Jona, de weigerprofeet

De namen van profeten als Elia, Elisa, David, Jesaja, Jeremia en Daniël zijn ons overbekend. Maar er is misschien geen profeet die méér bekend is geworden, zelfs ook bij de jonge kinderen, dan Jona. ’Ja,’ zeggen de kinderen dan, ’die kennen wij! Dat was de man die niet luisterde naar de Heere en later in de vis terechtkwam.’
Er is over de bekende profeet Jona heel wat geschreven. Bekende boeken die in onze kringen bekend zijn geworden, zijn de ’Bijbellezingen over het boek Jona,’ door de heer W. van Leeuwen, de bekende godsdienstonderwijzer te Schoonrewoerd; de ’71 Samenspraken tussen vader, moeder en de kinderen over het boek Jona’, door ds. M. Hofman en ’De profeet Jona’, zeven preken van dr. H.F. Kohlbrugge. Zo zouden er nog meer leerzame boeken over de profeet te noemen zijn.

Gods Woord blijft altijd nieuw. De inhoud ervan blijft voor jong en oud actueel. Nooit zal iemand kunnen zeggen: ’Over dat Bijbelboek is men uitgepreekt, uitgeschreven of uitgedacht.’ Duidelijk blijkt hieruit dat Gods Woord alle eeuwen door een onuitputtelijke bron en goudmijn is voor Gods kinderen.

Hoewel het boek Jona erg bekend is, zo weten we verder toch weinig van de profeet zelf af. De Bijbel zegt niet veel van hem. Wat we naast het boek Jona van hem weten, kunnen we vinden in 2 Koningen 14:25 waar we lezen: Hij bracht ook weder de landpale Israëls van den ingang van Hamath tot aan de zee des vlakken velds; naar het woord des HEEREN, des Gods van Israël, dat Hij gesproken had door den dienst van Zijn knecht Jona, den zoon van Amitthai, den profeet, die van Gath-Hefer was. Deze tekst vertelt ons twee dingen: Jona’s profetie en zijn afkomst. Uitgesloten is dat deze Jona een andere zou zijn dan de Jona die later in de vis terecht kwam. De kanttekening op de zo-even genoemde tekst vertelt ons: ’Deze is dezelve die van de Heere naar Ninevé gezonden werd, en wiens profetie wij bij de andere profeten in de Bijbel hebben’ (kanttek. 41).
Zijn vader was Amitthai en hij was afkomstig van Gath-Hefer, ’een stad gelegen in de stam van Zebulon’, zegt kanttekening 42 op de genoemde Bijbeltekst. Het was een plaats in het Tienstammenrijk.

Jona profeteerde dat de Heere het gebied dat Israël verloren had weer terug zou krijgen. Wat hij profeteerde, kwam uit tijdens de regering van koning Jerobeam II. Het werd alles vervuld naar het woord des HEEREN, des Gods van Israël. Duidelijk blijkt hieruit dat Jona een geroepen dienstknecht van God was en niet behoorde tot de valse profeten, die zomaar wat raak profeteerden en naar de mond van het volk spraken.

Buiten het Bijbelboek Jona en de genoemde tekst wordt ons van hem meer niet verteld. Rabbijnen beweren in hun talmoed dat Jona de jongen moet zijn geweest die destijds door Elia uit de dood werd opgewekt. Hij zou dan een leerling van Elia en Elisa zijn geweest en Jehu tot koning over Israël hebben gezalfd. Jehu regeerde van 842-814, dus 28 jaar. Daarna zou de profeet nog geleefd hebben onder de regering van Jehu’s kleinzoon, Jerobeam II, die regeerde van 794-753.
We vernamen hoe Jona’s profetie tijdens de regering van laatstgenoemde koning zijn vervulling kreeg. Vandaar dat de rabbijnen zeggen dat de naam ’amitthai’ moet worden gezien als een bijnaam, die betekent: ’zoon van de waarheid’, omdat zijn voorzegging uitkwam. Verder hebben zij ook allerlei gedachten over uit welke stam Jona kwam en waar en wanneer hij de opdracht van de Heere zou hebben gekregen om naar Ninevé te gaan.
Maar we laten dat allemaal rusten en bepalen ons alleen tot wat de Bijbel ons vertelt.

De godvrezende profeet Jona ontving op een keer een merkwaardige opdracht van de Heere. Die opdracht en wat daarop gevolgd is, kunnen we vinden in het bekende Bijbelboek Jona, dat we D.V. met elkaar willen nagaan. We lezen in Jona 1:1: En het woord des HEEREN geschiedde tot Jona, den zoon van Amitthai, zeggende: Maak u op, ga naar de grote stad Ninevé en predik tegen haar.
Een wat vreemd begin, zouden we zeggen. Je begint een verhaal of een opstel toch niet met het woordje ’en’? Zo’n woordje verbindt een zin aan de vorige zin. Daarom noemen we ’en’ een voegwoord. Maar er was niets te ’voegen’, want er was eerder nog niets gezegd. Dit is het eerste vers van het eerste hoofdstuk.
Waarom gebruikt het Bijbelboek dan toch het voegwoordje ’en’? We moeten daar niets bijzonders achter zoeken. Laten we luisteren naar de eenvoudige verklaring van de kanttekening, die opmerkt: ’Het woordje ’en’ wordt in het Oude Testament, naar de aard der Hebreeuwse spraak, veel gebruikt in het begin van enig verhaal, alsook bij de evangelisten in het Nieuwe Testament, gelijk andere spraken ook haar woordjes hebben waarmede zij een rede beginnen, dienende tot sieraad der spraak.’
Het woordje dient dus tot ’sieraad van de spraak’, waardoor de schoonheid van wat ons wordt verteld, verhoogd wordt. Overeenkomstig de aard, de vorm of bevalligheid van het Hebreeuws.

Opmerkelijk is dat we lezen dat het woord des HEEREN tot Jona geschiedde. We zouden hebben verwacht: het woord des HEEREN ’kwam’ tot Jona, of ’luidde’ tot hem. Maar er staat dat het woord des HEEREN ’geschiedde’. Het woord ’geschieden’ is een deftig woord voor ’gebeuren’. Denk maar aan de bekende tekst van Lukas 2:1: En het geschiedde (dat is: gebeurde) in diezelve dagen, dat er een gebod uitging van den keizer Augustus.

We gaan even terug naar Genesis 1. We lezen daar: En God zeide: daar zij licht. En daar werd licht (vers 3). ’Gods zeggen is Zijn wil, Zijn bevel en daad,’ zegt kanttekening 10. Als de Heere spreekt dat er licht moet komen, dan voegt Hij meteen de daad bij het woord. We lezen dat ook in Ps. 33:9: Want Hij spreekt, en het is er; Hij gebiedt, en het staat er.

(Volgende keer D.V. 2. De uitzonderlijke opdracht aan Jona )

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen