijkdom der vrije genade Gods; de vrije rechtvaardigmaking van een zondaar voor God uit loutere genade door de verdiensten en de gehoorzaamheid van Christus, die zich ontdekken zal in de wezenlijke vruchten der heiligmaking. En onder die vruchten acht hij deze niet de geringste te zijn, dat een volk dat de genade van God ontvangen heeft, het meest behoefte hebbe aan de middelen der genade.

De betekenis, die de waarachtige Gereformeer­ de beginselen in de toekomst zullen hebben ook voor het politieke leven vanons volk, hangt uitsluitend af van de geloofskracht, waarmede ons volk deze zal beUjden. Een volk van Gods soevereiniteit zich bewust, zal in zijn ganse leven, dus ook in zijn politiek bestaan, daarvan de kentekenen dragen.

Laat ons dit klaar voor de geest staan: Nederlands bestaan wordt van uit het Oosten en het Westen beide door de machten uit de afgrond bedreigd. Die der Revolutie uit het Oosten, in de vorm van het goddeloos atheïsme. Die van het pausdom uit het Westen, in de vorm van oecumene en overheersing van Rome.

„Want één dag in Uw voorhoven is beter dan duizend elders; ik koos liever aan den dorpel in het huis mijns Gods te wezen, dan lang te wonen in de tenten der goddeloosheid.”

Psalm 84: 11.

La Tour-de-Peilz. 21 februari 1977 (Zwitserland)

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.gergeminned.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 mei 1977

De Wachter Sions | 8 Pagina's

KERK STAAT en SCHOOL

Bekijk de hele uitgave van donderdag 19 mei 1977

De Wachter Sions | 8 Pagina's