Kerk en Staat

De dag verkondigt aan den dag
Wat Navarino eens met luid kanon gedonder
Aan de aard verkondigde: „de Halve Maan gaat onder.”

Aan dit profetisch woord van onzen onsterfelijken Da Costa, dat hij reeds in 1840 uitsprak, worden wij dezer dagen telkens herinnerd. Want het spant er in ’t Oosten. De Balkanvorsten, neen, de Balkanvolken zijn opgestaan tegen den onderdrukker hunner broederen in Macedonië en Thessalië en zullen de Oostersche kwestie op een andere wijze oplossen, dan de diplomatie dor groote mogendheden. Schande over de Europeesche grootmachten dat zij dezen verdelgings oorlog niet hebben vorkomen. Zij hadden het gekund, wanneer zij den Turk de duimschroeven maar wat aangezet hadden en maar niet zoo hoog geloopen hadden mot de Jong Turksche beweging. Men vertrouwde en geloofde in de papieren beloften die de Turk ieder oogenblik aflegde, de een al schooner dan de andere, maar allen afgelegd met het kennelijk doel er nooit een van te vervullen. En de ongerechtigheid vierde maar hoogtij in Macedonië en Epirus. De christenen werden verdrukt, hunne vrouwen verkracht, hunne dochters onteerd en Europa hoorde niet meer naar de noodkreten, der Grieken uit Thessalië. ’t Was een vox elamam in deserto, een stem des roependen in de woestijn. Onderlinge naijver verteerde de Europeesche grootmachten en aan hun goddeloos egoïsme, waarin de kracht van den Turk lag, offerden ze recht en gerechtigheid op. Maar in de hexenketel op den Balkan kookte en bruiste het.
De spanning werd grooter. De legers werden op voet van oorlog gebracht. Dag en nacht werkte de telegraaf. De Fransche mini ster-president zegt men is in 8 dagen niet uit de kleeren geweest. Men wilde sussen, kalmeeren, intervenieeren langs diplomatischen weg. Men had het over niets anders als over den status quo. Men vreesde, dat men op een gegeven oogenblik elkander in de haren zon vliegen. Men poogde voor de laatste maal de Balkanvorsten te drillen. Maar ’t was te laat. De kinderen waren mondig geworden en wierpen fier en stout het voogdijschap Europa in het gezicht. Men had er genoeg van. Gelijk de Vesuvius kookt en bruist en zijn lavastroom naar alle zijden vernielend en verdervend uitstort, zoo storten de Balkanstaten hun opgekropten haat uit over den Turk.
Als een eenig man stonden zij op en — Europa zag het aan Het gevoelde nu dat het geslapen had, toen het had moeten waken on had moeten handelen toen het tijd was. De Balkan volkeren hadden vrij de teugels in handen genomen en zetten Europa eenvoudig op zij. En weer werkt de telegraaf dag en nacht. Weer beraadslagen de diplomaten , maar de Bulgaren en Serviers„ de Grieken en Montenegrijnen doen zaken. Wij gaan door en vliegen de Turk van de zijden op de keel. Prachtig is de opzet van dezen oorlog. Hoeveel haat en nijd de kleine Balkan staatjes onderling ook verdeelt , thans zwijgt alles en Bulgarije werkt met Servie als met een broeder saam. Dat is solidariteit dat geboren wordt uit het gevoel dat men tegenover een en denzelfden vijand staat en het thans sterven of overwinnen moet worden. Prachtig het veldtocht plan. Een kraan, die dat in elkander gezet heeft. De Moltke der 20ste eeuw. Want het gaat op Konstantinopel aan, en voor de muren van Konstantinopel zullen zij don Turk de voorwaarden stellen en vrede sluiten. Wonderlijk, wonderlijk. Jeruzalem zal van de heidenen vertreden worden, totdat de tijden der heidenen vervuld zullen zijn. 800 jaren heeft de Turk thans de heilige plaatsen in bezit, Komt thans de wending in do wereld-historie, in de kerkgeschiedenis waarop de profeten hebben gedoeld. Wat staat ons te wachten wanneer Palestina vrij wordt. Wij leven in raadselen, de vragen vermenigvuldigen zich, maar door die raadselen heen vervult God zijn raad. Komt zijn rijk en komen zijn dag. Terwijl ik dit schrijft, dondert het geschut reeds tot in de onmiddelijke nabijheid van Konstantinopel. Wie had het 3 weken geleden durven vermoeden, dat het zulk een snellen afloop als der wateren mot den Turk zijn zou. Wanneer de mannen der eeuw, de wijzen en hoog verlichten de kansen wogen neigden zij altijd aan den Turk de overwinning toe te schrijven. Wij huiveren bij de gedachte, dat dit geschieden kon, want wat zou dan het lot van onze broeders en zusters in Armenie zijn geweest. Wij zijn niet blind voor de mogelijke gevolgen van dezen oorlog, maar dat Allah geslagen is en het fanatisme der Turken gebroken is, verheugt ons, want de Turk behoort niet in Europa en nooit heeft Europa eenig voordeel maar wel nameloos veel ellende van hen gehad.
Ons zal het dan ook hartelijk verheugen wanneer hij thans voor goed uit Europa verbannen is. Zijn macht voor altoos gebroken wordt. Hier zie ik groote vruchten voor de Zending onder de Islamitische volkeren uit voorkomen. God doet groote dingen. Hij lost de kwestie, in drie weken, in drie dagen, ja in een enkele oogenblik op, waar de diplomatie niet aan het einde was. En hij doet het zoo, dat wij allen ons verwonderen. Wanneer straks Europeesch Turkije, onder de verbondenen is verdeeld en ieder heeft zijn grenzen vastgesteld, dan is de Balkankwestie opgelost en gaan deze Staten met haar schatten van mineralen en hulpbronnen een schitterende toekomst tegemoet, en Europa kan zich langzamerhand wel gaan ontwapenen. We zien de voornaamste oorzaak tot een Europeesche oorlog lag ten allen tijde op den Balkan Er dreigt thans maar een gevaar meer, en dat is, dat de Europeesche grootmachten zouden willen beproeven Europeesch Turkije te handhaven en den overwinnaars de buit te betwisten. Maar ik geloof niet, dat het thans ernstig is; wat het worden kan is verborgen. De grootmachten beseffen dat er met de Balkan Staten niet valt te spotten, en dit goed in te zien, kan nooit anders dan tot heil van hun zelven wezen. Maar de Heere regeert en wij weten, dat diegenen die God liefhebben alle dingen medewerken ten goede.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen