Kerk en Staat

Het schijnt maar niet tot rust te komen op het Balkanschiereiland. Pas is het gerezen conflict tusschen Oostenrijk en Servie op een bevredigende wijze opgelost en heeft Servie zich noodgedwongen bij de annexatie van Bosnië en Herzegowina neergelegd, of daar breekt een nieuw conflict tusschen andere Balkenstaten uit, niet minder scherp dan het eerst genoemde. Nu tusschen Turkije en Griekenland. Turkije vertoont in de laatste weken een eigenaardig beeld. Sinds Abdul Hamid door de Jong Turken is onttroond en op een prachtige villa te Corfoe gevangen is gezet, schijnt een comité van Jong Turken, dat niet te Constantinopel, maar te Saloniki zijn zetel heeft, feitelijk in Turkije het roer in handen te hebben. Wel is er in de plaats van den onttroonden Sultan een nieuwen gekozen, maar deze is niet veel meer dan de strooman van het Jong Turksche Comité. Dit comité schijnt zeer geavanceerde denkbeelden te hebben. Het wil het oude en uitgeleefde Turkije een verjongingskuur doen ondergaan, waardoor niemand het meer herkent, en de sfeer van zijn invloed naar alle zijden uitbreiden. Vandaar dat het bijkans aan Bulgarije den oorlog verklaarde, toen dit van een vorstendom een koninkrijk werd en Ferdinand van Coburg zich eigenmachtig met het koninklijk purper bekleedde. Vreeze, dat Bulgarije destijds op alles voorbereid was, en revolutionaire woelingen in eigen land hebben het toen weerhouden den oorlog tegen Bulgarije te beginnen. Maar toch gevoelde men maar al te goed, dat de sfeer van invloed in den Balkan voor Turkije daarmede sterk verminderde en Oostenrijk hoe langer hoe meer de sfeer van zijn invloed uitbreidde, zoodat het geen verwondering baart, dat thans, nu men andermaal Turkije uit den Balkan wil terugdringen, dit zich duchtig te weer stelt en zich gereed maakt des noods met de wapenen zijn rechten te verdedigen. De twistappel, die zulk een dreigend conflict tusschen Turkije en Griekenland heeft uitgelokt, dat elk oogenblik de oorlog kan uitbreken, daar niet minder dan 100.000 Turken op de grens van Griekenland staan, is het kleine eiland Kreta, ons reeds bekend uit de Zendingsreizen van den Apostel Paulus. Het is nauwelijks zoo groot als Noord-Brabant en Limburg en telt maar 300.000 inwoners. Op zichzelf beschouwd dus een stukje grond, der moeite niet waard, om er het zwaard voor uit de scheede te trekken en duizenden neder te vellen. Maar Kreta beheerscht den toegang tot de Aegeische zee. Kreta is het hoofd van de brug die over de andere eilanden, wel Grieksch in wezen, maar nog in Turksch bezit, naar de oevers van Klein-Azië leidt. Nu is het met dit Kreta wonderlijk gesteld. De bevolking is volstrekt niet Turksch, maar Grieksch en derhalve heeft zij al voor jaren den wensch uitgesproken bij Griekenland te worden ingelijfd. De Grieksche regeering had daar niet het minste bezwaar in, want daar het scheen dat Turkije toch eerlang uiteenvallen zou, waarom zon het zich dan ook niet een brokje toeeigenen. Maar Turkije protesteerde tegen deze inlijving bij de groote mogendheden en deze, in plaats van aan den wensch der Kretenzers te voldoen, gaven aan het eiland een soort van zelfbestuur en benoemden Prins George van Griekenland, die onder het protectoraat der mogendheden Kreta besturen zou. Deze heeft dit eenige jaren gedaan, maar én het halfslachtige van zijn positie én de wetenschap dat hij nooit zou kunnen en mogen medewerken aan de vervulling van den wensch der Kretenzers, hebben hem zijn post doen nederleggen. Kort daarop brak de omwenteling in Turkije uit en nu meenden de Kretenzers zelf hun wensch te moeten vervullen. Maar de troepen der mogendheden, die het eiland Kreta bezet hielden, beletten dit. Toen werd den Kretenzers in de maand Juli van het vorige jaar beloofd, dat de troepen der mogenheden zonden worden teruggeroepen, indien zij zich rustig hielden, en hoewel de mogendheden konden begrijpen dat, wanneer zij hun belofte vervulden, er onmiddellijk een conflict tusschen Griekenland eu Turkije ontstaan zou, toch hebben zij hunne troepen teruggetrokken en daarop hebben de Kretenzers de Grieksche vlag geheeschen en den eed van trouw aan Griekenland in de handen van hun bisschop afgelegd. De Kretenzer regeering was machteloos en had den moed niet de Grieksche vlag neer te halen en Turkije richtte onmiddellijk een dreigende nota aan de mogendheden en aan de Grieksche Regeering. De zaak staat nu zoo: De mogendheden gevoelen de Kretenzische kwestie niet te kunnen oplossen en maakten zich daarom o zoo gaarne van de zaak af. Maar als Turkije haar met Griekenland moet uitmaken, breekt de oorlog onmiddellijk uit en dat willen de mogendheden Frankrijk, Engeland, Rusland, Dutschland en Oostenrijk tot geen prijs, want de Balkan bevat brandstof genoeg om geheel Europa in vlam te zetten. En dat moet voorkomen worden. Nu houdt men Turkije in bedwang door dreigende nota’s en Griekenland tracht men tot toegeven te bewegen. Op Kreta hebben de mogendheden door een hunner oorlogsschepen de Grieksche vlag laten neerhalen en daarmede dezen steen des aanstoots voor Turkije weggenomen. Maar daarmede is de zaak niet uit. Wel doen da mogendheden alles, om het uitbreken van den oorlog te beletten, maar of het hun gelukken zal en of de Turksche regeering krachtig genoeg zal wezen om aan den drang van het volk weerstand te bieden, dat vastelijk besloten schijnt, de kwestie zoo noodig door een oorlog te beslechten, wij hopen het, maar. . . . vreezen.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen