1415–6 Juli–1915

In de volgende week, 6 Juli, zal het vijfhonderd jaar geleden zijn dat Johannes Huss op den brandstapel zijn leven gaf voor de waarheid des Evangelies. Hij was een voorlooper van de Hervorming der zestiende eeuw en een getuige van het Evangelie des heils, hetwelk wel onder veel bijgeloof begraven, maar toch niet geheel weggenomen was in de donkere Middeleeuwen.
Johannes Huss werd geboren 6 Juli 1373 in het Boheemsche dorpje Hussinecz, naar welk dorp bij ook Huss genoemd werd. Als knaap in een klooster onderwezen, legde hij zich met vlijt op de studie van het Latijn toe en later vertrok hij naar de Universiteit van Praag, welke in 1348 door keizer Karel IV gesticht was. Des Keizers dochter, Anna van Luxemburg, huwde op 14 Januari 1382 met Richard II, koning van Engeland. Door dit huwelijk kwamen de geleerden van Praag in aanraking met het Engelsche hof en Huss, die aan de universiteit van Praag het hoogleeraarsambt had gekregen, werd hierdoor bekend met de leer ven John Wickleff in Engeland. In dienselfden tijd ontstond er een pauselijk schisma. Twee pausen maakten aanspraak op den pauselijken stoel, n. l. Bonifacius IX en Clemens VI; —de laatste zetelde te Avignon, de eerste to Rome. Beide pausen slingerden den ban naar elkaars hoofd; beiden meenden onfeilbaar te zijn; den een noemde den ander een Belialszoon en werd voor wederkeerig den antichrist uitgemaakt. Deze treurige toestanden , benevens den arbeid van John Wickleff in Engeland, waren oorzaken, dat Huss tot duidelijk inzicht kwam van het verval der kerk. Daarbij verspreiden Engelsche studenten in Bohemen de leer van Wiekleff, die de transubstantiatie loochende en zeide: „Wat! zouden de aren, die wij heden in het veld plukken morgen God zijn? Als wij niet kunnen maken de werken Gods, hoe zullen wij dan God kunnen maken, die al de werken wrocht? Vooral door Hiëronymus van Praag werd Huss bekend met Wickleff's leer en hij moest erkennen dat de Roomsche kerk ver van het Evangelie was afgeweken, Vrijmoedig begon Huss de leer des Evangelies nu in Praag te verkondigen, toen hij aangesteld was als prediker in de Bethlehemskapel.
Hynko, de aartsbisschop van Praag, klaagde daarop Huss te Rome aan en beschuldigde hem van ketterij. De paus deed Huss in den ban, doch Huss bleef prediken, daar de koning van Bohemen zich voor hem in de bres stelde, ware er niet een bul verschenen van den paus om een kruistocht te prediken tegen Napels.
Johannes XXIII, de toenmalige paus was in oorlog geraakt met den koning van Napels. Een pauselijke bul, die in alle kerken van Bohemen moest voor gelezen worden, riep de christenen op tot een kruistocht tegen Napels. De pauselijke gezant te Praag vroeg Huss den bul af te lezen in de kerk en wel met deze woorden: „Wilt gij aan het apostolisch bevel voldoen?” Van harte wil ik het apostolisch bevel gehoorzamen, zeide Huss, maar, voegde hij er aan toe: versta mij wel, ik noem een apostolisch bevel de leer van de Apostelen van Christus, maar wat tegen die leer strijdt, gehoorzaam ik niet. In dien tijd vergaderde bet Concilie van Constanz en dit concilie daagde Huss voor zijn rechterstoel. Met een vrijgeleide van Keizer Sigismund trok Huss blijde naar het Concilie, in de vaste overtuiging dat het Concilie zijn leer als in overeenstemming met de Heilige Schrift, zou goed keuren.
'k Bleek hem echter spoedig, dat het Concilie niets van de zuivere Schriftleer wilde weten. Nog vóór de Keizer op het concilie aanwezig was, werd Huss in de gevangenis geworpen, waar hij zeven maanden in den kerker zuchtte. Het concilie zette Johannes XXIII af als paus, om de uitwendige eenheid der kerk te redden, maar Huss mocht zich niet verantwoorden. Eindelijk werd hem op 5 Juni een verhoor toegestaan. Huss wilde zijn leer met de Schrift verdedigen, doch men riep hem toe, dat hij zijne dwalingen erkennen moest of herroepen en maakte op het Concilie zooveel lawaai, dat Huss zich niet verstaanbaar kon maken. Men beschuldigde hem van Wichleffitische ketterij en daar Huss zijn leer niet herroepen wilde, tenzij men hem met Gods Woord van dwaling overtuigde, werd hij als ketter ter dood veroordeeld. Juist op zijn verjaardag 6 Juli 1415 werd Huss naar den brandstapel geleid, nadat vooraf in de Domkerk eene predikatie was gehouden over Bom, 6 : 6. Daarop werd Huss, van zijn priestergewaad ontdaan, door don wereldlijken rechter overgegeven en op den brandstapel verbrand. Men zegt, doch anderen betwisten het, dat Huss op den brandstapel zou gezegd hebben: Nu verbrandt men een gans (in 't Boheemsch: Huss) maar na mij komt een zwaan. Die zwaan zou Luther zijn. Op do Luthersche kerken ziet men dan ook meestal een zwaan als windwijzer.
Doch hoe dit zij, Huss heeft het zaad des Evangelies niet vergeefs gestrooid. Zijne volgelingen in Bohemen verbreidden het Evangelie en hoe ook vervolgd en gejaagd ten doode toe, er bleef een overblijfsel bestaan, dat zich in de zestiende eeuw weer uitbreidde als de gemeente der Moravische of Boheemsche broeders. Deze zwaar vervolgde gemeenten hadden in de zestiende eeuw in Bohemen en Moravië ongeveer vier honderd bedehuizen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen