Kerk en Staat

De Japanners zijn op ieder gebied een vooruitstrevend volk. Binnen de tijdruimte van een halve eeuw heeft dit volk zich uit den staat van barbarisme opgewerkt tot een modernen staat en zich op een bewonderingswaardige wijze aangepast aan onze westersche cultuur en beschaving. In den oorlog met Rusland blonk op ieder gebied zijn meerderheid uit en gansch Europa stond verbaasd over het. feit, dat dit kleine volk het machtige Rusland tot den vrede kon dwingen. Sinds dien tijd is Japan een land geworden waarmede in Europa gerekend wordt en Engeland, beducht voor zijn invloed in het Oosten beeft zelfs niet geaarzeld met dit volk een verbond te sluiten. En nog altijd zijn de leidende persoonlijkheden in Japan op hervormingen bedacht. Want het volk ia nog op verre na niet wat het worden moet en wezen kan. ‘t Moet nog meer Westersch worden en zijn leger en vloot reeds naar Westersch model gevormd en heeft Japan daarmede in den oorlog met Rusland wonderen van dapperheid verricht, thans heeft men de hand gelegd aan de openbare instellingen waaronder de godsdienst de voornaamste plaats inneemt. Sinds lang zijn een aantal Japanners niet erg meer met hun godsdienst tevreden. De oude godsdienst past niet meer bij don nieuwen staat. Er moet een nieuwe godsdienst worden ingevoerd. Maar welke. Sommigen hebben gezegd het christendom. Het christendom ia de godsdienst van het Westen, en omdat Japan nu de Westersche cultuur en beschaving heeft overgenomen, beschouwen zij het als een heiligen plicht, dat Japan nu ook den Westerschen godsdienst, dat is het christendom aanvaardt Daaruit moet de snelle uitbreiding van de zending in Japan grootendeels worden verklaard. De duizenden die het christendom hebben omhelsd, hebben dit niet allereerst gedaan omdat het Evangelie hun een kracht Gods tot zaligheid was geworden, maar omdat dit de godsdienst van het westen was, en een God openbaarde die het Westen had groot ‘ gemaakt. Dat was voor een aantal biddende persoonlijkheden in Japan de aanleidende oorzaak om het christendom niet alleen te omhelzen, maar het ook met alle kracht te bevorderen.
Anderen wilden dit niet, bevreesd als zij waren dat de oude godsdiensten (want Japan heeft twee godsdiensten, het Shintoïsme en het Boeddhisme) nog te diep in het volksleven waren geworteld dan dat zij daaruit met een enkel Keizerlijk decreet konden worden verwijderd. Deze partij heeft van meet af dan ook aangestuurd op een Syncretisme d. w. z, eene samensmelting van Shintoïsme, Boeddhisme en christendom en deze partij heeft blijkens de jongste berichten de overwinning behaald. De heer Tokonami onderminister van Binnenlandsehe Zaken in Japan, heeft in een openbaar schrijven het plan der regeering medegedeeld om een nieuwen Staatsgodsdienst te vormen, door Shintoïsme, Boeddhisme en christelijk geloof in innig verband met elkander en met den Staat te brengen. Hij zegt daarin o, a.:
„Ten einde een samensmelting (affiliation) der drie godsdiensten te verkrijgen, is het noodig godsdienst en staat nauwer aaneen te voegen, ten einde den godsdienst meer waardigheid te geven, en het volk er toe te brengen, grooter aandacht te schenken aan godsdienstige zaken. De ontwikkeling van nationale zedelijkheid kan volmaakt worden door opvoeding met godsdienst verbonden. Op het oogenblik worden zedelijke leerstellingen alleen door opvoeding geleerd, terwijl het onmogelijk is, op krachtige wijze oprechte, zedelijke denkbeelden ingang te doen vinden bij het volk, tenzij dit in aanraking wordt gebracht met het fundamenteele grondbeginsel, bekend als God, Boeddha of Hemel. Daarom moeten onderwijs en godsdienst band aan hand gaan om ze in staat te stellen het nationale welvaren te bevorderen.
„Alle godsdiensten stemmen overeen in hun grondbeginselen, maar de opvattingen van zedelijkheid verschillen naar gelang van tijd en plaats en gezichtspunt. Steeds is er evolutie in ons besef van zedelijkheid. Daarom kan het noodig zijn dat Shintoisme en Boeddhisme hun schreden richten naar Westelijke landen.
„En het Christendom op zijn beurt behoort te stappen buiten den engen cirkel waarin het bekneld is, en moet pogen zich te voegen naar nationale gevoelens on gewoonten en zich richten naar de nationale staatkunde om dus meer te bereiken.
„Japan heeft een geavanceerde gedragslijn aangenomen in politiek en staathuishoudkunde, teneinde in de zegeningen der Westelijke beschaving te deelen. Het is wenschelijk Westelijk denken en gelooven in harmonie te brengen met Japansch denken en gelooven in de geestelijke wereld.”
Dit ia een zeer merkwaardige verklaring, die echter aan duidelijkheid wel wat te wenschen overlaat. De beteekenis er van schijnt te zijn dat de Japansche regeering erkent niet te slagen in haar pogen: zedelijkheid te onderwijzen, afgescheiden van den geopenbaarden godsdienst. De godsdienst moet de basis zijn waarop de zedelijkheid rust en de beginselen aanwijzen volgens welke de zedelijkheid moet worden onderwezen. Maar daar Japan thans drie verschillende godsdiensten heeft komt het den minister gewenscht voor niet één van deze tot staatsgodsdienst te verheffen en daaruit de algemeens beginselen voor de zedelijkheid af te leiden, maar alle drie eenvoudig samen te smelten tot een. Zoo krijgt men dan een hybridischen godsdienst, welke als het kleinste gemeene veelvoud beschouwd worden kan en als zoodanig staatsgodsdienst zal worden.
Maar zulk een plan kan alleen opkomen in het hoofd van iemand die het Christendom naar zijn wezen niet kent. Want het Christendom is absoluut en exclusief. Dat is: het is eenig en het sluit al het andere dat zich als godsdienst aandient eenvoudig uit. Het duldt geen vermenging. Maar godsdiensten worden niet vervaardigd of ingesteld bij een decreet van den Mikado, Zelfs de heidensche godsdiensten hadden hun stichters. Maar hier zou een godsdienst worden ingevoerd bij keizerlijk decreet. Doch op zoodanige wijs voert men wel een nieuw geweer, maar geen nieuwen godsdienst in. Wij zijn dan ook zeer nieuwsgierig hoedanig de nieuwe Staatsgodsdienst van Japan er uitzien zal.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen