Het voortbestaan der Christelijke Gereformeerde Kerk - XI

Toch zou het helaas vernietigd worden. Wel hadden de deputaten der Asser Synode in de drie besluiten van Assen een vasten grond, waarop zij bouwen konden bij het ontwerpen van eene acte van vereeniging, doch hun tegenpartij was slimmer dan zij dachten. Toen de deputaten namelijk te Utrecht saamkwamen op 22 November 1888, zeide Dr. A. Kuyper Sr. dat tengevolge van de drie Asser besluiten eene gemeenschappelijke basis van onderhandeling ontbrak, zoodat eene acte van vereeniging niet kon worden ontworpen. Op den grondslag van Assens synode wilden de Doleerenden niet vereenigen. Nu, dit is niet te verwonderen.
Toch had Dr. Kuyper er iets op gevonden. In plaats dat de deputaten eene acte van vereeniging ontwierpen met inachtneming van de besluiten van Assen, had Dr. Kuyper reeds eene gedrukte concept-acte van ineensmelting bij zich. Nadat ieder der leden een exemplaar had ontvangen, las Dr. Kuyper haar voor, en vroeg daarna het oordeel der Christ. Geref. deputaten. De laatsten waren door de concept-acte, welke alreê gedrukt voor hen gelegd werd, wat verrast en onaangenaam aangedaan, maar zij besloten toch dezelve aan de voortgezette Synode, welke in Januari 1889 te Kampen zou saamkomen, te overhandigen. Deze concept-acte ging uit van het beginsel, dat ieders standpunt, zoowel dat der Christelijke Gereformeerden als dat der Doleerenden, gehandhaafd zou worden, waardoor zij feitelijk meer combinatie dan vereeniging bedoelde. Daar echter beider standpunt geeerbiedigd werd, was in de concept-acte ook de bepaling opgenomen, dat na de combinatie de formeering van een kerkeraad tegenover eene reeds bestaande gemeente mocht plaats hebben. Op plaatsen waar eene Christ. Geref. Gemeente was, kan dus ook na de combinatie eene doleerende gemeente gesticht worden. De deputaten Beuker en Littooy hadden tegen deze bepaling groot bezwaar als strijdende tegen artikel 27 der Dordsche kerkorde. Ook zagen zij in het blijven voortgaan met de formatie van doleerende kerken in plaatsen waar reeds eene Christ. Geref. gemeente is, eene stilzwijgende veroordeeling van het bestaan onzer Kerk.
Van 15 Januari tot 18 Januari 1889 werd de Asser Synode te Kampen voortgezet. Tegelijkertijd vergaderde de Ned. Geref. Synode te Utrecht. Op beide Synoden werd de Concept-acte behandeld. Te Kampen was reeds eene kentering merkbaar naar de zijde der Doleerenden. Toch gevoelden velen nog het beginsel der Afscheiding in zich leven. De laatsten verzetten zich dan ook tegen de artikelen 12 tot 14 van de Concept-acte, welke goed beschouwd de vernietiging der Christ. Geref. Kerk inhielden. Een spreker getuigde van wakkerheid, toen hij zeide van de Concept-acte: „Zij schijnt mij een procesverbaal van de plechtige ter aarde bestelling der Christ. Geref. Kerk. Het beginsel der Doleerende broeders „De vaderlandsche Kerk redden” loopt er als een draad van het begin tot het einde door; van afscheiding willen zij niet hooren. Ik ben waarlijk bevreesd, dat wij van de Assensche lijn zijn, de Concept-acte wijkt geheel af van besluit II. Wij zijn bezig Assen te corrigeeren, om de Doleerende broeders te winnen. Neemt men tot een utiliteits-beginsel de toevlucht, wij mogen daarin niet medegaan.”
Een andere broeder merkte op: „Wat zijn die besluiten van Assen keurig weggemoffeld. Ik zou niet durven terugkomen in mijne provincie, indien ik het concept, zooals het daar ligt, aannam; dan liever geene vereeniging. Misschien wordt dan ons isolement ons martelaarschap, maar dan ook onze kracht voor de toekomst.” Dezen laatsten zin hebben wij cursief geschreven. Vergete de tegenwoordige Christ. Geref. Kerk haar niet.
Tegenover zulke stemmen werden te Kampen echter ook al andere vernomen, die over alle bezwaren wilden heenstappen om maar vereeniging te verkrijgen. Gelukkig dat daartegenover nog waakzame broeders waren, die opmerkten dat de concept-acte geheel doleerend in beginsel was, o.a. waar gezegd wordt dat de Geref kerken in ons land allengs van haar glans beroofd en verbasterd waren. De Afscheiding noemde de Herv. Kerk eene valsche en niet eene verbasterde kerk. De Concept-acte ging dan ook uit van de voorstelling: de doleerenden zijn de historische voortzetting der Geref. kerken en de afgescheidenen zijn te vroeg uitgetreden. Gelukkig werden de artikelen 12 tot 14 van de Concept-acte verworpen, zoodat de combinatie niet doorging, al kwamen ook Dr. Kuyper en Dr. W. van den Bergh nog naar Kampen om de aanneming van die artikelen te bepleiten. De Synode te Kampen bleef eischen dat na de combinatie het stichten van tegen-kerken in dezelfde plaats moest ophouden. Wel besloot die Synode ten slotte nog de zaak der vereeniging aanhangig te houden. Wat in 1889 niet gelukte, zou 4891 voorbereiden en 1892 voltooien, namelijk de vernietiging van het Christ. Geref. beginsel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen