Kerk en Staat

Toen Italie aan Oostenrijk den oorlog verklaarde, dachten velen, dat dit een belangrijke stap in do richting van den vrede was. Want men redeneerde als volgt. Door het deelnemen van Italie wordt de macht der Entente mogendheden dusdanig versterkt, dat Duitschland en Oostenrijk nu wel spoedig om den vrede zullen moeten smeeken; anders worden zij verpletterd. Wij zijn niet van dat gevoelen geweest. ledere versterking, aan welke zijde die ook plaats vindt, zal den oorlog langer doen duren, omdat geen der partijen voornemens is het vooralsnog op te geven, tenzij dat zij verpletterd zij. Het verloop der gebeurtenissen heeft ons in het gelijk gesteld. Sedert Italie den oorlog verklaard heeft, zijn er zeer belangrijke gebeurtenissen op het Oostelijke front afgespeeld. Het bekende Przemysl, dat de Russen kort geleden na een beleg van 9 maanden hadden genomen, is heroverd door de Duitsch-Oostenrijkers en Lemberg, de hoofdstad van Gallicië, het kroonjuweel, dat nog in het diadeem van den Czaar ontbrak, is door de Bussen prijs gegeven. Dat zijn zonder twijfel zeer belangrijke gebeurtenissen, en het is begrijpelijk, dat er zoowel in Duitschland als in Oostenrijk eene uitbundige vreugde over deze overwinning openbaar geworden is. Toch overschatte men de beteekenis van deze feiten niet, en die daaruit zou willen afleiden, dat het met Rusland op het eind loopt, zal zonder twijfel door het vervolg der gebeurtenissen worden teleurgesteld. De oorlog tegen Rusland begint pas, wanneer men de Russen over de grenzen gedrongen heeft. De Russen zijn teruggedrongen, maar niet omsingeld, noch vernietigd. In dit opzicht heeft het Duitsch Oostenrijksche offensief eene mislukking voor de centrale mogendheden gebracht. De opzet was prachtig, en had men in de praktijk kunnen uitvoeren wat strategisch was vastgesteld en bedoeld, dan had dit offensief voor Rusland de grootste debacle gebracht, waarvan de geschiedenis tot nu toe had kunnen verhalen. Sedan was er dan kinderspel bij geweest! Maar in de praktijk verloopen de dingen heel anders, dan men ze op een kaart heeft voorgesteld. De Russen hebben onmiddellijk begrepen waar het de centralen om te doen was. Niet om Lemberg — dat te hernemen was bijzaak — 't was hen te doen om een finale doorbraak van het Russische front, waarvan een splitsing van de Russische legers het onmiddellijke gevolg zou zijn geweest en waardoor het gevaar van eene omsingeling van de Zuid-Oostelijke legers schier onafwendbaar zou zijn geworden. Deze doorbraak hebben de Russen verijdeld door hunne snelle achterwaartsche beweging. Zij hebben alles prijs gegeven en opgeofferd om zich zelven te redden, en het blijkt uit alles, dat zij hunne achterwaartsche beweging op een meesterlijke wijze hebben volbracht. Zonder twijfel is dit terugtrekken gepaard gegaan met ontzaglijke verliezen, maar het offensief der centralen heeft niet minder bloed gekost, Eén zaak is in het nadeel van de Russen. Het wordt hoe langer hoe duidelijker, dat het hun aan munitie ontbreekt en de ervaringen van dezen oorlog zijn, dat men zonder artillerie niet strijden en overwinnen kan. Ongetwijfeld is dit voor Rusland een hoogst bedenkelijk geval. Want er is geen weg, langs wolken men het aan munitie helpen kan. De forceering der Dardanellen laat nog steeds op zich wachten en al komt men er aan de zijde der Entente niet rond voor uit, de verliezen, die daar geleden worden, zijn grooter dan de winsten, die men behaalt. De forceering der Dardanellen is eene mislukking, en het is zeer de vraag of men in Engeland niet heimelijk blij met deze mislukking is. Want dan kwam het Balkan-vraagstuk eens in al zijn scherpte naar voren. Wel kon Rusland dan alle hulp geboden worden; maar als de deur daar eenmaal open was, wie zou haar dan sluiten? Men vergete toch niet, dat het samengaan der Entente berust op zeer heterogene beginselen en belangen, en eene botsing tusschen deze beiden zou onmogelijk kunnen uitblijven, zoodra het kruis op de kerk van Konstantinopel geplant was. Daarom geloof ik niet, dat men zich voor de forceering der Dardanellen zoo hard zal haasten. Men zal daar wel bezig blijven. Men zal het werk niet opgeven; maar men zal het zoo doen, dat men er niet komt. Ook Italie valt het bitter tegen. In de eerste opwinding scheen het alsof de wandeling naar Weenen een parade-marsch was, maar men wordt langzamerhand ontnuchterd. Servië en Montenegro hebben van dezen oorlog handig gebruik gemaakt, om zich, ten spijt van Italie, in Albanie vast te zetten, en het lijdt geen twijfel of Servië zal alles aanwenden, om thans zich zelven een uitgang naar de Middellandsche zee te verschaffen. Kon Oostenrijk daarin bewilligen, dan was er heel spoedig een vrede van Servië en Montenegro met Oostenrijk te verwachten. En de beide eersten kon men dan — o ironie der geschiedenis — misschien o zoo spoedig op Italie zien los trekken. Wij staan nog voor allerlei verrassingen. Dat Roemenië aan de zijde der Entente zou gaan strijden, gelooft niemand meer, maar wel behoort het tot de mogelijkheden, dat Roemenië in hond met Bulgarije aan de zijde der centralen komt. Hoe meer de Russen moeten terugtrekken, hoe schooner de kans voor Roemenië wordt zich van Bessarabië en de Donau-monden meester te maken, Aan Bulgarije kon het dan in ruil daarvoor wel een gedeelte terug geven van datgene, wat het bij den vrede van Boekarest van dit land genomen had. Griekenland was gemakkelijk te vreden te stellen met de belofte, dat het behouden mocht wat het bij den zelfden vrede verworven had. Er is op dit oogenblik ontzettend veel politiek, omdat er zooveel egoïsme is en ieder zich maar afvraagt: hoe bereik ik het best en het snelst mijn doel? Sympathiën of antipathiën beteekenen niets meer, zoodra er belangen in het spel komen. Op het Westelijk front vele en bloedige gevechten, maar geen beslissingen. De loopgraven, die men heden ten koste van levende offers aan zijn vijand ontrukt, moeten morgen met bloedige verliezen weer worden losgelaten, en een kaart van October vergeleken met een kaart van Juni vertoont voor het Westelijke front geen noemenswaardige verschillen in den frontlijn. Maar hoeveel duizenden menschenlevens zijn er in die maanden niet gevallen! Een mensch, — duizend menschen — honderd duizend menschen zijn niets.
En nog steeds zendt men nieuwe mannen naar het Westelijk front. De beslissende strijd, zegt men thans in Engeland, zal eerst het volgende voorjaar kunnen gestreden worden. Kitchener dacht klaar te zijn met Mei, maar hij is niet klaar, Maar wij vragen: moet Europa dan nog een jaar de gruwelen van dezen oorlog dragen? De Heere regeert. Dat wordt in alles openbaar. Hij breekt de gedachten der volkeren en de vrede komt, wanneer Hij zegt: „Tot hiertoe en niet verder.”

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen