Opmerkelijk

De welbekende predikant Hulsman, vroeger predikant te Zandvoort, thans in Groningen, die eenige jaren met kracht is opgekomen tegen een referaat, door Ds, Zeydner van ’s Gravenhage op de Ned. Herv, predikanten-vereeniging gehouden, waarin hij beweerde, dat de kritiek op het N. Testament van dezelfde beginselen moest uit gaan als die op het Oude Testament, heeft thans openlijk erkend, dat hij tot vrijzinnige richting is overgegaan. Hij aanvaart thans geheel wat hij destijds krachtig heeft bestreden, maar heeft daarbij de belijdenis -afgelegd, dat Jezus Christus voor hem opgehouden heeft de Christus der kerkleer te wezen. Wel gelooft hij in Jezus’ persoonlijk bestaan, maar op grond van de kritische resultaten gelooft hij niet dat Jezus een persoon geweest is zooals de kerkleer hem nu doet kennen, er tegelijkertijd bijvoegende, dat het onmogelijk is de resultaten der kritiek te aanvaarden en te gelooven in den Christus zooals de kerkleer hem ons doet kennen. Wij hebben dat altijd beweerd. Men moet hier een van beiden, òf Jezus houdt voor ons op de Christus te zijn, of wij moeten zeggen: het beginsel der hedendaagsche kritiek is geloof ondermijnend en Schrift ontbindend. Wij kunnen beiden niet met elkander vereenigen. Maar hier wordt het door Ds. Hulsman ruiterlijk erkend. Wij zijn nieuwsgierig, wat ethische critici als prof. Valeton en Wildeboer daarop zullen antwoorden.
Prof. Eerdmans, hoogleeraar aan de Universiteit te Leiden, tot voor korten tijd een vurig aanhanger van de kritische school. Graf Kuenen Wellhausen heeft zich van deze school los gemaakt, verreweg het grootste deel van hare kritische resultaten verworpen en is op grond van uitgebreide onderzoekingen aanvankelijk tot gansch andere resultaten betreffende de samenstelling van het boek Genesis en den oorsprong van Israëls geschiedenis gekomen. In de voorrede van zijn ten vorigen jare uitgegeven Komposition der Genesis bij Alfred Töpel-mann te Giefzen, heeft hij zijn tegenwoordig standpunt duidelijk geteekend. Hij zegt daar o. a.: „Ich hatte schon längst die Richtigkeit vieler Resultate, welcke von der Mehrzahl der jetzigen Vertreter dieser Hypothese angenommen werden, im einzelnen angezweifelt, kam aber noch nicht dazu die Grundsätze der Hypothese in Zweifel zu zichen. Ein erneutes Stadium der Hexateuch Frage hat mir den Beweis geliefert dasz die Kritik durch Astme auf falsche Fährte kam.” (Ik cursiveer hier) d. w. z.: „Ik had reeds lang de juistheid van vele resultaten, welke door de meerderheid van de aanhangers dezer hypothese aangenomen werden betwijfeld, maar kwam er nog niet toe om de grondbeginselen van de hypothese zelf in twijfel te trekken. Een vernieuwd onderzoek van het vraagstuk van den Hexateuch heeft mij echter het bewijs geleverd, dat de kritiek door Astme in verkeerde banen geleid is.” Jean Astme, volgens Ds. Hoedemaker een doortrapt Jezuiet, is de man geweest die in 1753 optrad met de toen opzienbarende verklaring, dat de pentateuch, dat zijn de 5 boeken van Mozes, in haar tegenwoordige gestalte onmogelijk het werk van Mozes kon zijn. Hij grondde deze zijne meening op het onderscheiden gebruik der goden amen in het boek van Genesis en sinds is men op het door hem gewezen spoor voortgegaan en langzamerhand gekomen tot de tegenwoordige resultaten, die feitelijk het geheele. Oude Testament op losse schroeven zet. Met deze methode heeft prof. Eerdmans nu in het openbaar gebroken en de gronden, waarop hij dit gedaan heeft, zijn zoo overtuigend, dat op dit oogenblik de gevolgen van zijn optreden nog niet kunnen overzien worden. Het is hier de plaats niet, om dieper op dit alles in te gaan. Hetgeen prof. Eerdmans er voor in de plaats geeft, bevredigt ons evenmin, maar dit is onzes inziens de eerste waarde, dat er een beoefenaar van de Oud-Testamentische wetenschap is opgetreden, die geheel vrij is, van alle dogmatische vooroordeel en niet staat onder den ban der Gereformeerde Dogmatiek en die dezelfde methode volgende als vele anderen, ronduit verklaart, dat de tot dusver verkregen uitkomsten onhoudbaar zijn en volstrekt ontoereikend om het ontstaan van Israël als volk en van den pentateuch te verklaren.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen