Het voortbestaan der Christelijke Gereformeerde Kerk - XIII

De Synode van 1892 te Amsterdam voltooide dan ook slechts wat te Leeuwarden begonnen was. De commissie in zake de opheffing van het reglement van 1869, benoemd te Leeuwarden, had in den loop van 1891 al de plaatselijke gemeenten der Christelijke Gereformeerde Kerk verzocht toestemming te geven tot opheffing van dat reglement. Alle gemeenten, sommigen met bezwaar, gaven die toestemming, behalve de gemeente van Waddinxveen. Aan de regeering werd kennis gegeven van de opheffing van het reglement, waarvoor in plaats de Kerkorde van Dordrecht bij de regeering werd ingezonden.
Op den grondslag in 1891 te Leeuwarden gelegd, werd nu in 1892 te Amsterdam de vereeniging voltrokken. Niets stond den doleerenden meer in den weg. Het door ben gewraakte reglement van 1869 was opgeruimd en daardoor de Christelijke Gereformeerde Kerk opgelost in een groep van gemeenten. De deputaten, die de besluiten van Leeuwarden’s Synode aan de Synode der doleerenden te ’s Gravenhage hadden bekend gemaakt, gaven te Amsterdam verslag van hetgeen zij verricht hadden, en de pogingen door hen tot vereeniging aangewend. Men zou nu de vereeniging sluiten, doch enkelen opperden bezwaren. Uit het verslag der deputaten bleek, dat zij de vereeniging reeds zoo goed als beklonken hadden. Dat was toch al te haastig. Maar neen, hier te Amsterdam mochten geen bezwaren tegen de vereeniging meer geopperd worden. Immers in de zelfde stad, op enkele minuten afstands vergaderde de Synode der doleerenden. Straks zou men saam vergaderen in eene vereenigde Synode. Sommigen jubelden reeds bij die gedachte. En dan nu nog bezwaren! Deze moesten uit de Synode gebannen. Een professor hield eene gloedvolle rede om de nuttigheid der vereeniging te betoogen om ten slotte te eindigen met de alles afdoende woorden:
„Wij zijn nu gekomen om te vereenigen. En als gijlieden nu alle bezwaren gaat opsommen, dan kunnen wij wel naar huis gaan; wij zouden dan den Voorzitter maar willen verzoeken om deze Synode te sluiten. Waartoe dan zooveel kosten en moeite, en waartoe langer hier gebleven!”
Na deze woorden verstomden de bezwaren. Het werk der deputaten, die de Christ. Geref. Kerk en haar beginsel overleverden, werd goedgekeurd en tot vereeniging besloten. Dit besluit werd aan de Synode der doleerenden medegedeeld. Thans echter kwam nog de vraag ter sprake, hoe de vereenigde kerken zouden heeten. De Synode der Christ. Geref. Kerk kon echter haar naam maar niet voetstoots prijsgeven. Immers reeds zooveel was opgeofferd. Haar beginsel was losgelaten, men zou althans den naam behouden. Alleen het woord kerk zou in kerken veranderd worden, en alzoo besloot de Synode met meerderheid van stemmen dat de naam der vereenigde kerken zou luiden: Christelijke Gereformeerde kerken. Door opheffing van het reglement van 1869 was de kerk toch reeds tot een kerkengroep geworden. Van de aanneming van dezen naam werd bericht gezonden aan de Synode der Doleerenden.
Een groote teleurstelling wachtte nu der Synode der Christ. Geref. Kerk in hare volgende zitting. Daar kwam het bericht in van de andere Synode, dat de naam der te vereenigen kerken moest zijn: „De Gereformeerde kerken in Nederland.” Zoo de Christ. Geref. Synode niet besloot tot aanneming van dien naam, dan zou de vereeniging daarop afspringen.
Deze eisch der Doleerenden is op hun standpunt best te verstaan. De naam „Gereformeerde kerken” is de aloude naam der Geref. kerk vóór 1816. En nu waren de Doleerenden, volgens hun beweren, de voortzetting der aloude Geref. Kerk. De Christelijke Gereformeerde Kerk had zich afgescheiden van die kerk der vaderen, die vanaf 1816 tot 1886 wel verbasterd was, doch niet had opgehouden de Geref. Kerk te zijn, volgens hunne meening. De naam Christelijk Gereformeerd pastte wel bij het beginsel der Scheiding, maar niet bij de Doleantie, die beweerde de echte Ned. Geref. of Hervormde Kerk te zijn van vóór 1816. En waar nu de Christ. Geref. Kerk haar beginsel had verloochend, zou ze dan na de vereeniging nog eens naam mogen dragen, die aan dat beginsel herinnerde? Neen, met haar beginsel moest ook haar naam vernietigd worden. Helaas, de Synode offerde dan ook haar naam op, na voorafgegaan gebed van den Voorzitter. Onder aanroeping van ’s Heeren naam was besloten, den naam Christelijk Gereformeeerd niet los te laten. Nu werd ten tweeden male gebeden en het eerste besluit bij stemming vernietigd. Men had gespeeld met het beginsel der Scheiding, met de gemeenten des Heeren, waarom dan niet met het genomen besluit van den vorigen dag? Het woord van één der Kamper professoren „Wij zijn nu gekomen om te vereenigen”, het moest, het kostte wat het kostte, thans in vervulling komen. Zoo werd dan de vereeniging 17 Juni 1892 gesloten. De Christelijke Gereformeerde Kerk scheen vernietigd. Het beginsel der doleantie had volkomen getriomfeerd. Toch leefde in de harten van vele Christelijke Gereformeerden het beginsel der Scheiding voort. Een beginsel dat uit God is en in de Schrift en de Gereformeerde Belijdenis wordt uitgesproken, kan zelfs door geen Synode begraven worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen