Vragenbus

W. Y. te A. wenscht eenige opheldering over het schild van onzen seheurkalender en vraagt ons „Wat beteekent de afbeelding, welke op den seheurkalender is aangebracht, inzonderheid dat beeld, het-welk half mensch en half beest is?”

Het schild van onzen seheurkalender geeft ons te aanschouwen : Mozes en Aaron voor Farao, den koning van Egypte, waar Mozes zijn staf neerwerpt en deze in een slang veranderd wordt. Daar deze voorstelling ons naar Egypte heenvoert, is ook een Egyptisch beeld op de teekening aangebracht, namelijk een afbeelding van de sphinx.

De sphinx is eon in Egypte dikwijls voorkomend standbeeld, uit graniet of uit andere steensoort gehouwen, de gedaante hebbend van een leeuwenlichaam met menschenhoofd. De sphinxen waren in Egypte een symbool des konings, om zijne heerlijkheid voor te stellen. Het leeuwenlichaam wees op groote lichamelijke kracht en het menschenhoofd op den zetel der geestelijke ontwikkeling. Tevens wordt de leeuw als de koning der dieren beschouwd. De sphinx moest dus voorstellen de groote wijsheid en kracht van den Egyptischen Farao. Vandaar dat in Egypte meestal mannelijke sphinxen voorkomen en slechts bij uitzondering vrouwelijke, omdat zelden eene koningin ia Egypte geheerscht heeft.

Vooral bij dea ingang van tempels en paleizen werden zulke sphinxen geplaatst, dikwijls ter eere van den koning, die dat paleis of dien tempel had laten bouwen. Het meest bekend is de groote sphinx in de nabijheid der pyramiden, niet ver van Mcmphis. Deze sphinx is een kolossale steenklomp, oostelijk van de tweede pyramide gebouwd en verbaast nog altijd de reizigers die dit bouwstuk der grijze oudheid bezoeken. Ds. van der Linden vau ’s Gravenhage, die een paar maanden geleden Egypte bezocht, zegt in zijne reisbeschrijving: „Ik zag ook de pyramiden en den sphinx”, daarmede den sphinx nabij Memphis bedoelende.

Waarschijnlijk is deze sphinx gelijktijdig met de pyramiden gehouwd. De sphinx werd later een beeld van den zonnegod Horus, en als zoodanig vereerd. Men meende in het menschelijk aangezicht de heerlijkheid en in het leeuwenlichaam de kracht der zon afgebeeld te zien.

Wat nu den naam betreft, het woord sphinx is van Griekschen oorsprong. In Egypte heette de leeuwenfiguur met menschenhoofd oorspronkelijk Neb, welk woord thans nog in bet Koptisch voorkomt en Heer beteekent. Later werd de grieksehe naam sphinx er aan gegeven. Ook de Grieken spraken van een sphinx, doch deze moet wel van de Egyptische onderscheiden worden. De Grieksehe sphinx was geen steenen standbeeld, maar een monster, dat de Grieken zich voorstelden als een levend wezen, als de dochter van Typhaon en de Biang Echidna, Daar de Grieken zich dit levend monster dachten aïs vrouwenhoofd met leeuwenlichaam, werd de naam sphinx ook op de Egyptische standbeelden overgebracht, daar de laatsteu in vorm wel op de Grieksehe sphinx geleken.

De Grieksehe mythologie verhaalt dat de Grieksehe sphinx zich vertoonde in de nabijheid van Thebe en ieder verslond, die haar raadsel niet kon oplossen. Dat sphinxenraadsel luidde: „Welk wezen loopt ’s morgens op vier, ’s middags op twee en ’s avonds op drie voeten?” Oedipus raadde het raadsel, n,l. de mensch, die als kind op handen en voeten kruipt, en als grijsaard op een stok leunt, dus op drie voeten gaat in den avond des levens.

Daarop stortte zich de sphinx van de rots van Thebe en Oedipus werd heerscher in die stad. Doch met deze Grieksehe sphinx der mythologie heeft de Egyptische sphinx uit den tijd der Farao’s niets te maken. Dit was slechts een groote steenmassa, den luister des zonnegods en des Egyptischen konings voorstellende.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen