Kerk en Staat

Wereldschokkende gebeurtenissen. Ernstige teekenen des tijds. Nauwelijks is er een weinig ontspanning in de Marokko affaire gekomen, of plotseling duikt de Tripolitaansche kwestie op, die in 2 maal 24 uren tijds zulk een afmeting aannam, dat Italie aan Turkije een ultimatum richtte waarop het binnen 12 uur antwoord verwachte en toen dit antwoord niet inkwam werd onmiddelijk van de zijde van Italie den oorlog verklaard en begonnen.
Tripolis, gelegen tusschen Algiers en Tunis ter eene en Egypte ter andere zijde aan de Middellandsche kust van Noord-Afrika, is een Turksche provincie (Vilayet) met een kustlijn van 1100 Engelsche mijlen. Het bevat vijf districten: Tripoli, Barca (Cyrenaica), de Aujulioase, Fezzan, en de oase van Ghadames; het strekt zich uit van de Middellandsche zee zuidwaarts tot den Kreeftskeerkring. De oppervlakte bedraagt ongeveer een millioen vierkante kilometers, de bevolking naar schatting tusschen 800.000 en 1.300.000 inwoners. Naar het zuiden en oosten zijn de grenzen nog zeer onbepaald ; aan de westzijde is door de Fransch-Turksche overeenkomst van 1886, uitgebreid door die van 1892, de grens vrij nauwkeurig vastgesteld, tenminste van de Middellandsche Zee tot Ghadames. Ten zuiden van dit punt bestaat nog al eens geschil tusschen Frankrijk en Turkije over de grens.
Over dit stuk grond, dat op zich zelf genomen arm is in ieder opzicht, want delfstoffen van eenige beteekenis bezit het, terwijl het voornaamste natuurlijke product zout is en de landbouw vanwege de onzekere regens weinig winstgevend is, loopt thans de strijd tusschen Italie en Turkije.
Wat Italie beweegt om zich voor het bezit van dit stuk land in al de ellende van een oorlog te storten en daarvoor zelfs den Europeeschen vrede op bet spel te zetten moge hier allereerst een weinig toegelicht worden. Italie kan het niet anders. Het verloop van de Europeesche politiek is in de laatste jaren zoodanig geweest, dat wil Italie als zeemogendheid niet totaal geïsoleerd worden, het genoodzaakt is tot deze op zich zelf onrechtvaardige en tegen alle rechten in druischende bezetting. Italie voert hierbij een roofpolitiek die alleen geevenaard wordt door den oorlog van Engeland tegen de Zuid-Afrikaan sche Republieken, ’t Is niet de vraag wat recht of behoorlijk is in de politiek van onzen tijd, maar wat is profijtelijk; wat is met het oog op de omstandigheden des tijds noodzakelijk, en het profijtelijke is het geoorloofde, het noodzakelijke is recht. Van deze grondbeginselen gaat de Europeesche politiek in deze dagen uit. Wat Frankrijk en Duitschland in zake Marokko tegen elkander in het harnas jaagt is niet een kwestie van recht, maar ’t is eenvoudig de vraag, wie er baas in Marokko zal zijn en wie er de meeste oeconomische voordeden uit zal weten te trekken. Diezelfde politiek voert Italie op ’t oogenblik tegen Turkije. ’t Ie overtuigd van Turkije’s onmacht en als zoodanig neemt het deze gunstige gelegenheid te baat nadat het zich vooraf verzekerd beeft dat noch Frankrijk noch Engeland het hierin zullen tegen zijn. Om Duitschland schijnt het zich op dit oogenblik niet zooveel te bekommeren, al maakt het daarmede en met Oostenrijk den Driebond uit. Er schijnen thans in Italie machtige stroomingen te zijn voor nauwere aansluiting aan Frankrijk en Engeland. En dat juist is wat beide landen willen. Duitschland zooveel mogelijk isoleeren. Het alleen stellen, zijn sfeer van invloed naar alle zijden beperken. Of de Duitsche Adelaar zich dit op den duur zal laten welgevallen zal de toekomst leeren. Keizer Wilhelm is heusch de man niet die zich zijn plaats in dezen zal laten betwisten en onverwachter dan men vermoedt, rukt bij avond of morgen het zwaard uit de schede om de politieke knoop eenvoudig door te hakken. Duitschland is klaar. ’t Kan 5 millioen soldaten onder de wapenen brengen, en daar is een zeer sterke strooming in Duitschland, die aan beslissing door het zwaard verre de voorkeur geven zou boven al het politieke geharwar.
Ongetwijfeld heeft Italie van de Marokko affaire gebruik gemaakt om zijn wil aan Turkije te dicteeren. Het moet Tripolis hebben ten koste van alles, want Tripolis is het eenige gebied dat op de Noordkust van Afrika nog niet in Europeesche handen is. Engeland heeft zich vastgezet in Egypte, Frankrijk heeft Algiers en Tunis en straks Marokko bezet, blijft dus Tripolis over, dat nog in Turksche banden is. Maar zoolang Italie geen basis heeft op de kust van Noord-Afrika kan het als zeemogendheid in de Middellandsche Zee niets verwachten. Want dan zijn Engeland en Frankrijk bet onmiddellijk de baas: Engeland dat feitelijk de geheele Middellandsche Zee beheerscht en door Gibraltar en Italie de sleutel van de positie heeft en Frankrijk dat met Engeland een „entente” gesloten heeft en de geheele noord-kust van Afrika feitelijk bezit. Dus wil Italie zichzelven handhaven als zeemogendheid, dan moet het Tripolis bezetten gelijk het daarmede reeds is begonnen. Want volgens de laatste berichten heeft de Italiaansche vloot Tripolis reeds gebombardeerd en is men met de ontscheping der bezettingstroepen begonnen. Wel zijn de groote mogendheden in drukke correspondentie om dezen oorlog zoo spoedig mogelijk te beeindigen, maar de vraag is of men zoowel van de zijde van Italie als van Turkije daartoe zal geneigd zijn. Wij gelooven het niet. Want Italie zal natuurlijk niets willen betalen voor Tripolis en Turkije zal dit stuk van zijn gebied niet gratis afstaan, ’t Zal op de een of andere wijze wel eenige compensatie moeten hebben.
Dat de groote mogendheden den oorlog liefst zoo spoedig mogelijk zagen beeindigd is verklaarbaar. De Turken zijn vreeselijk wanneer zij beginnen en het gevaar is zoo groot, dat de Balkan-Staten in het conflict betrokken worden en dan zijn de gevolgen niet te overzien. Wel hebben deze voor het oogenblik de meest geruststellende verklaringen afgelegd en beloofd zich strikt onzijdig te zullen houden, maar de geschiedenis heeft genoegzaam geleerd hoeveel waarde er aan dergelijke verklaringen is te hechten. Wij staan hier voor een zeer donkere toekomst, die ons inderdaad wel met bezorgdheid vervullen mag, want overal ligt de brandstof opgehoopt, de vonk is slechts noodig en de oorlogsvlam slaat naar alle zijden uit. Zij onze hoop dan maar op Hem die gezegd heeft:

Schoon de heid’nen samen
List op list beramen
Ik verbreek hun raad.
Schoon de mogendheden
Snood ontwerpen smeden
Ik belach haar haat.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen