Iets uit de zendingsgeschiedenis (11)

Een kijkje op Sumatra (2)

Zoodra de zusters haar ontbijt hebben gebruikt en vlug eenige aanwijzingen aan den bruinen kok gegeven hebben voor de bereiding van het middagmaal, moeten ze zich haasten om op tijd weer in de school te zijn, waar kinderen van 6 tot 12 jaar haar wachten. Aan de school is ook een bewaarschool verbonden. Tegen ongeveer half negen zijn de kleinen op de speelplaats verzameld, vroolijk spelend en dartelend. Met het slaan van de klok van half negen verschijnt de witte nonja in de deur en laat haar welbekenden roep hooren, waarop allen zich verzamelen. In rijen stellen de kleinen zich op; de grootste meisjes van de hoogste klasse vooraan, daarna die der middelklasse, enz. totdat eindelijk de allerkleinsten de rij sluiten. In de maat loopen ze de trap op, en zoeken hare plaats, de kleintjes voor de klasse op den vloer. Als de schooltijd met gebed geopend is, volgt het algemeene onderzoek. »Handen omhoog!” zegt nonja en alle bruine armpjes worden vooruitgestoken.
»Daar zie ik een paar ongewasschen handen, van wie zijn ze?”
De kleine Tasia laat beschaamd het hoofdje hangen.
»Wanneer hebt ge u het laatst gewasschen, Tasia?”
„Verleden Zondag, nonja!” zegt de kleine verlegen.
»En meen je, dat het niet weer noodig is? Je moet je alle dagen wasschen, kind!”
„Maar dan wórden we heelemaal zwart”, stottert de kleine.
»Zoo!” zegt nonja, »zie mij dan eens aan! Ik wasch me wel meer dan eenmaal per dag en ben toch niet zwart, wel?”
»O, maar dat is ook wat anders. U is ook een »halak na bontar”, (een wit-mensch) antwoordt Tasia, blijde dat ze een antwoord heeft; en nonja begrijpt dat tegen die logica niet te redeneeren is.
Nu worden de namen afgeroepen, waaruit blijkt dat onderscheiden kleinen absent zijn.
» Waarom is Si Luya er niet?” vraagt nonja.
„In haar dorp is een kind geboren”, is het antwoord, dat een reden geeft, waar de zusters voor buigen moeten, want niemand kan van een Battak-kind vergen in school te komen, als er een mensch geboren of gestorven is in het dorp waar ze wonen. Zulke wettige (?) redenen van verzuim worden er vele opgegeven, de meest steekhoudende is zeker wel, dat soms het kind niet wil, want daar vermogen noch ouders, noch onderwijzers iets tegen, daar zelfs het Battakkind een wezen is met een »vrijen wil”(?).
De bewaarschool kunnen de zusters vrijmoedig aan de zorg van een bruine helpster overlaten, die een buitengewonen aanleg heeft, om met dat kleine goed om te springen. Ook de zusters doen het gaarne. Ze getuigen: »de arbeid onder de jeugd is ons een ware blijdschap. De ontvankelijke gemoederen nemen zoo gemakkelijk en soms zoo begeerig op, wat men ze tracht te leeren, en velen toonen een groeten aanleg, ja we hebben ze op school, die in ontwikkeling volstrekt niet bij de Europeesche jeugd van hunne jaren achterstaan.”
De inrichting van de bewaarschool is door de omstandigheden eenigszins anders als in Europa. De kleinen zijn niet den heelen dag over in de school, maar slechts drie voormiddagen in de week. Wat er gedaan wordt, staat in evenredigheid tot hare bevatting; het leeren wordt door spel afgewisseld. Het godsdienstig onderwijs bepaalt zich tot het aanleeren van Christelijke liederen. Het grootste genot hebben de kleine meisjes in het zingen en ’t is waarlijk aardig de kleine bruintjes te hooren.
Op den bepaalden leeftijd gaan ze van de bewaarschool naar de dagschool over. Hier wordt het onderwijs aanmerkelijk uitgebreid. Lezen, schrijven, rekenen, zingen, aanschouwingsonderwijs en naai onderricht sluiten zich bij het godsdienstonderwijs aan, dat natuurlijk de eerste plaats inneemt. Als de kinderen hun twaalfde of dertiende jaar bereikt hebben, kunnen zij de dagschool niet meer bezoeken, daar ze dan te veel werk in de dorpen vinden, want onder de Battaks moet vooral de vrouw zorgen voor het dagelijksch brood.
Daarom hebben dan ook de meisjes grootere hindernissen bij het schoolbezoek dan bij de jongens; velen harer kunnen dan ook geen dagschool bezoeken, waarom in hoofdzaak voor hen een avondschool is opgericht. Na zonsondergang, dus tusschen 6 en 6½ uur, komen de meisjes van alle zijden opzetten; om pl.m. 9 uur wordt het onderwijs gesloten, maar dan kunnen ze niet meer naar huis. De zeden der Battaks veroorlooven een meisje niet zich buiten het dorp te wagen, als het wezenlijk donker is geworden, en alzoo moeten de leerlingen in het schoolhuis slapen. Maar hoe krijgt men een slaapruimte en bedden voor meer dan 100 kinderen? zoo vragen we. Daar in een hoek van het schoolvertrek zien we een tweetal sterke dwarslatten, waaraan een groot aantal lange biezen matten hangen. Deze matten zijn de bedden voor de kleinen, meer hebben ze niet noodig, niet eens een hoofdkussen. Spoedig worden na de les de banken en tafels op elkander gestapeld en de matten op den vloer uitgebreid. In rijen leggen de meisjes zich daarop en dekken zich met een andere mat toe, zóo dat ook het gezicht bedekt is. Vroeg in den morgen ontwaken ze op hun harde legers, rollen de matten ineen, hangen die op hare plaats, veegen den vloer der school, zetten banken en tafels terecht en alles is in een ommezien weer in orde. De meisjes wasschen zich in een beek, die door den tuin vloeit, en na gemeenschappelijk morgengebed snellen ze naar de dorpen, waar reeds de arbeid haar wacht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen