Terzijde

Staken

Dat was wel even schrikken, toen de huisartsen gingen staken. Gelukkig hebben we de laatste jaren in ons land niet veel met stakingen te maken gehad. Maar als de dokters gaan staken, moet er toch wel iets bijzonders aan de hand zijn, denk je dan.

Nu zullen we in ons blad op de redenen voor deze staking niet ingaan. Als we het goed hebben begrepen, vrezen de artsen, dat zij onder de nieuwe zorgverzekeringswet sterk in de greep komen van de verzekeringsmaatschappijen. Zij verwachten, dat zij er een geweldige administratieve rompslomp bij zullen krijgen, door de manier waarop zij bij de zorgverzekeraars verantwoording moeten doen van hun werk, zoals van elk consult en patiëntenbezoek. Zij zien dat ook als inbreuk op hun ambtsgeheim. De verzekeraars achten het evenwel nodig met het oog op verbetering van de kwaliteit en de efficiency van de 'eerstelijnszorg'. Het RD schreef nuchter, dat het toch ook niet te ontkennen valt, dat het bij de huisartsen tegelijk geducht draait om het geld.

De hele organisatie van de gezondheidszorg wordt vertaald in geld. Nu is invoering van de vrije marktwerking in de zorg het toverwoord waarvan wonderen worden verwacht. Wij zijn van mening, dat in de gezondheidszorg miljoenen, misschien wel miljarden, bezuinigd zou kunnen worden, wanneer de financiële verantwoordelijkheid primair gelegd zou worden bij de cliënten. Nu wordt het hele financieringsstelsel maar opgeschroefd, de tarieven stijgen en stijgen; het rijk past bij, en het is wat men noemt een 'rondpompen' van geld, waar uiteindelijk niemand wijzer van wordt, maar waar één categorie voortdurend benadeeld wordt, de principieel niet-verzekerden. Zij profiteren niet mee van de overheidsbijdragen en kunnen de kostenstijgingen nergens gecompenseerd krijgen, of het moet zijn door belastingaftrek wegens bijzondere ziektekosten, maar dan moet de nood al heel sterk gestegen zijn.

Maar de vraag die we nu stellen, is: wettigde dit een staking? We weten gelukkig, dat er artsen zijn geweest, die vonden van niet en dus gewoon doorgewerkt hebben.

Naar aanleiding van deze gebeurtenis stelde het RD, dat er ook ten aanzien van de houding tegenover het staken veel veranderd is in reformatorische kring. Staken is langzamerhand acceptabel geworden. Het blad weet zelfs te melden, dat heel wat jongeren en oude­ ren uit de gereformeerde gezindte lid zijn van het FNV. Wij zeggen: Hoe is dat toch mogelijk? Het zal misschien meer dan 35 jaar geleden zijn, dat we in een Zeeuws dorpje een spreekbeurt vervulden voor de SGP en toen tot onze verbazing op het zwarte pak van een der bestuursleden van de kiesvereniging een speldje zagen van het CNV. Dat was toen een unieke uitzondering. En nu, terwijl we inmiddels de EMU hebben, zijn er 'heel wat jongeren en ouderen' aangesloten bij de rode vakbond die het staken hoog in het vaandel heeft staan?

Hoe blijkt ook hieruit weer de toenemende verwereldlijking in onze kring. Lange tijd heeft de gereformeerde gezindte vastgehouden aan de leuze die Groen van Prinsterer in het midden van de negentiende eeuw reeds aanhief: 'In ons isolement, of wilt ge liever een hoUandsch woord, in onze zelfstandigheid, in onze beginselvastheid ligt onze kracht'. Maar het isolement wordt steeds meer prijsgegeven. We willen meetellen. Maar om mee te tellen, moetje meedoen. Er zo worden we meegezogen in de stroom van de tijd. Maar geven we ons isolement op, dan verliezen we vroeg of laat ook onze zelfstandigheid, en evenzeer - dat volgt onherroepelijk - ook onze beginselvastheid. Standpunten die nog niet zo lang geleden onder ons onbetwist waren, komen dan op de duur allemaal in discussie. Gedragingen die onder ons simpelweg helemaal niet voorkwamen omdat ieder wist dat we dat nu eenmaal niet deden, komen dan in de weg der geleidelijkheid ook onze gezinnen en kerkelijke gemeenten binnen. Het spreekwoord zegt, dat de gestadige druppel de steen uitholt. Sommige ontwikkelingen (denk aan de veranderingen op mediagebied) doen thans eerder denken aan een gestadige hogedrukspuit.

Het is nodig, om dan nog weer eens nadrukkelijk elkander onder de aandacht te brengen, dat staking een ongeoorloofd actiemiddel is. Het staat tot op de huidige dag in het beginselprogram van de SGP, dat staking dient geweerd. Over staking sprak de synode van de Gereformeerde Gemeenten in 1922. Aan de Handelingen van deze synode ontlenen we het volgende uit de bespreking: "De verzaking van het beginsel om tijdelijk voordeel en het gebruiken van het wapen der staking eenerzij ds en van de uitsluiting anderzijds is naar het gevoelen der Synode te veroordeelen. Staking te verstaan in den zin van naar vooropgezet plan, in strijd met aangegaan accoord, op een daarvoor gekozen gunstig gedacht tijdstip collectief onderbreken van de dienstbetrekking en neerleggen van den arbeid. Tegen dat kwaad dient evenals tegen machtsmisbruik in uitsluiting gewaarschuwd, wijl naar de Schrift ons geleerd wordt, dat wij onzen arbeid zoo getrouw en gewillig zullen doen als de engelen in den hemel, en de organisatie die staking of uitsluiting gerechtvaardigd acht en mogelijk, dient veroordeeld." Tenslotte besloot deze synode, "dat de kerkeraden vrijwillige stakers of uitsluiters hebbe te censureeren”.

Het is wel duidelijk, dat deze synode han­ delde over staking en uitsluiting in dienstbetrekking, in de verhouding tussen werkgevers en werknemers. Zo is de situatie van een huisarts natuurlijk niet. Maar in het algemeen wordt als staking beschouwd elke werkonderbreking in strijd met bestaande afspraken, als protest en/of dwangmiddel om een bepaald doel te bereiken. Het is als zodanig te beschouwen als een vorm van onaanvaardbaar geweld, revolutie in de kiem. Dat is het nog in versterkte mate, wanneer men de hele samenleving schade berokkent met zijn staakactie, nog te erger omdat er dikwijls mensen door benadeeld worden die part noch deel hebben aan het arbeidsconflict, zoals in dit geval de patiënten van de arts. Zeker is dan op zulk staken van toepassing, wat de synode in 1922 aanhaalde uit Zondag 49, dat 'een iegelijk zijn ambt en beroep zo gewilliglijk en getrouwelijk moge bedienen en uitvoeren als de engelen in den hemel doen’.

Een iegelijk, elk mens op aarde, heeft zijn ambt en beroep in het maatschappelijk leven gekregen in Gods voorzienige leiding. Het huwelijksformulier spreekt van ieders beroep als van zijn Goddelijk beroep. Ook huisvrouw is zo'n Goddelijk beroep. En wij zijn allen geroepen, dat ambt en beroep gewillig en getrouw te bedienen en uit te voeren, gewillig allereerst om daarin Gods wil te doen en getrouw volgens de inzettingen des Heeren, maar dan ook gewillig en getrouw jegens onze medemensen. Dat bepaalt de keuze van de middelen om, indien nodig, tot verbetering van de arbeidsverhoudingen te komen. Dan heeft nooit onvrede of opstandigheid het laatste woord, maar de bede in het hart: Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal?

Wie zo zijn ambt en beroep gewillig en getrouw waarneemt, zal ervaren welke belofte de Heere daaraan verbindt, Jesaja 33:15 en 16:

Die in gerechtigheden wandelt, en die billijkheden spreekt; die het gewin der onderdrukkingen verwerpt; die zijn handen uitschudt dat zij geen geschenken behouden; die zijn oor stopt dat hij geen bloedschulden hore, en zijn ogen toesluit dat hij het kwade niet aanzie.

Die zal in de hoogten wonen, de sterkten der steenrotsen zullen zijn hoog vertrek zijn; zijn brood wordt hem gegeven, zijn wateren zijn gewis.

Dat is een betere waarborg voor onze materiële toekomst, dan de beste CAO of covenant, pensioen of levensverzekering geven kan. Werd dat maar meer geloofd. Zijn wij dan onder alle omstandigheden tegen staking? Neen. Wanneer is staken dan geoorloofd? Het antwoord is eenvoudig: Staken is geoorloofd, wanneer verder werken op grond van Gods Woord ongeoorloofd is. Denk aan situaties waarin iets van ons gevraagd wordt dat tegen Gods Woord ingaat. Staken is geoorloofd, wanneer staken plicht is. Ook dat behoort dan tot de gewillige en getrouwe uitoefening van ons ambt en beroep.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen