Kerk en Staat

Onafgebroken woedt nog altijd de krijg. En het einde er van is nog niet te voorzien. Wel mag in de woorden van den Engelschen minister van oorlog eenige overdrijving schuilen, als hij beweert dat deze oorlog drie jaren duren kan, — dat er op zijn minst nog maanden mee gemoeid zullen zijn staat thans wel algemeen vast. Tenzij er gebeurtenissen intreden, die niemand voorzien noch berekenen kan, De oorzaak daarvan schuilt voornamelijk in Engeland. Aanvankelijk was de gedachte dat Engeland zich niet zoover in dezen oorlog wagen zou. Dat het zich meer tot het uitoefenen van politietoezicht bepalen zou, om straks, wanneer het op een deelen van den buit aangaan zou, voor zichzelf het beste deel op te eischen. Dat is zoo de taktiek van Engeland in de vorige eeuw geweest, en algemeen was men van gedachte dat Engeland deze zelfde taktiek ook thans, weer kon volgen. Het blijkt echter, dat dit eene misrekening is en dat Engeland althans op dit oogenblik nog vast besloten schijnt, dezen oorlog tot het bittere einde door te zetten.
Ik geloof stellig, dat Duitschland dit niet verwacht heeft en dat dit daarom aan den strijd zulk een verbazend scherp karakter geeft. Want het gaat thans niet meer om de machtspositie van Duitschland in Europa, maar in de wereld. Welk rijk of liever welk ras in de toekomst de wereld beheerschen zal, is de vraag, die in beginsel door dezen oorlog zal moeten beantwoord worden. Engeland is thans en door zijn vloot en door zijn verschillende steunpunten die het over de geheele wereld bezit, zoowat de beheerscher der wereld, maar sedert de laatste tien jaren werd het daarom door Duitschland op zij gestreefd. Duitschlands handel en Duitschlands vloot hebben zich verbazend uitgebreid, en al is het koloniaal bezit van dit rijk in geen enkel opzicht met dat van Engeland te vergelijken, op handelsgebied stond Duitschland bij Engeland hoegenaamd niet meer terug. De Duitsche industrie ging de Engelsche te boven. De Duitsche handel had op vele plaatsen de Engelsche geheel verdrongen en zelfs in de Engelsche koloniën had de Duitsche handel door haar scherpe concurrentie vasten voet gekregen. Dit alles heeft in de laatste jaren een stelselmatigen haat tegen Duitschland en Engeland gekweekt. Wel hebben verschillende vooraanstaande mannen in Engeland geen middel onbeproefd gelaten om dezen haat te blusschen, maar niets mocht baten. Meer en meer vestigde zich in het Engelsche volk de overtuiging, dat Duitschland de doodvijand van Engeland was en dat de geheele militaire inrichting van Duitschland, zoowel te land als ter zee, tegen Engeland gericht was. Ik geloof dat niet. De Duitsche Keizer heeft herhaaldelijk de bewijzen geleverd, dat hem niets zoo na aan het hart lag als in vrede met het machtige Albion te leven. Maar wie bevrijdt een volk van zulk een waanvoorstelling, vooral wanneer die door een Jingo-pers kunstmatig geschapen wordt. Daarom brengt deze oorlog ontspanning in Engeland. Of er ontnuchtering op volgen zal, weet niemand. Maar wie aandachtig leest wat de Engelsche pers in de laatste dagen schrijft, bemerkt duidelijk, dat men er niet gerust op is. Want het moge den Duitschers in de laatste dagen niet voor den wind gegaan zijn, den bondgenooten evenmin.
Wel heeft men met veel ophef in Londen en Parijs van reusachtige successen gesproken, maar het blijkt, dat deze successen meer in de verbeelding dan in de werkelijkheid hebben bestaan. De Duitschers zijn teruggetrokken. Een onloochenbaar feit. Zij zijn zelfs verre teruggetrokken. Maar deze terugtocht, was geen ordelooze vlucht, het was een strategische beweging, die, wanneer zij eenmaal beschreven zal worden, het bewijs zal leveren van de groote strategische bekwaamheden der Duitsche veldheeren. De Duitschers zijn teruggetrokken,omdat zij niet voorwaarts konden. Hunne troepen waren te vermoeid en hun aantal was te gering. Maar nu zij wat uitgerust en aangevuld zijn, trekken zij weer voorwaarts en gelijk uit de laatste berichten (Zaterdagavond) blijkt met succes. De groote slag, waarin meer dan 2.000.000 menschen betrokken zijn, schijnt thans in vollen gang te wezen en wanneer dit geschrevene gelezen wordt is de beslissing zonder twijfel bekend. Hoedanig zij zijn zal, weet op dit oogenblik niemand, maar de partij, die als overwinnaar uit dezen strijd zal te voorschijn komen, heeft o. i. de leiding voor het verdere verloop van dezen oorlog in handen. Is het Duitschland, dan zal Frankrijk op zeer vernederende voorwaarden geroepen worden vrede te sluiten, ondanks het protest van Engeland en Rusland. Maar wanneer Duitschland verslagen wordt en geheel uit Frankrijk wordt verdrongen, dan zal daarmee voor ons land waarschijnlijk het gevaar toenemen, en de oorlog zelf zal overgebracht worden op Duitsch grondgebied. Dat beteekent een zeer langdurigen oorlog, want het Duitsche volk is vast besloten te strijden tot de laatste man en het laatste paard. Wij zelf zijn dua nog niet buiten gevaar, al wordt er in het alledaagache leven hoegenaamd niets van bespeurd. Alles gaat weer zijn gewonen gang. De schouwburgen en theaters zijn weer geopend en verheugen zich in een druk bezoek.

De kerken krijgen weer langzamerhand hun gewone aanzien. Het bezoek van de bidstonden verslapt en velen, die anders door angst gedreven ter kerk gingen, blijven nu weer rustig tehuia of zoeken hun vermaak ergens elders. Het dringt niet tot ons door, dat er op zulk een betrekkelijk kleinen afstand van ons duizenden en tienduizenden vallen. Wij lezen al over de cijfers der gevallenen heen. Dat is ontzettend. En toch is het waar. Mocht het toch meer verstaan woeden, dat de Heere een twist met Nederland heeft, opdat ons volk zich moge buigen onder het gericht en ervaren: „die zich zelven vernedert, zal verhoogd worden.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen