Kerk en Staat

’t Begint nu wat te luwen, maar eenige weken geleden scheen het, of er een storm zou opsteken in de Ned. Herv. Kerk die alles ten ondersten boven zou werpen. Ds. Boers, de welbekende socialistische predikant van Roordahuizum, was door het Prov. Kerkbestuur van Friesland voor een jaar geschorst in de uitoefening van zijne bediening en tevens op half tractement gebracht. Een storm van verontwaardiging ging op in het socialistische kamp Het dagblad Het Volk bemoeide zich onmiddellijk met de zaak; de Blijde Wereld, het orgaan van de socialistische predikanten in de Herv. Kerk, bracht de kwestie ter sprake, in de Nieuwe Rott. Courant verschenen ingezonden stukken, waarin het vonnis van het Prov. Kerkbestuur aan een niet malsche kritiek onderworpen werd en naar alle zijden trachtte men den indruk te vestigen dat de leervrijheid in gevaar was, dat de rechtspositie van de socialistische predikanten slecht was gewaarborgd en dat de ketterjacht inderdaad was begonnen.
Bij den eersten opslag scheen het inderdaad alsof Ds Boers daarom geschorst was, omdat hij het socialisme op den kansel verkondigd had en dan als predikant van de Ned. Herv. Kerk, die bij het aanvaarden van zijn ambt de belofte had afgelegd dat hij overeenkomstig de beginselen en het karakter van de Herv. Kerk hier te lande, het Evangelie van Jezus Christus zou verkondigen en de belangen van het Godsrijk behartigen, zijn belofte verbroken en zijn roeping verzaakt had, iets wat op zichzelf hoogst natuurlijk zou zijn geweest. Welke kerk houdt er nu toch waarlijk socialistische predikanten op na en wie zou het kunnen dulden dat van den kansel gepredikt wordt dat eigendom diefstal is; dat wanneer de bestaande orde niet goedschiks wil wijken, zij dan maar met geweld moet worden ten onder gebracht; uitdrukkingen die door genoemden dominé moeten zijn gebezigd. Dat zoo iemand deswege geschorst werd, kan niemand verwonderen, en zoo iemand moest daarom geschorst worden als de kerk waarin hij dient, althans de naam van christelijk nog dragen wil.
Maar is Ds. Boers nu daarvoor geschorst? Is hij voor een jaar van zijn dienst gesuspendeerd, omdat hij een propagandist voor het socialisme is? Omdat hij geheel in strijd met zijn gelofte en roeping handelt en de kerk afbreekt in plaats van bouwt? Dreigt er inderdaad in de toekomst gevaar om de socialistische groep, de Blijde Wereld-mannen, en de vrijzinnige predikanten in de Ned. Herv. Kerk? Staan wij aan den vooravond van een zuiveringsproces? Allerminst. De heeren kunnen gerust zijn. Daar zal hun van de zijde der Besturen geen haar op het hoofd worden gekrenkt. Niemand minder dan de uitnemenden kenner van het Ned. Herv. Kerkrecht, Dr. J. A. Bruins van Idaard, tevens Secretaris van het Prov. Kerkbestuur van Friesland, een man, die het dus weten kan, heeft het publiek geschreven in de Nieuwe Rotterdammer Courant. Hij schreef daarin o. a.:
Ik weet dat de zaak Boers volstrekt geen cause celèbre is, volstrekt geen zaak, die verdient te heeten „een rechtskwestie belangrijk voor gansch de Ned. Herv. Kerk, in ’t bizonder van gewicht voor het vrijzinnig element in dit lichaam.” Dat zou zoo zijn, indien het kerkbestuur „Ds. Boers naar zijne beginselen gevonnisd” had. Dan kon men zeggen, dat het vonnis Boers „de doodsklok” is „voor een lange reeks van predikanten”. Maar het Prov. Kerkbestuur heeft zich met geen enkel woord over de beginselen van Ds. Boers uitgesproken. Het heeft uitsluitend en alleen over het persoonlijk optreden van Ds. Boers geoordeeld. Dat zou overtuigend blijken indien de uitspraak in haar geheel gepubliceerd werd, maar dat zal wel niet geschieden. Het Prov Kerkbestuur heeft geene openbaarmaking van zijn uitspraak gelast en van de zijde van Ds. Boers zal wel geene openbaarmaking van de geheele uitspraak te verwachten zijn. Het vonnis Boers is dus allerminst „het begin van een zuivering in de kerk, die begint met de „rooden” en de „blauwen” als ketters uit te drijven, om zich allengskens verder te ontdoen van alle te ver vooruitstrevend geachte elementen.”
Dus niet om hetgeen hij verkondigde, maar om de wijze, waarop hij dat deed, is Ds. Boers gevonnisd. Wanneer het maar niet op een aanstootelijke wijze of in opruiende taal geschiedt, moogt gij in de Ned. Herv. Kerk alles verkondigen Want over de beginselen die iemand voorstaat vonnist zij niet. Dat moet men met zijn eigen geweten maar uitmaken wat men verkondigen zal, daarover houdt de kerk geen toezicht.
Is het niet diep treurig dat het zoover gekomen is, dat zulke dingen in de Ned. Herv. geschieden. Maar is het nog niet veel treuriger, dat mannen als Dr. Kromsigt en anderen de menigte paaien met een Reorganisatie, waarvan zij de mogelijkheid toch zelf niet kunnen gelooven. Laat men ook hier beginnen met „waar te worden.”

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen