De Synode van Utrecht (I)

Donderdag 7 September is de Synode der Gereformeerde Kerken te Utrecht op de gebruikelijke wijze gesloten. De president Ds. van Schelven van Amsterdam, in zijn sluitingswoord een terugblik werpende op alles wat deze Synode verricht had, sprak als zijne overtuiging uit, dat deze Ger. Synode historische beteekenis heeft, om wat gisteren werd besloten in zake art. 36 der confessie, en eene historische beteekenis zal krijgen, om wat in zake de leergeschillen door deze Synode is beslist.
Hij noemde dit een verblijdend feit, waarvoor de Heere niet genoeg kon worden gedankt, en sprak ten slotte den wensch uit dat vermeden mocht worden alles, wat op eenige manier zou kunnen verstoren wat nu verkregen is.
Er is met spanning naar deze Synode en hare beslissing in enkele zaken door duizenden in de Geref. Kerken uitgezien. „De Wachter”, kort na de Synode van Arnhem tot steun en handhaving van de Theol. School te Kampen opgericht, heeft al den tijd van zijn verschijnen de wacht bij het beginsel betrokken en de oogen geopend voor het gevaar en de dwalingen van het Neo-Calvinisme. Inzonderheid heeft Ds. Bos van Bedum in de rubriek „Godgeleerde Beschouwingen” helder en klaar in het licht gesteld, waarin dit Neo-Calvinisme afwijkt van de Belijdenis.
Maar toen de spanning op zijn hoogst was, toen tal van „Bezwaarschriften” uit onderscheidene gemeenten langs kerkelijken weg de Synode bereikten, toen prof. Lindeboom een formeèle aanklacht bij de Synode indiende tegen Dr. H. Kuyper Jr., Geref. predikant te Makkum, toen de samenstelling der Synode bekend was, toen … . ja toen gebeurde er iets wat niemand had vermoed.
Vlak voor de Synode beet de man, die zoo nauwkeurig het ongereformeerde in de beginselen van het Neo-Calvinisme had aangewezen, in het zand.
In de Wachter van 11 Augustus gaf Ds. Bos als zijne meening te kennen, dat deze Synode geen uitspraak over de „leergeschillen” doen zou, maar Deputaten zou benoemen die al de kwestiën aan een grondig onderzoek zouden onderwerpen.
En toen hij naar aanleiding van dit advies door den heer H. de Vries uit Harlingen werd geïnterpelleerd in het N°. van 29 Augustus, antwoordde Ds. Bos in het laatste deel van zijn P. S.: „Beslist deze Synode, dan weet ik wel in welken zin, als God het niet verhoedt. Maar dan zie ik ook de gevolgen. Men spreekt reeks van scheuring en scheiding. Is het dan niet gewenscht, dat vooraf door een nauwkeurig onderzoek duidelijk wordt gemaakt of er en dat er ongereformeerde gevoelens worden binnengesmokkeld?”
Van die zijde, van de zijde der bezwaarden, was dus op de komende Synode niet veel te vreezen.
Zij hadden het vlak voor de Synode duidelijk uitgesproken, dat men ten koste van alles geen scheiding wilde, maar indien immer mogelijk in de kerkelijke vereeniging wilde medeleven.
En de andere partij ? De uitslag der Junistembus was ontmoedigend. Tal van candidaten geslagen, tal van districten verloren. Men had op staatkundig terrein hoog spel gespeeld, maar den inzet verloren. Zou men dat zelfde hooge spel nu gaan spelen op de Synode te Utrecht, en daar dan ook den inzet verliezen? En vlak voor de Synode viel ook daar eene kentering te bespeuren.
In het begin des jaars stonden, naar aanleiding van het welbekende „misdruk”, „Heraut” en „Wachter” vlijmscherp tegenover elkander.
Aan beide zijden geen toegeven, geen buigen, geen belijdenis. Motion voor en tegen prof. Lindeboom en den Wachterbond werden op Kerkeraden en Classes aangenomen. Alles kwam op haren en snaren te staan, maar het liep af. De Heraut deed een weinigje water in den wijn, en hoe dichter bij de Synode, hoe duidelijker het werd: ook van die partij is niet veel te vreezen; ook zij zal het zoover niet drijven als op de Synode te Arnhem, waar meerderheid en minderheid zich zoo scherp hadden afgeteekend.
En zoo gingen beide partijen ter Synode onzes inziens met het stellige voornemen, niet om de puntjes op de i te zetten, maar om ten koste van alles bij elkander te blijven, om langs den een of anderen weg te geraken tot een compromis, eene oplossing, waarin beide partijen zich konden vinden, waardoor de vrijheid van beweging voor beiden niet belemmerd werd, een tweede Middelburg, waardoor de spanning een weinig zou worden verminderd en de gemoederen tot rust gebracht.
In hoeverre de Synode van Utrecht daarin geslaagd is, hopen wij in een volgend nummer na te gaan.

Leiden JANSSEN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen