Onze liturgische geschriften (III)

Het kenmerkende onzer liturgie schuilt voornamelijk in haar geestelijk karakter, dat van al wat louter vormelijk moet heeten, afkeerig is. „Vandaar ie het, dat ia de kerken der Reformatie het liturgisch element nimmer een praedomineerend gezag heeft kunnen verkrijgen. Al heeft men hierbij wel eens met al te forsche hand ingegrepen, zoo o. a. Zwingli die niet slechts orgels maar zelfs ook het gezang uit de gemeente wilde keeren en daarom zijn verzoekschrift togen het kerkgezang den Raad van Zurich voorzong. Toch mag en moet gewezen worden, dat onze vaderen immer een lans hebben gebroken voor het geestelijk karakter van den eeredienst. Wie dan ook onze liturgische geschriften inziet en ze ter vergelijking naast die der Roomsche of Episcopaalsche kerk legt, wordt dadelijk getroffen door den geestelijken eenvoud, die onze liturgie kenmerkt. Waarover de liturg in onze kerk zou kunnen klagen, maar zeker niet over te veel liturgische voorschriften. Deze zijn heel wat minder dan in de Roomsche en Episcopaalsche en Luthersche kerk. Doch niet zoo zeer wat aantal maar veel meer wat inhoud betreft, treedt in onze liturgische geschriften het karakter van eenvoud naar voren. Ziet eens het Missale Romanum der Roomsche kerk in of lees eens in het Commonprayer book der Engelsche kerk en men gevoelt dadelijk, dat de geheele eeredienst aan vaste voorschriften zóó eng is gebonden, dat de vorm het wezen toch moet overvleugelen. Wie wel eens een dienst in de Roomsche kerk heeft bijgewoond en hij hoort dat nauwelijks verstaanbaar geprevel van den priester, hij overziet de gemeente, die biddende heet, maar waarvan de een eens omkijkt, een tweede met zijn rozenkrans speelt en een derde wezenloos voor zich staart, gewoon aan zooveel eentoonigheid, kan den indruk niet kwijt worden dat hier een al te groote vormelijkheid en werktuiglijkheid aan 't woord is. Terwijl bij ons bet „in geest en in waarheid” als eerste eisch geldt en daaraan onze geheele eeredienst zonder koor, altaar, kruis, beeld of schilderij zich paart, treedt bij Rome immer het verblindend en streelend schoone naar voren, maar dat op 't laatst toch't oog niet meer kan bekoren, 't hart toch nooit ontvonkt. De rijkste ritus, hoe bekoorlijk soms ook voor ons gevoel, verliest op 't laatst toch haar effect en wordt een dood element. Daarom staat bij ons nooit uitbreiding van liturgische handelingen of geschriften, maar diepgang van de levende verkondiging des Woords voorop. Elke ritus, die de prediking des Woords wil overvleugelen, is reeds te voren geoordeeld. Waar Gods Woord zoek raakt onder de schildering en veelheid van liturgische handelingen, daar verstompt de eeredienst, die dan niet aan een levende, maar aan een kunstbloem gelijk is. Ik denk hier aan het ritualisme der Engelsche kerk, die door haar high-Church beweging al meer en meer naar Rome overhelt. Wie wel eens een Engelsche kerk is binnengetreden vond er een liturgie zoo geheel vreemd aan de onze, dat hij zich schier niet kan voorstellen in de kerk te zijn uit de Reformatie geboren. Wellicht dat deze of gene lezer er belang in stelt om eens te weten hoe een hoofddienst in de Engelsche kerk wordt gehouden. Een volgend stukske zal zijn gewaardeerde belangstelling bevredigen.

K. (Kampen) S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen