De Reformatie in Engeland 2

II.
De aanleiding tot de reformatie in Engeland was gelegen in een twist tusschen koning Hendrik VIII en den paus. Hendrik III was een vijand van de reformatie en zelfs schreef hij tegen Luther om de zeven sacramenten der Roomsche kerk tegen deze hervormer te verdedigen. De paus was met deze verdediging van de Roomsche leer zoo verblijd, dat hij Hendrik VIII beloonde met den titel van defensor fidci, d. w. z. verdediger des geloofs. Doch .... 't kan verkeeren! En zoo ging het ook met de vriendschap tusschen koning en paus.
Hendrik VIII toch was gehuwd met Catharina van Arragon, vroeger weduwe van Hendriks broeder. Dit huwelijk was dus een bloedschendig huwelijk, in strijd met de Heilige Schrift. Hierover had Hendrik zich echter niet bekommerd on de paus had hem hierover ook nooit hard gevallen. Doch Hendrik liet eenigen tijd later zijn overspelig oog vallen op Anna Boleyn en nu wilde hij van zijne echtgenooto scheiden. Men zegt dat de oorzaak van deze scheiding niet zoozeer in eene overspelige liefde, maar meer in het verlangen naar een troonopvolger gelegen was. Uit het huwelijk toch van Hendrik met Catharina waren verschillende zonen geboren, die echter spoedig na de geboorte stierven. Alleen een dochtertje Mary bleef in het leven. In dit sterven van zijne zoontjes zag de koning een oordeel Gods over het bloedschandig huwelijk. Hendrik sloeg nu de werken van Thomas van Aquino op en deze Roomsche kerkgeleerde veroordeelde een huwelijk met de weduwe van den overleden broeder. Vervolgens las Hendrik in den Bijbel dat zulk huwelijk gestraft werd met kinderloosheid. Het sterven zijner kinderen was dus een oordeel Gods. Hij besloot daarom van Catharina te scheiden en Anna Boleyn te huwen.
Anna, die een tijd in Frankrijk vertoefd had en daar met de Hervorming in kennis was gekomen en dezelve in het geheim toegedaan was, weigerde een tijdlang om met Hendrik te huwen. Haar vader echter drong haar zeer aan en eindelijk stemde zij er in toe Hendrik's gemalin en alzoo Engeland's koningin te worden. Aan dit besluit van Anna heeft Engeland onder de Voorzienigheid Gods, wat de aanleiding betreft, de reformatie te danken.
Hendrik vroeg nu de toestemming aan den paus om van Catharina te scheiden op grond van bloedschande. Paus Clemens VII durfde echter deze toestemming niet geven uit vrees voor keizer Karel V, die een neef van Catharina was en voor zijn tante tegenover Hendrik VIII zou optreden. Catharina toch was de zuster van Johanna van Arragon, de moeder van Karel V.
Uit de weigering des pausen, om de echtscheiding toe te staan, ontstond nu een heftige strijd tusschen koning en paus. Hendrik wendde zich nu tot de Engelsche theologen en kwam hierdoor in aanraking met Thomas Cranmer. Deze man, geboren den tweeden Juli 1849, was een man van groote geleerdheid, vooral doorkneed in de scholastieke wijsbegeerte en het canonieke recht. Hij was leeraar aan het Jesuiten-college te Cambridge. Ook had kardinaal Welsey hem opgedragen het examen af te nemen van de candidaten, die dongen naar de doctorstitel in de theologie. Ook waren de geschriften van Calvijn en Luther hem niet onbekend. In beginsel was Cranmer reeds voor de hervorming gewonnen. Deze geleerde man nu kwam in aanraking met den koning. In een vriendengesprek had Cranmer zich laten ontvallen dat de koning een anderen weg moest inslaan, om tot oplossing van de huwelijkskwestie te komen. Hij had gezegd dat zijns inziens het hier een gewetenszaak betrof, welke alleen door de Heilige Schrift kon beslist worden. Daarom zou hij aanraden de vraag omtrent het al of niet wettige dier verbintenis aan het oordeel der voornaamste godgeleerden in Europa te onderwerpen. In een gesprek tusschen Hendrik VIII en Cranmer leende de koning daaraan het oor.
Op eene reis, die Cranmer nu ondernam, won deze het gevoelen in van de meeste godgeleerden in Italië, Frankrijk en Duitschland. Hierop werd door de universiteiten van Oxford en Cambridge uitgesproken dat Hendrik volkomen recht had van Catharina te scheiden. Het pauselijk hof bleef echter dralen met zijne toestemming en nu verklaarde Hendrik VIII, gehoord het advies der universiteiten en der buitenlandsche godgeleerden, zijn huwelijk voor ontbonden en tevens zich zelf tot hoofd der Engelsche Kerk en 't pauselijk gezag over Engeland vernietigd. Dit geschiedde in dan jare 1532.
P.J.M. de Bruin

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen