Het voortbestaan der Christelijke Gereformeerde Kerk - X

HOOFDSTUK V.

Het beginsel der Afscheiding vernietigd.
De vernietiging van het standpunt der scheiding werd eerst na zesjarige worsteling verkregen. Reeds in 1887 riep de „Heraut” tot hereeniging op. De Christelijke Gereformeerden wilden echter van geen hereeniging weten. Zij gevoelden te diep dat in het woord hereeniging een prijsgeven van het beginsel der scheiding lag opgesloten. Kerkelijke hereeniging toch beduidt terugkeer tot eene Kerk die men verlaten heeft. Daarop ging men van doleerende zijde van vereeniging spreken. In 1888 werd van 25 tot 29 Juni te Utrecht de eerste voorloopige Synode der doleerende kerken gehouden. Op deze Synode werd een rapport opgesteld aan de Synode der Christelijke Gereformeerde Kerk welke te Assen weldra zou gehouden worden. In dat rapport werd aan de Synode der Christelijke Gereformeerde Kerk het volgende voorstel gedaan:
a. Beide Synodale vergaderingen benoemen elk vijf Deputaten, met recht van assumptie van adviseerende medeleden.
b. Deze tien Deputaten aanvaarden als grondslag van hunne samenspreking de drie punten, die als resultaat van de samensprekingen van de Deputaten van het Synodaal Convent te Rotterdam met de heeren der Theologische School te Kampen gevonden werden.
c. Zij ontwerpen op dien grondslag een ontwerp-acte tot hereeniging.
d. Dit concept zenden zij in aan de Kerken van Utrecht en Assen, die beiderzijds den leden der beiderzijds ter Synode gecommitteerden hiervan kennis geven, opdat beide Synoden in den loop van het jaar nogmaals saamkomen.
e. De Synoden spreken over dit Concept in deze hervatte zittingen haar oordeel uit.
f. Mocht beiderzijds het alsdan tot standgekomen Concept voorloopig goedgekeurd worden, dan ga het beiderzijds naar de Classen, opdat elke Kerk zich kunne uitspreken.
g. Daarna komen de Synoden ten derden male saam, om met Gods hulpe deze gewichtige aangelegenheid tot het gewenschte einde te brengen en broeders te deputeeren voor de uitvoering.”
De vijf Deputaten door de Synoden der Doleerenden benoemd, waren: Dr. A Kuyper, Dr. F.L. Rutgers, Mr. W. van den Bergh, J.C. Sikkel en Dr. G. van Goor.
In Augustus 1888 kwam de Synode der Christelijke Gereformeerde Kerk saam. Overeenkomstig den wensch van bovengenoemd rapport benoemde zij Deputaten om een Concept van vereeniging te ontwerpen. De acht benoemde Deputaten waren: J. van Andel, H. Beuker, H. de Cock, W.H. Gispen, J. van der Linden, A. Littoy en D.K. Wielenga. De Synode doorzag echter het gevaar van vernietiging van het Christelijk Gereformeerd beginsel en nam daarom drie besluiten, waarin zij haar standpunt duidelijk te kennen gaf. Deputaten zouden bij opstelling van eene Concept-acte tot vereeniging natuurlijk met deze besluiten rekening moeten houden.
Deze drie besluiten luidden aldus:
Besluit I: De Synode der Christelijke Gereformeerde Kerk, ofschoon niet willende verdedigen het Reglement van 1869, tegen welks inhoud ook binnen onzen kring ernstige bedenkingen bestaan; overwegende, dat er verschillende bezwaren zijn, waarom zij niet voetstoots de erkenning der Christ. Geref. Kerk als één geheel van Kerken door de Regeering kan prijsgeven: draagt aan de eventueel te benoemen Deputaten onzerzijds op, om die bezwaren met de Deputaten der Voorloopige Synode te Utrecht te bespreken en te pogen om tot overeenstemming te komen, ten einde eene volgende Synode daarover dan nader oordeele.
Besluit II is van meer gewicht en luidde aldus:
Overwegende, dat de Ned. Geref. Kerken in Belijdenis, Kerkenordening en Liturgie volkomen met ons overeenstemmen, zijn we tot vereeniging met deze Kerken ten volle bereid, wanneer zij wat dit eerste punt van behandeling betreft, slechts het navolgende verklaren:
1°. Dat zij (de Doleerenden) in gehoorzaamheid aan ’s Heeren Woord en in overeenstemming met art. 27—29 onzer Belijdenis, met het Ned. Herv. Kerkgenootschap, zooals het sedert 1816 met zijne organisatie, besturen en reglementen bestaat, volkomen gebroken hebben.
2°. Dat zij de afscheiding van gemeld genootschap, zooals ze in 1834 plaats had, erkennen als geschied te zijn in gehoorzaamheid aan en in overeenstemming met Gods Woord, en daarmede ook de plaatselijke gemeenten der Chr. Ger. Kerk als wettige openbaring van het lichaam Christi.
3°. Dat zij niemand in hun lidmatenboeken inschrijven, dan alleen de zoodanigen die instemming met de Gereformeerde leer betuigd, en onderwerping aan de kerkelijke tucht beloofd hebben.
4°. Dat zij geen attesten afgeven en aannemen dan van erkende Kerken, die met de Synodale hierarchie hebben gebroken.
5°. Dat zij geen Gemeenten meer zullen organiseeren, daar, waar reeds eene Christ. Geref. Gemeente bestaat, tenzij de plaatselijke Kerkeraad en Gemeente van het Synodale tot het Gereformeerde terrein overgaan.
Besluit III hield in:
De Synode oordeelt, dat in geen geval het beginsel worde prijsgegeven, dat de Kerk hare eigene inrichting tot opleiding harer leeraren hebbe.
In deze drie besluiten werd duidelijk het beginsel der Christ. Geref. kerk omschreven en gehandhaafd. Uit de op die Synode van de provinciale vergaderingen ingekomen instructiën blijkt, dat de meerderheid der provinciën het beginsel der Afscheiding niet wilde loslaten. Noord-Holland eischte zelfs „dat de Nederd. Geref. Kerken (dol ) aanvaarden de Acte van Afscheiding der Gemeente te Ulrum d.d. 14 October 1834.”
Het beginsel der Afscheiding liet zich dus niet zoo gemakkelijk vernietigen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen