Onze liturgische geschriften 41

Hebben wij het Neo-Gereformeerd gevoelen op de weegschaal van Schrift en belijdenis te licht bevonden, dan willen wij nu ons zoeklicht werpen op het zuiver Gereformeerde standpunt onzer vaderen, in zake den afdoenden grond voor den doop der volwassenen.
Vooreerst dan ontga het onze aandacht niet, dat de volwassendoop wezenlijk niet verschilt van den kinderdoop. Het is om deze reden en niet uit gemakzucht, dat het formulier, om den heiligen doop te bedienen aan de volwassenen, zich zoo nauw mogelijk bij het formulier van den kinderdoop aansluit. Men zou niet teruggedeinsd zijn voor den omvangrijken arbeid een geheel nieuw formulier op te stellen, indien dit noodzakelijk en nuttig werd geoordeeld. Echter heeft de Dordsche Synode 1618—19 hieraan nooit gedacht, maar zij heeft het beginsel onder het volk willen versterken, dat de volwassenendoop en de kinderdoop volkomen denzelfden grond hebben en daarom beide hetzelfde beteekenen en verzegelen. Nu is het nog niemand gelukt, ook niet aan den geleerden Dr. Kuyper, om uit de belijdenis en Liturgie aan te toonen, dat onze vaderen een  veronderstelling als grond hebben aangenomen. Wel heeft ZHGel. met een bewonderenswaardig talent getracht dit aan te toonen, maar uitleggen is altijd nog iets anders dan inleggen. Nooit hebben onze vaderen den grond van de sacramenten (doop en avondmaal) gezocht in eene veronderstelde wedergeboorte of eene veronderstelde bekeering. Tittel of jota wordt hiervan noch in de belijdenis, noch in de Liturgie gevonden. Al wordt in ’t formulier voor den volwassenendoop een hartgrondige belijdenis des geloofs geëischt, daarom is noch hier, noch ooit eene veronderstelde bekeering grond van toelating.
Wij moeten eenerzijds nooit voor den eisch terugschrikken door God en onze belijdenis gesteld en anderzijds nooit als keurmeesters optreden of aan veronderstellingen gaan doen.
De weg, door den Heere in zijn Woord aangewezen en in onze belijdenis en Liturgie gehandhaafd en ontwikkeld, is een andere, een betere, is de alleen juiste en daarom onbedrieglijk zekere te noemen. Die weg is het verbond der genade en deszelfs beloften, waar wij den afdoenden grond niet slechts van den kinder-, maar ook van den volwassenendoop hebben te zoeken.
Dat is het zuiver Gereformeerde standpunt, dat wij nooit mogen verloochenen, of het zal zijn ten koste onzer belijdenis met verkrachting van ’s Heeren Woord. Vooral waar het hier geldt den doop der volwassenen, moet dit met nadruk worden vooropgesteld. Immers wanneer wij de vragen nagaan, die den doopeling worden gesteld, waarin wij o. m. lezen of gij gelooft, dat gij een lidmaat van Jezus Christus zijt geworden, dan zou men zoo licht in de fout kunnen vallen om de wedergeboorte, het geloof, de bekeering van den doopeling of zoo niet, dan toch de veronderstelling dienaangaande als grond voor den doop te kiezen. En toch — hier mag nooit anders dan het verbond der genade uitgangspunt zijn.
Dit verbond is altijd de vaste, objectieve grond geweest, waaruit de Gereformeerden hun sacramentsleer hebben ontwikkeld. Zou het anders zijn, zouden wij moeten doopen op grond van iets in den mensch, dan zouden wij nooit den doop kunnen toedienen, omdat dan eerst moest worden uitgemaakt (wat met besliste zekerheid nooit uitgemaakt kan worden) of de doopeling wedergeboren is, ja dan neen.
Twee klippen van het subjectivisme moeten hier dus vermeden worden. Vooreerst mag de dienaar des Woords, die den doop bedient, zijn subjectieve opinie over den geestelijken staat van den doopeling niet als uitgangspunt kiezen. Of hij al dan niet zeker overtuigd is van het levend geloof en van de wedergeboorte bij den doopeling, mag nooit voor hem de grond zijn om den doop te bedienen of te weigeren.
Want zulke subjectviteiten zijn niets zeggende, geven althans geen voldoende houvast, maar de dienaar des Woords met den kerkeraad heeft slechts te handelen naar ’t bevel Gods en de beloften des Genadeverbonds, dat zij, die hun geloof door belijdenis huns monds belijden, mogen en moeten gedoopt en tot het Avondmaal toegelaten worden,
Hierom zegt ook ’t formulier: „Daarom is het heden ten dage niet geoorloofd eenige andere volwassenen te doopen, dan die de verborgenheden des Heiligen Doops uit de prediking des Heiligen Evangelies geleerd hebben en verstaan en daarvan, mitsgaders van hun geloof door belijdenis huns monds weten rekenschap te geven”.
De andere klip, die vermeden moet worden, geldt den doopeling. Niet de subjectieve gesteldheid van zijn hart, met zijn veronderstelde bekeering bij de belijdenis zijns geloofs mag de grond zijn, want eene veronderstelling biedt geen zekerheid en maakt de Doop voor niet wedergeborenen tot eene wassen neus.
Nooit, noch bij den Doop noch bij het Avondmaal, welke twee bondzegelen, wezenlijk niet van elkander verschillen (wat God heeft saamgevoegd, scheide de mensch niet) mag eene veronderstelling van grond zijn — want dan verlegt men de gansche leer des Verbonds en zeilt met vlag en wimpel in Neo-Gereformeerden wateren.
Grond voor den Doop blijft ’t zij bij de kinderen, ’t zij bij de volwassenen dus altijd het Verbond der genade en deszelfs beloften. Hieruit verklaart zich nu wat door den doop verzegeld wordt en wat de belijdenis van den doopeling is.
Kampen
J.J. van der Schuit

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen