Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Artikel 171 (V-Slot)

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Artikel 171 (V-Slot)

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

De Verhouding van Kerk- en Staat in verband met art. 171 der Grondwet, door Dr. G. Keizer, pred. te Tiel. Kampen, J. H. Kok, 1908. Prijs 90 cent.

De Staat zelf moet dus aan de kerk de eere en de vrijheid weer teruggeven, die zij haar wederrechtelijk ontnomen heeft en dit kan zij nooit anders doen dan door intrekking van de Koninklijke Besluiten van 1816 en 1852. Dat heeft ook Ds. Keizer in zijn brochure duidelijk aangewezen, al is hij niet diep op deze kwestie ingegaan. Want aan die Koninklijke Besluiten ontleent de tegenwoordige organisatie haar recht en haar macht om te heerschen over de kerk. Ja, zoo sterk is dat recht en zoo groot is die macht, die zij aan het K. B. van 1816 ontleent, dat de vonnissen, in allerhoogste instantie gewezen, de organisatie, hoe wederrechtelijk en onnatuurlijk ook, in haar recht en macht hebben gehandhaafd. Eerst wanneer die Kon, Besluiten ingetrokken worden, verliest de tegenwoordige organisatie haar rechtsgrond, der kerk vallen de boeien af en zij is vrij. Dan staat de kerk vrij tegenover den Staat en de staat staat geheel anders tegenover de kerk. Dan kan de kerk zich weer uit zich zelve vrij aniseeren, er uitbannen wat met haar wezen in strijd is. Daarna moet de zaak van de scheiding tusschen kerk en staat in ons parlement worden besproken. Het is niet allereerst eens kerkelijke, maar het is eene politieke zaak. Al het adresseeren en verzoeken bij de Synode werkt hier niets uit, daar de Synode, ingesteld bij Koninklijk Besluit, de macht mist en zelve gebonden is om te handelen. De Staat moet de kerk vrij maken. Een andere vraag is, of de reorganisatie-mannen dit willen. Er is hier zooveel verschil van gevoelen, dat het niet gemakkelijk is een bepaald oordeel uit te spreken. Maar van de Confessioneelen is ons bekend, dat zij dit niet willen, en hoedanig de Bond tot Vrijmaking der kerken (de Lind van Wijngaarden c. s.) hier tegenover staat, het ontbreekt ons eerlijk gezegd nog altijd aan een helder inzicht in het doel van deze vereenigingen.
Maar zal iemand zeggen: wat hebben nu toch de Gereformeerden en de Christelijke Gereformeerden met dit alles van noode. Wat gaat hun de verhouding van de Her?. Kerk tot den staat en die van den slaat tot de Herv. Kerk aan. Zij staan er immers buiten. Zij zijn geheel vrij en zelfstandig. Krachtens de wet op de kerkgenootschappen (1853) hebben zij rechtspersoonlijkheid en oefenen door middel van hunne Deputaten correspondentie met de overheid. Wat gaat hun eigenlijk die verhouding lusschen staat en Herv. Kerk aan? Die zou ons ook niets aangaan, indien er geen art. 171 in onze Grondwet stond; maar juist dit artikel maakt, dat wij ook als Christelijke Geref. Kerk wel degelijk bij die verhouding zijn geinteresseerd. Want door dit artikel wordt jaar uit jaar in een schreiend ”onrecht bestendigd en dat onrecht kan niet verwijderd of hersteld worden, tenzij dat eerst de Ned. Herv. Kerk wordt vrijgemaakt. Dan komen wij in rechten op een gansch ander standpunt te staan. Want zoolang de kerk onder de tegenwoordige organisatie is, wijst de rechter bij ieder proces over de kerkelijke goederen die goederen onverbiddelijk aan de organisatie toe. Maar gansch anders wordt dit, wanneer die organisatie wegvalt en de kerk vrij is. Dan moet de juris prudentie in zake kerkelijke goederen zich wijzigen en moet de rechter ter beoordeeling van den slaat van geschil een gansch anderen maatstaf aanleggen, dan hij nu aan de organisatie ontleent. Maar dat nu nog daargelaten. Art. 171 in zijn tegenwoordige toepassing is eene schreeuwende onrechtvaardigheid. Dat hebben de Afgescheidenen van het jaar 1834 gevoeld, toen zij om des geloofs wille verdreven werden uit de kerk waarin zij de plaats moesten hebben en waaruit hunne rechters en vervolgers hadden moeten verdreven worden. Op keurige wijze heeft Dr. Keizer een overzicht samengesteld van datgene wat de Afgescheidenen in dezen sedert hunne eerste Synode 1336 hebben gedaan. Wij hebben reeds vroeger in ons blad daarvan een breedvoerig overzicht gegeven en het verheugt ons te kannen constateeren dat Dr. Keizer met ons van hetzelfde gevoelen is, dat het verschijnen der Schotsche afgevaardigden op de Synode te Hoogeveen (1860) de oorspronkelijke denkbeelden der Afgescheidenen in dezen heeft gewijzigd. Was men vóór 1860 warm voorstander van subsidie, na 1860 wordt het subsidievraagstuk gaandeweg teruggedrongen om plaats te maken voor een krachtig aandringen op scheiding van Kerk en Staat en een oplossing van de kwestie art. 171, Wel waren er duidelijk twee meeningen in dezen te onderscheiden, die belichaamd waren in de personen van Brummelkamp en van Velzen. Van Velzen was de man van de strakke lijn, door en door conservatief, Brummelkamp was een idealist, vooruitstrevend en vertegenwoordiger van die richting die gaandeweg in de Afscheiding aan invloed won en wiens beginsel in de vereeniging van 1892 heeft getriumpheerd. Want niet op de lijn van van Velzen, maar wel op de lijn van Brummelkamp lag de vereeniging met de Doleerenden en het is meer dan toeval, dat het tegenwoordige kamerlid, zoon van den Vader der Scheiding, een van de eersten in de Christelijke Geref. Kerk was, die vereeniging met de Doleerenden bepleitte.
Van Velzen was de handhaver van art. 136 N. G. Bel. onverzwakt, getuige de pennestrijd dien hij daarover met Dr, Kuyper gevoerd heeft; twee brochures die nog altijd de lezing en aandachtige overweging waardig zijn.

L. (Leiden) J.

Dit artikel werd u aangeboden door: De Wekker

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 22 januari 1909

De Wekker | 4 Pagina's

Artikel 171 (V-Slot)

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 22 januari 1909

De Wekker | 4 Pagina's