Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Onze Landshistorie (44)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Onze Landshistorie (44)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Wie in Voorn en Putten bekend is, heeft ongetwijfeld het rijmpje gehoord!
Heenvliet, Geervliet en Abbenbroeke,
Kan men met één pijp tabak bezoeken.
Dit rijmpje duidt aan, hoe dicht die drie dorpen bij elkaar liggen. Men behoeft slechts eenmaal zijn pijp te stoppen, om al rookende zoowel Heenvliet als Geervliet en Abbenbroeke te kunnen bezien. Twee dier dorpen kregen in onze landshistorie groote vermaardheid; Heenvliet om onzen ouden martelaar Angelus Merula en Geervliet om haar ligging en beteekenis voor den handel in vroeger tijden.
Wie de bladen van een of ander Vaderlandsch Gedenkboek openslaat, vindt er licht eene geschiedenis vermeld van het stedeke Geervliet, aan de Bornisse gelegen. Wij zullen niemand aanraden die Bornisse op te gaan nemen. Zonder een goeden gids zou men de eertijds zoo breede mm niet terugvinden. Een drabbige sloot, alleen bij hoog water door een ondiep-gaande schuit te bevaren, is er van overgebleven. En het stedeke Geervliet daalde tot een gering plattelands dorpje. Men wijst er den vreemdeling nog de plaats van de oude tolpoort, doch niets meer dan de plaats, want er ligt een gewone dorpsstraat, aan beide zijde geflankeerd door heel gewone burgerhuizen. Met verbazing vraagt men zich af, hoe eertijds Hollanders en Vlamingen elkander om zoo’n nest in het haar konden vliegen. Onze geschiedenis geeft er het antwoord op. De Bornisse was toen een rivier van beteekenis, leidende naar de Nieuwe Maas, en Geervliet hief tol van al de voorbijvarende schepen.
In onze dagen klagen wij veel over de hooge belastingen, die wij hebben te betalen. Maar dan onze voorouders! De leenheer van Hollands graaf Dirk VII, Duitschlands keizer Hendrik VI, gaf bij open brief, nog voorhanden, op den twintigsten van Wijnmaand des jaars 1195 te Ments onzen graaf de vrijheid: »om een tol van vijf ten honderd van alle voorbijvarende schepen, die honderd of meer marken waardig waren, te heffen. Ook wordt allen inwoneren des Duitschen Rijks, met name den Vlamingen, bevolen, dezen tol te betalen, op eene boete van dertig pond gouds, de helft ten behoeve van de Rijksschatkist, de andere helft ten behoeve van hem, die ’t ongelijk geleden heeft, te verbeuren.” En of er de hand aan gehouden werd! De Vlaamsche kronieken melden, dat men te Geervliet dikwijls tien ten honderd tol afperste. Diefstal is ook in die dagen niet vreemd. Het schijnt vooral geen schande te zijn, dat overheidspersonen zich schuldig maken aan knevelarijen en zich verrijken uit de gelden des lands.
De Vlaamsche kooplieden verbeten zich van van woede en wisten graaf Boudewijn te bewegen tot een inval in Walcheren om graaf Dirk VII te straffen. Wat deed Dirk? Hij deelde zijn leger in tweeën. Met de eene helft trok hij tegen Boudewijn op en de andere helft gaf hij onder de hoede van zijn gemalin Aleid. En wie nu eens vernemen wil, hoe onze dames reeds in de 12de eeuw geëmancipeerd waren, leze de historie van Aleid. Zij was een schrandere en moedige vrouw, zegt Wagenaar. ’t Zal wel waar zijn, want zij trok manhaftig met haar soldaten tegen de West-Friezen op. Aan mannenmoed paarde zij vrouwenlist. Zij sloeg zich met haar bende te Egmond neder en deed er de abdij met de nonnekens veel overlast aan, zich van de kloostergoederen onbeschroomd bedienende.
Een paar maanden vertoefde zij er, zonder het tot een treffen te laten komen. Meent evenwel niet, dat zij stil zat. Ondertusschen had zij de Nieuwdorpers en Winkelers door geschenken in haar belang weten over te halen, die evenwel in de gelederen bij de West-Friezen bleven. Eindelijk zal zij slag leveren. Nauwelijks nam de strijd een aanvang, of die van Winkel en Nieuwdorp deinsden terug. Dat bracht groote verwarring in de gelederen van Aleids vijanden. Zij zagen geen kans meer den Hollanders bet hoofd te bieden en gaven het spel verloren. De zege verklaarde zich t’ eenemaal voor Vrouwe Aleid. ’t Is of Vrouwe Aleid de Latijnsche spreuk kende: divide et impera, dat beteekent: Verdeel en heersch. In toepassing bracht zij haar zeker. Dat de vreeze Gods in haar hart woonde valt zeker te betwijfelen. De geschiedenis toekent haar als een kind van haar tijd.
Haar man, Dirk VII, slaagde even gelukkig in den strijd tegen Boudewijn. Op Walcheren viel een hevig gevecht voor, waarin de Vlamingen werden geslagen en genoodzaakt dientengevolge Zeeland te ontruimen. Wij vergaten nog te zeggen, dat aan het hoofd der West-Friezen de broeder van Dirk VII stond, die, na zijn kruistocht in Holland terug gekeerd, spoedig met Dirk in twist geraakte. Wij hoorden hoe Aleid hem door moed en list er onder kreeg. Om voorgoed geen last meer van hem te hebben, behandelde Dirk hem zachtmoedig, en er werd een overeenkomst getroffen volgens welke alle vijandelijkheden moesten ophouden. Willem, zoo heette Dirks broeder, zou jaarlijks uit de Geervlietsche tollen drie honderd ponden trekken en al wat graaf Dirk in Oostergouwe en Westergouwe, toen in het gemeen Oostfriesland genaamd, bezat, van hem ter leen houden.
Zie, hoe de Heere in den loop der tijden verandering brengt in hetgeen Zijn hand wrocht: geen tol bij Geervliet belet eenig schip den doorvaart, doch ook geen breede rivier verleent eenig schip den doorgang. De tolpoort verdween reeds lange, en waar vroeger de kogge voer, graast thans het melkrijke vee of drijft de landman het kouter door de vore.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 9 augustus 1901

De Wekker | 4 Pagina's

Onze Landshistorie (44)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 9 augustus 1901

De Wekker | 4 Pagina's