Kerk en Staat

Op den donkeren achtergrond der Balkantroebelen beginnen zich langzamerhand eenige vaste lijnen af te teekenen. Zoo is de aanvankelijk gekoesterde vrees, dat de onafhankelijksheidsverklaring van Bulgarije en de inlijving van Bosnië en Herzegowina door Oostenrijk wellicht tot een Europeeschen oorlog zou kunnen leiden, gelukkig geweken. Bulgarije zoekt geen oorlog, maar wenscht niets liever dan de rustige ontwikkeling van zijn nieuw koningrijk en Turkije komt thans een oorlog al zeer ongelegen. Pas is het comité der Jong Turken aan de regeering, stoot hier en daar op hardnekkigen tegenstand, waar het. de doorvoering en toepassing van de nieuwe orde van zaken betreft, het leger is volstrekt niet slagvaardig en bovendien zijn een aantal regimenten niet al te best te vertrouwen, dat alles te samen genomen maakt, dat Turkije zijn belangen in de handen der groote mogendheden legt.
In Servië schijnt het wat oproerig. Daar geeft de annexatie van Oostenrijk aanleiding tot reusachtige straatbetoogingen, waarbij geroepen wordt: „Weg met Oostenrijk en oorlog tegen Oostenrijk,” maar de minister van oorlog heeft rondweg verklaard, dat het Servische leger zich in zulk een treurigen toestand bevindt, dat er aan een oorlog met Oostenrijk niet kan worden gedacht en dat deze roekelooze daad de ondergang van het vaderland zijn zou. Deze verklaring heeft op het verstandige deel van het volk eene kalmeerende indruk gemaakt, maar de lagere volksklasse gaat voort met het honden van straatbetoogingen en wordt daarin gesteund door den Servischen kroonprins, een allerzonderlingst jonkman van 21 jaar, die zich niet ontziet het volk door opruiende toespraken op te winden en het met geld te steunen. Deze man schijnt hoegenaamd niet te beseffen, wat een kroonprins in zulke dagen past, maar gelukkig stoort men zich in Oostenrijk niet veel aan het Servische gedoe, overtuigd als men daar is dat wanneer Servië de dwaasheid beging om aan Oostenrijk den oorlog te verklaren, Servië het gelag zou moeten betalen. Zoo bestaat er dus alle kans dat er ook ditmaal een vredelievende oplossing in de Balkankwestie zal worden gevonden, waarbij de onafhankelijkheid van Bulgarije zal worden erkend, de annexatie van Oostenrijk goedgekeurd en Turkije eenige compensaties of vergoedingen zal ontvangen voor de verliezen die het heeft geleden.
Wat een zeer eigenaardig maar tegelijk opmerkelijk verschijnsel in deze Oostersche crisis is: dat de groote mogendheden van Europa er eigenlijk de lakens in uitdeelen. Rusland en Engeland, Duitschland en Frankrijk, Italië en Oostenrijk zijn eigenlijk de machten die uitmaken of uitmaken zullen, hoe het op den Balkan moet zijn. Een zonderlinge toestand, de grooten geven de wet in het huis van de kleinen en bepalen daar eenvoudig niet wat ze in het belang van die kleintjes achten, maar zij maken zoodanige bepalingen, dat de kleintjes eigenlijk dienstbaar aan hun eigen belangen. Dat komt in deze crisis zoo duidelijk uit. Niemand is bezorgd voor Turkije, maar al de zorg en belangstelling in Turkije is in den diepsten grond een zorg en belangstelling voor zich zelven. Een sterk sprekend staaltje levert daarvan de hedendaagsche Engelsche politiek. Vroeger stonden Engeland en Turkije op zulk een gespannen voet met elkander, dat Engeland herhaaldelijk door zijn gezant protest-nota’s tot Turkije richtte en zelfs met blokkade of oorlog dreigde, en thans is er niemand met meer zorg voor Turkije vervuld dan datzelfde Engeland. Engeland is thans de gevierde mogendheid in Turkije en met één handige zet heeft het daar den Duitschen invloed een gevoeligen knak toegebracht. Er zal nu een Europeesch congres worden samengeroepen, waar de Balkankwesties zullen besproken worden. Een voorloopig program schijnt reeds opgemaakt en de goedkeuring der betrokken mogendheden weg te dragen, en wat daarop bepaald worden zal, zal tevens verbindend zijn voor Turkije, Bulgarije en Servië en alle kleine of groote staten, die rechtstreeks of zijdelingsche belangen bij de toestanden in den Balkan hebben.
Maar deze eene les kan er voorloopig wel uit getrokken worden, dat de rechtspositie der kleine staten er bij iedere nieuwe internationale verwikkeling niet op vooruit gaat. Hun toekomst is niet rooskleurig, om reden ze niet langer baas zijn in hun eigen huis, waar de groote mogendheden dit nuttig keuren. En bij internationale verwikkelingen baten geen tractaten, geen overeenkomsten, maar op een gegeven oogenblik doet ieder wat recht is in zijn oogen.
Ook Nederland deelt in de zoo ongunstige positie van een kleine staat te zijn en in de tegenwoordige Europeesche politiek is ons land het levende stootkussen tusschen de twee wereldmarkten Engeland en Duitschland. Bij een Europeesche oorlog stonden Duitschland en Engeland lijnrecht tegen over elkander en wat zon er dan van Nederland worden. Maar loopen we met onze beschouwingen niet vooruit. God regeert.
En d’altoos wijze raad des Heeren,
Houdt eeuwig stand, heeft altoos kracht.
Dat is en moet ons tot troost zijn ook te midden van alle donkerheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen