Boekbespreking

Van uitgeverij Kool te Veenendaal ontvingen we de volgende boekjes:

DE ZIEKENTROOST door Cornells van Hllle

De ziekentroost staat evenals onze liturgische formulieren achterin ons Psalmbijbeltje. Het is echter te vrezen dat velen van de inhoud daarvan net zo onwetend zijn als van de belijdenisgeschriften. En toch bevat die ziekentroost ook zulk een rijke inhoud. Daarom is er ook wel van gesproken als een gouden kleinood. Om nu die ziekentroost ook weer wat meer bekendheid te geven, is deze nu op een duidelijke leesbare wijze in een afzonderlijk boekje uitgegeven met een historische inleiding over de auteur en het gebruik ervan sinds haar verschijning in 1579 door W.P. Balkeneinde. Het is een goede gedachte om zo die ziekentroost nog eens bij de mensen onder de aandacht te brengen. Het boekje kost f 15, 50.

TWISTGESPREKKEN MET ROME

Dit is het tweede deel van deze twistgesprekken. Ze zijn samengesteld door J. Roodbeen. We vinden in dit boekje de twistgesprekken die Luther met Rome voerde. Deze twistgesprekken zijn actueel te noemen, want Rome is in ons hart te vinden en verder onder de godsdienst rondom ons heen. Doctor Eek, de verdediger van de Roomse leer, riep woedend uit tegen Luther en Karlstad tijdens een godsdienstgesprek te Leipzig in 1519: „Uw leer maakt een mens tot een steen, een blok hout". Wordt hetzelfde van de zuivere leer

van Gods Woord nog niet gezegd ? Welk een zware strijd er door onze grote Hervormer Luther moest worden gevoerd voor de zuivere leer van vrije genade, laat dit boekje ons wel zien. Het boekje kost f 14, 95 en met het eerste deel samen /19, 95.

DE EEUWIGE VERKIEZING door Johannes Calvijn

In 1562, enige jaren voor zijn overlijden, verscheen er van de grote hervormer Johannes Calvijn, in het Frans, een verklaring over de verkiezing. Naast Calvijns eigen verhandeling zijn ook verklaringen opgenomen van zijn mededienaars des Woords in Geneve. Vijftig jaar na deze uitgave verscheen er een Nederlandse vertaling van de hand van ds. Conrad Miskinus, predikant te Capelle aan de IJssel. Dit oude geschrift is thans door M. van Dijk te Delft overgezet in de huidige spelling. Het is ook wel een goede gedachte om dit boekje weer eens uit te geven. Er wordt in deze tijd heel wat naar Calvijn gegrepen, want men wil graag Calvinistisch en Reformatorisch zijn met het wegcijferen van de leer der verkiezing. Als we echter Calvinistisch willen zijn met het behoud en het hooghouden van de leer der verkiezing, dan moeten we dit boekje wel in ons bezit hebben. Dan hebben we voor deze tijd ook wel een goed wapen in handen. Het boekje kost/17, 95.

DE KROON DER RECHTVAARDIG­ HEID door C. van Rijsw^ijk

We vinden in dit boekje een bekeringsgeschiedenis van Geertruide Verhoek, een meisje van 14 jaar en 5 maanden, op 6 februari 1755 te Willemstad in de Heere ontslapen.

We horen weinig meer van bekeringen van kinderen en daarom heeft de heer van Rijswijk ongetwijfeld de goede bedoeling gehad om zo'n boekje naar een oude uitgave opnieuw uit te geven. Het is goed dat hij er een naschrift aan toegevoegd heeft, waarin hij ons laat weten dat de achttiende eeuw een eeuw van verval was, waarin er echter wel geestelijke opwekkingen waren te vinden, maar waar de enkele godzalige leraars die er nog waren niet zo mee ingenomen zijn geweest. Vooral Van der Groe had het daar wel benauwd onder. En we kunnen Van der Groe daarin ook in deze tijd wel heel goed begrijpen. De heer van Rijswijk wijst er echter op, dat er ook in die tijd van Van der Groe nog wel echt zaligmakend werk te vinden is geweest. De bekeringsgeschiedenis van Geertruide Verhoek moet ook voor Anthonie van der Spek het middel tot zijn bekering zijn geweest. We moeten er natuurlijk rekening mee houden dat op een kinderlijke wijze wordt medegedeeld wat Geertuide beleefde en ook de omstanders met haar. Toch had de heer van Rijswijk uit dit boekje wel iets weg mogen laten. Op bladzijde 27 lezen we iets visionairs waar we nu niet zo bijzonder op gesteld zijn. Ook lezen we daar van een zeer aangenaam, lieflijk en onbeschrijflijk geluid dat gehoord werd. Men kan soms in een ander boekje ook lezen dat men zo bijzonder zalig gesteld was op een gezelschap en dat men toen niet meer verder kon met zingen, maar dat de engelen toen verder gezongen hebben. Hoewel we verder van de inhoud van zo'n boekje niets af willen doen, daar we er de bekering in vermeld kunnen vinden van iemand die bijzondere achting mocht wegdragen, zo willen we toch geen geloof hechten aan al die bijzondere dingen. We menen dat het op onze weg ligt en dat het onze roeping is om er maar eerlijk voor uit te komen dat we daar afwijzend tegenover moeten staan. In een boekje van de tweelingbroeders, dat onlangs nog weer opnieuw uitgegeven is, vinden we meer het zuivere eenvoudige Godswerk op een onopgesmukte wijze beschreven. Wat ons in zo'n boekje van het werk van Gods genade wordt medegedeeld, is zo echt en eenvoudig, dat het geen twijfels oproept. We bespreken nu echter het boekje van Geertruide Verhoek en hopen van harte dat de Heere het lezen van dat boekje ten zegen zal willen stellen. Het is met geen kwade bedoeling wat we thans schreven, maar we mogen onze mening hierover niet verbergen. Hoe licht vervallen we toch met hetgeen er mede te delen is van het werk van Gods genade tot bijzonderheden die niet tot dat werk Gods behoren, maar van de mens zelf zijn. Daarom moeten we dat altijd goed in het oog houden, dat als in de bespreking van het werk der bevinding alles wat van de mens zelf is wegvalt, er dan nog niet zoveel overblijft van wat waarlijk door de Heere gewerkt is. Dit boekje kost f9, 95 en willen we verder met inachtneming van wat we opgemerkt hebben, aanbevelen.

TWEE PASTORALE BRIEVEN VAN ALEXANDER COMRIE

Deze brieven zijn door Comrie aan ds. J.L. Verster geschreven. De heer G.A. Leurdijk heeft deze brieven opnieuw uitgegeven. Hij heeft al een keer één van die brieven of iets uit die brieven in De Saambinder geplaatst. Nu heeft hij deze brieven in een boekje uitgegeven met een overzicht van Comrie's theologische inzichten. De heer Leurdijk heeft wel aangevoeld dat het wat gevaarlijk was om deze brieven van Comrie zo uit te geven, zonder ons iets te laten weten aangaande ds. Verster en over bepaalde uitspraken van Comrie in zijn brieven die wel wat in tegenspraak schijnen te zijn met wat Comrie in zijn praktikale werken heeft geschreven. In een Ten Geleide wijst ds. A. Moerkerken er dan ook voorzichtigheidshalve op, dat er twee fronten waren, waartegen Comrie jarenlang gestreden heeft, antinomianisme en neonomianisme. Ds. M. schrijft: „Men beseffe dat goed bij het lezen! Verliest men dit uit het oog, dan kunnen sommige passages en zinsneden uit deze brieven gemakkelijk misverstaan en zelfs misbruikt worden”.

Het is goed dat dit onder het oog van de lezer is gebracht en ook de inleiding van de heer Leurdijk kan ertoe dienen om misverstanden te voorkomen. De brieven van Comrie aan Verster zijn al een keer uitgegeven door dr. M. Van Rhijn in zijn boekje over ds. J. L. Verster en zijn vrienden. De inhoud van dat boekje is ons ook niet onbekend en daarom achten we het wel nodig om nog iets meer ter aanvulling te schrijven. Genoemde ds. Verster kwam in een „zielenood" bij Comrie op bezoek, toen Comrie niet meer in de ambtelijke bediening stond te Woubrugge, maar in de laatste tijd van zijn leven te Gouda woonde. Comrie heeft hem zeer liefderijk behandeld, wat ook uit zijn brieven blijkt. De oude Comrie zal in de donkere en geesteloze tijd die hij ook beleefde, ermee verblijd zijn geweest als hij nog wat goeds dacht te horen. Vandaar ook die milde toon in zijn schrijven. Alles zeer begrijpelijk. Daarbij komt nog dat een begenadigd mens of leraar er voor openligt om in de ouderdom wat gemoedelijker te worden dan dat men in zijn leven was. Wat Verster betreft, wij hebben zulke goede gedachten niet van hem. Na zijn contacten met Comrie en na het overlijden van Comrie heeft hij de verlossing uit zijn zielenood het beste kunnen vinden bij de Hernhutters, van wie Comrie heeft geschreven als een synagoge des satans. Verster en zijn vrienden! We moeten hier wel denken aan het spreekwoord: Zeg me wie uw vrienden zijn.....

De brieven van Comrie zijn op zichzelf natuurlijk wel lezenswaardig en zelfs van een geestelijke inhoud die zeer leerzaam is, maar dan toch ook wel met inachtneming van het opgemerkte. Het is goed dat deze brieven weer eens opnieuw uitgegeven zijn en dan met de nodige toelichting. Als die brieven op een andere wijze zouden worden uitgegeven, zouden ze ons wel in enige verwarring aangaande Comrie zelf en zijn leer kunnen brengen. Maar we meenden er wel goed aan te doen om er ook nog een opmerking onzerzijds aan toe te voegen, want met alle achting voor Comrie, zien we hierin dat hij toch ook een feilbaar mens geweest is en geen hartenkenner. We zijn er daarom ook niet zo erg voor, dat alles wat maar van een oude schrijver nog te vinden is, zomaar wordt uitgegeven. Er zijn door alle tijd ook al wat geesten uitgegaan, ook wel niet in het minst in de tijd van Comrie en Van der Groe. En aan zulke geesten ontbreekt het zeker ook in deze tijd niet. Daarom willen we toch wel graag laten weten dat we het liever met Comrie houden met zijn feilen ook nog aan het eind van zijn leven hierin, dan met die Verster die zich verder in zijn leven nog in zulke vruchten heeft doen kennen die ons niet zulke gunstige gedachten van hem doen hebben.

Het boekje kunnen we dus op zichzelf wel aanbevelen, om hier ook eens iets over te weten, maar dan met inachtneming van de toelichting en men kan er desnoods deze recensie bij bewaren. De prijs is / 9, 95.

Het adres van boekhandel Kool is:

Stationssingel 50, Veenendaal.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen