Terzijde

Schrijnend

Wat we 3 augustus over de slijtage van de zondagsrust en de zondagsheiliging in de gereformeerde gezindte schreven, kreeg onverwachts een schrijnende (ik kan er echt geen ander woord voor vinden) illustratie in een artikelenserie over zondagswerk in het tijdschrift Terdege. Diverse reformatorische werknemers en ook een reformatorische werkgever kregen de gelegenheid om uit te leggen waarom zij actief meedoen aan zondagsarbeid. Een produktiemanager in een chocoladefabriek, die in de Sinterklaastijd de mensen ook op zondag laat werken. Op vrijwillige basis, dat wel. Een chauffeur bij een touringcarbedrijf, die nu al twee of zelfs drie van de vier zondagen rijdt, meest voetballers naar wedstrijden. Een ander die zelf op zondag werkt en de komende jaren binnen de gereformeerde gezindte een "snelle omslag" in het denken over zondagsarbeid verwacht. De eerste tekenen daarvan signaleert hij al. "Er wordt genuanceerder gesproken dan vijfjaar geleden. Toen was het allemaal nog erg zwart-wit."

Steeds gaat het om de economische noodzakelijkheid. "Het is gewoon een centenkwestie", "er moet toch brood op de plank komen", enz.

Met name de reformatorische broodfabrikant is scherp in zijn verweer. Hij vindt dat de gereformeerde gezindte helemaal verkeerd bezig is door hem en anderen eenzijdig als zondebok aan te wijzen. Hij zegt: "Nu klagen we over de ontkerstening van de wereld, maar we steken geen vinger uit om dingen ten goede te keren. In plaats daarvan sluiten we ons af van de boze buitenwereld en we stellen Talmoed-achtige regeltjes op, die alleen voor de eigen kring gelden. Ik heb er geen moeite mee als mensen mij op het zondagswerk in ons bedrijf aanspreken, dat mag. Maar ik heb soms het gevoel dat één zondebok wordt gezocht, om te laten zien dat we het probleem serieus nemen. Waarna de rest z'n handen in onschuld kan wassen."

De SGP krijgt van hem een flinke veeg uit de pan. "De WD en de PvdA laten keurig door het Centraal Plan Bureau uitrekenen hoe hun programma uitwerkt voor werkgelegenheid, welzijn, en ga zo maar door. Waarom is vanuit de reformatorische hoek nog nooit onderzocht hoe onze moderne maatschappij er op al die punten uitziet als de samenleving overeenkomstig Gods geboden leeft? " Het verwijt dat in zijn woorden ligt vervat, is duidelijk: Principiële kretenslakerij, maar als het erom gaat aan te geven, hoe dat concreet nog kan in deze tijd, en wat dat kost, ho maar. Als voorzitter van de commissie die het SGP-verkiezingsprogram bij de laatste Kamerverkiezingen heeft samengesteld, kan ik de heer Wiltink mededelen, dat we ons verkiezingsprogram wel degelijk laten narekenen door daartoe zeer deskundige economen in eigen kring en ook nog eens door ambtenaren wier dagelijks werk dat is. Die financiële verantwoordingen zijn ook bij de programs te vinden.

Overigens moge duidelijk zijn, dat niet alles te berekenen is. Gesteld dat ons volk zou wederkeren tot een leven naar de inzettingen des Heeren, zou dat een omwenteling betekenen, zo ontzaglijk groot, dat de financieel-economische gevolgen daarvan onmogelijk van tevoren zijn uit te rekenen. Maar enkele dingen kunnen wel duidelijk zijn. De zonde is nooit goedkoop. En het leven in zondige praktijken en verhoudingen, zoals tienduizenden onder ons volk dat thans in praktijk brengen, kost de schatkist miljarden. Denk slechts aan de gevolgen van al die echtscheidingen, huwelijksontwrichtingen, van huis weggelopen jongeren die nog niet in staat zijn in hun levensonderhoud te voorzien, maar wel aanspraak maken op eigen woonruimte. Denk aan al de ellendige ziekten als gevolg van drugsgebruik, ontucht enz. enz., met al de kosten die die ook voor de gemeenschap meebrengen. De zonde is nooit goedkoop.

En anderzijds hebben wij geen berekeningen van het Centraal Plan Bureau nodig om te weten dat het waar is, wat de Heere ook ons Nederland in het jaar 1995 voorhoudt in Deuteronomium 30:9 en 10: En de Heere uw God zal u doen overvloeien in al het werk uwer hand, in de vrucht uws buiks en in de vrucht uwer beesten en in de vrucht uws lands, ten goede; want de Heere zal wederkeren om Zich over u te verblijden ten goede, gelijk als Hij Zich over uw vaderen verblijd heeft, wanneer gij de stem des Heeren uws Gods zult gehoorzaam zijn, houdende Zijn geboden en Zijn inzettingen, die in dit wetboek geschreven zijn, wanneer gij u zult bekeren tot de Heere uw God met uw ganse hart en met uw ganse ziel.

Dat geldt voor een volk, maar ook voor een ieder persoonlijk. Maar geloven wij dat nog? Of gaan we door de knieën en spreken we van overmacht, omdat het in deze moderne tijd "nu eenmaal niet anders meer kan", dat we van de zondag een werkdag maken?

Wij moesten allemaal de hoogte in, net zoals dat eens kleine bakkertje in Doetinchem, en we hebben nu onze miljoenenbedrijven, we tellen als reformatorische zakenmensen mee in Nederland, maar omdat we meetellen, moeten we ook meedoen. Want de bank kijkt over onze schouders mee in alles wat wij doen, en ineens kunnen we niet meer om de zondagsarbeid heen.

Ik denk nu aan iemand die we vroeger gekend hebben, een man die de Heere vreesde. Hij was drogist, in een uithoek van een dorp, waar geen apotheek was. Dan gebeurde het wel, dat de mensen zondags bij hem achterom kwamen: "Ome Gerrit, dit of dat moeten we hebben; het is nodig!" Als hij er dan van overtuigd was, dat het echt nodig was, dook hij de winkel in, zocht het op en overhandigde het. En als ze wilden betalen, was het: "Over geld praten we vandaag niet; kom morgen maar terug." En kwamen ze de volgende dag met de portemonnee, dan zei hij: "Op zondag verkoop ik niets, dan geef ik alleen maar weg; gooi dat geld volgende zondag maar in de zak."

Ach, dat was de goede oude tijd, zeggen we dan vertederd. Ja, dat was inderdaad de goede, oude tijd! Maar wat we hier beschreven, is toch niet alleen van toen, ook al gaat haast iedereen dat zeggen. Want dan denk ik ook aan die jongeman, nog helemaal niet lang geleden, die een lange en dure opleiding met een mooi diploma zag bekronen, en vervolgens geen baan kon vinden. Dat is een hard gelag, als men maandenlang solliciteert en nergens iets kan krijgen. Ja, toch, er kwam een mogelijkheid. Alleen zou hij er dan rekening mee moeten houden, dat hij misschien - eens in de zoveel weken - weleens in noodgevallen op zondag opgeroepen zou kunnen worden. (Hetzelfde als wat die reformatorische buschauffeur in Terdege vertelde, die inmiddels drie van de vier zondagen voetballers naar de wedstrijden brengt.)

Die jongeman deed het niet. En toen heeft hij nog maanden moeten uitkijken naar een baan, maar hij heeft er uiteindelijk toch een gekregen, beter dan hij had kunnen denken. Zo is het toch ook nog in 1995. "In het houden van die is groot loon" (Psalm 19). En nu behoeft dat grote loon niet altijd in een goede baan te bestaan. Het zou ook kunnen zijn in een eenvoudige bete broods, maar met de vreze des Heeren, want beter is weinig met de vreze des Heeren, dan een grote schat en onrust daarbij (Spr. 15:16).

De strijd om de zondag is naar wereldse maatstaven geredeneerd reeds een verloren strijd. Verloren niet vanwege de overmacht van degenen die van God en godsdienst niet meer willen weten. Verloren, omdat de wereld scherp ziet en allang heeft geconstateerd, dat die reformatorische mensen wel veel kabaal maken bij elke nieuwe aanval op de zondag, maar als het er maar eenmaal doorgedrukt is, kiezen ze wel eieren voor hun geld; dan is er met die mensen heus wel te praten; dan blijkt wel dat ze er nu al genuanceerder en niet meer zo zwart-wit over praten als vijfjaar geleden.

Wanneer de gereformeerde gezindte zich de zondag uit de handen laat glippen op de wijze zoals de woordvoerders van de nieuwe zienswijze zich als "de mannen van de praktijk" reeds laten horen, zal met de zondag ook de gereformeerde gezindte zelf in korte tijd verdwenen zijn.

P. S. Hartelijk dank voor de vele blijken van medeleven, die mijn vrouw en ik de afgelopen tijd hebben mogen ondervinden, van bekenden en onbekenden. De situatie na het onderzoek in het ziekenhuis is zo, dat ik op beperkte wijze mijn werk weer hoop te kunnen hervatten, maar dat ik mij zeer in acht zal moeten nemen, zowel wat de werkdruk betreft alsook met een streng dieet. Werkdru en spanning (zg. stress) hebben geleid tot bepaalde verschijnselen in de slokdarm en de dikke darm die niet zonder zorg zijn. Spreekbeurten b.v. zijn echt niet mogelijk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen