Kerk en Staat

Staan wij aan den vooravond van een Europeeschen oorlog? Ziedaar de vraag die vooral in de laatste dagen van verschillende zijden wordt gedaan. Het is niet rustig, lang niet rustig in Europa; dat zal ieder moeten toestemmen, die eenigzins met de politieke toestanden en verhoudingen op de hoogte is. Het is allerminst rustig op den Balkan. Daar spookt het geducht. In Turkije is het op het oogenblik nog al aardig stil. De jong-Turksche regeering schijnt vast in het zadel te zitten en met krachtige hand het bewind te voeren. De Sultan is niet veel meer dan een strooman, die eenvoudig moet doen wat hem door de volksvertegenwoordiging opgelegd wordt. Geen schaduw van zijn vroegere macht is hem feitelijk meer gelaten, maar hij is de eerste onderdaan van Turkije geworden. De tegenwoordige regeering heeft leger en vloot geheel op hare hand, zoodat er geen kans is voor de oude partij, de partij van het oude regime, om weer aan het bewind te komen. In het nieuwe koningrijk Bulgarije gaat alles goed. Wel wacht Ferdinand I met brandend ongeduld op zijne erkenning als koning door de groote mogendheden, maar eenige vergoeding is hem al vast geworden, dat hij door den Czaar van Busland met koninklijke onderscheiding is behandeld en zelfs als de Czsar van Bulgarije werd begroet.
Ook Oostenrijk zal zijne erkenning niets in den weg leggen en de andere mogendheden zullen vermoedelijk wel volgen. Geduld, Ferdinand; geduld overwint alles en een koningskroon, die gij u eigenmachtig liet opzetten als het toppunt van uwe wenschen, moet u ook een weinig geduld waard zijn.
Turkije is gelukkig zoo wijs dat het er geen oorlog over voeren zal. De regeering beseft daar goed, dat er met een oorlog niets te verdienen, maar wel te verliezen is, en daarom doet ze verstandig en handelt ze in het belang van het land, dat ze geen oorlog gaat voeren over iets dat toch reeds verloren was.
Maar gansch anders staat het met Servië en Oostenrijk. In het eerste land schijnt de oorlogzuchtige stemming haar toppunt te hebben bereikt, 't Is te vergelijken bij het keffen van een schoothondje tegen een grooten bulhond. De bulhond stoort er zich eenvoudig niet aan, dat het kleine diertje hem gestadig keffend tegen de beenen vliegt. Maar wanneer het hem nu eindelijk gaat vervelen, slaat bij even met den voorpoot en het keffertje ligt bewusteloos neer. Zoo is het ook met het oorlogzuchtige Servië. Wanneer Oostenrijks geduld eindelijk uitgeput en het schelden en razen van Servië moe is, richt het aan Servië een ultimatum en wanneer Servië dan niet haastig keert, wordt het eenvoudig in eens door Oostenrijk verpletterd.
Maar daarmede was de zaak niet uit. Daarmede is de zaak pas begonnen. Dat weet men in Oostenrijk zeer goed en dat juist is de oorzaak van de ontzaglijke spanning die er gaat heerschen in de politiek. Oostenrijk weet kostelijk dat het in deze zaak met de Balkanstaten niet alleen te doen heeft, want dan had Oostenrijk reeds lang Servië en Montenegro tot hun plicht gebracht. Maar Rusland staat achter Servië, ja feitelijk staat het achter de geheele Balkankwestie al jaren lang, omdat Rusland zich zelven beschouwt als de beschermer van het Slavische ras. En dat Slavische ras komt door de annexatie van Oostenrijk in gevaar en daarom zijn de oogen van den geheelen Balkan op den heer der Slaven, den Czaar van Rusland gericht. Wat Rusland doen zal, is niet duidelijk en het is wel duidelijk uit de houding die het gedurende de gansche Balkancrisis heeft aangenomen. Die houding was de houding van een geheimzinnige, waaraan men niet weet wat men heeft. Men kan Rusland niet vertrouwen en al zal het niet lichtvaardig een oorlog uitlokken, al heeft het kwansuis Servië tot gematigdheid aangespoord, wanneer Oostenrijk Servië aanvalt — en daar zal het in dezen weg eindelijk toe moeten komen —, dan zal Rusland Oostenrijk den oorlog verklaren en Servië ter hulp komen. Maar dan treedt onmiddellijk de driebond in werking en Duitschland staat achter Oostenrijk. De Duitsche keizer heeft dit onbewimpeld in een schrijven aan keizer Frans Joseph uitgesproken en de Duitsche generale staf is reeds met haar veldtochtsplan gereed.
Doch Duitschland kan Oostenrijk niet steunen, of Frankrijk treedt aan de zijde van Rusland, En Engeland zal het goed zijn, wanneer de mogendheden op het vaste land elkander vernietigen of verzwakken, want daar is de Engelsche politiek tea allen tijde op gericht, om in Europa het twistvuur aan te steken en als het eenmaal aangestoken is, dan van zijn eilanden rustig toe te zien, welke richting het neemt en wat verwoestingen het aanricht.
Wij hopen niet, dat het daartoe komen zal, maar de mogelijkheid is volstrekt niet uitgesloten. Dat de verantwoordelijke raadgevers hunne verantwoordelijkheid maar diep gevoelen mogen en bestrale de Heere de machtigen der aarde met Zijn licht, „opdat er eer in onze landen woon’ en zich aldaar op ’t luisterrijkst vertoon’.”

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen