Kerk en Staat

Er zijn in de Gereformeerde kerken tegenwoordig allerzonderlingste toestanden, die een droevig bewijs leveren van de gespannen verhouding waarin partijen daar tot elkander staan, die den bloei en opbouw dier kerken beletten en oorzaak worden, dat de name Christi er om wordt gesmaad.
Op dictatorischen toon heeft de Heraut gevorderd dat prof. Lindeboom, de ouderteekenaar van het convacatie-biljet, door de Heraut insinueerend „het geheime stuk” genoemd, door Curatoren tot plicht en reden zal worden gebracht. Maar dit was de Heraut op verre na niet genoeg. Het zette ook de kerken zelve aan om in dezen te handelen, en j.l. bracht het een stuk onder den veel zeggenden titel: Wat te doen? Daarin wordt onder meer ook dit gezegd: „Voor zoover deze actie nu uitgaat van personen, die door de kerken met een hoogen post van vertrouwen bekleed zijn, rijst wel de vraag of uit den boezem der kerken niet geprotesteerd behoort te worden tegen zulke handelwijze bij de tot handelen alleen bevoegde autoriteit. Of de pers hier alleen haar afkeuring uitspreekt, baat niet. De kerken zelve hebben toe te zien, dat de kerkelijke vrede niet wordt gestoord.”
O, dat vredelievend en vredebrengend orgaan! Wat heeft dat sinds 1892 toch hard gearbeid aan de rust en den vrede van kerken! Wat heeft het zich geweerd om alle verschillen te onderdrukken!
En vooral in deze kwestie is het al bij uitstek vredelievend. Want haar zaad draagt vrucht. Nauwelijks heeft zij de kerken tegen prof. Lindeboom opgezet, of daar zijn kerken, die den moed hebben den door de Heraut aangewezen weg te betreden. Indien wij ons niet vergissen, dan is het getal kerken reeds tot 5 geklommen, dat bij de a. s. Synode wel niet rechtstreeks, maar toch zijdelings een aanklacht tegen prof. Lindeboom zal indienen.
De classis Arnhem, die de vorige week vergaderde, heeft naar de Arnhemsche Courant berichtte, het volgende besluit genomen:
„De provinciale synode van Gelderland besluite ter eerstkomende generale synode voor te stellen, dat de generale synode haar afkeuring uitspreke over het streven sinds geruimen tijd tot groote ontstichting en schade der kerken leidende, om geheel het kerkelijk leven en inzonderheid de verkiezing van ambtsdragers en van afgevaardigden naar de meerdere vergaderingen te laten beheerschen door reactie tegen de besluiten der Arnhemsche synode inzake de opleiding tot den dienst des Woords; voorts, dat de generale synode overwege, wat hiertegen te doen zij, opdat de voortgang van ontevredenheid en onderlinge verwijdering in het kerkelijk leven worden gestuit en voorkomen.”
Van die zijde schijnt men het dus beslist tot het uiterste te willen doorvoeren en de „agitatie der Wachter-partij” bij de Synode aanhangig te maken, om alzoo deze beweging kerkelijk veroordeeld te krijgen.
Maar ook van de andere zijde zit men niet stil.
In de Wachter hebben Bos en Vogelaar het convocatiebiljet verdedigd, maar ook prof. Lindeboom, die voor de Heraut in dit bedrijf de man is, heeft ten laatste het stilzwijgen verbroken.
Hij is begonnen met in de Bazuin een drietal vragen aan de Redactie van de Heraut te stellen, waarop hij vriendelijk en welwillend antwoord verzocht.
Die drie vragen luiden aldus: A. Wie is de man, die tegen de Wachter en prof. Lindeboom de kerken in het geweer roept? B. Van wien hebt gij ontvangen het Agendum voor de vergadering van den Wachterbond, dat alleen aan de leden is gezonden? Nu legt gij op al die leden den boozen schijn van onbetrouwbaarheid en op u zelven van spionnerij. C. Wie heeft u verteld wat op de laatst gehouden Curatorenvergadering is verhandeld in zake het voorwoord van de „Handelingen”? De Curatoren hebben van die vergaderingen niets gepubliceerd, hoe weet gij dat dan?
Die vragen, ieder nadenkend lezer zal het moeten toestemmen, zijn billijk en voor de juiste richting van het te voeren debat is het antwoord daarop onmisbaar, en wat antwoord heeft nu de Heraut daarop gegeven? Onder het opschrift „Te Biecht” bracht zij een zeer kort maar venijnig artikeltje, dat overvloeit van onbroederlijkheid en minachting van prof. Lindeboom’s persoon zelfs.
„Wij weten niet, zoo staat er in genoemd stuk, dat prof. Lindeboom van onze Synode eene benoeming heeft gekregen tot Groot-Inquisiteur en wij denken er niet aan onze redactie-geheimen bij hem te gaan biechten … En voorts blijft ons niet anders over, dan onze diepe droefheid uit te spreken dat prof. Lindeboom, in plaats van schuld te belijden over de verdeeldheid, die hij in onze kerken aanricht en de heimelijke saamzwering, door hem op het getouw gezet, alleen boos is over het feit, dat deze geheime stukken aan het licht gekomen zijn. Hoog staat het standpunt, door prof. Lindeboom hier ingenomen, zeker niet.”
Maar of dan het standpunt van de Heraut of liever dat van prof. H. Kuyper, want hij en niemand anders, deelde de Bazuin mede, is de schrijver van bedoelde artikelen, wel hoog staat? Of dat dan getuigt van broederlijke liefde en jagen naar den vrede? Ons lijkt dit bedenkelijk en de Heraut en zij alleen is de verantwoordelijke, wanneer uit dezen toestand geboren wordt, wat door velen wordt gevreesd, door anderen blijmoedig verwacht.
Wij hebben van af 1892 gewaarschuwd dat het met die mannen geen waarachtig saamleven worden kon. Maar de oogen gaan er nu allerwege voor open en dan — is het tijd en nog niet te laat om terug te keeren. Of men dat wil? Daarover een volgende maal.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen