Kerk en Staat

Ook op het oorlogsterre in is er na een jaar bloedvergieten nog geen positief resultaat en wij zijn het tweede jaar ingegaan met de vraag op de lippen: Hoe lang nog? Want deze oorlog spot eenvoudig met alle menschelijke berekeningen. Niemand kan zelfs bij eenige benadering zeggen, wanneer hij eindigen zal. Men spreekt gedurig wel over den vrede, en ik geloof, dat allen er sterk naar verlangen, maar....ieder volgens zijn voorwaarden. Wie de zaken nuchter beziet, komt tot de conclusie, dat deze geheele oorlog een aaneenschakeling van vergissingen te voorschijn brengt. Duitschland heeft zich vergist in de Entente-mogendheden en deze hebben zich, op hunne beurt, in hot weerstandsvermogen der Oostenrijk-Hongaarsche monarchie vergist. Duitschland heeft getracht ten koste van de neutraliteit van België (wat nooit te verdedigen is) de Franschen te verpletteren, alvorens de Russen geheel gemobiliseerd waren. Maar België bleek een grooter hinderpaal te zijn dan de Duitsche generale staf ooit had vermoed. En toen de Russische legers Oost-Pruisen overstroomden en geheel Gallicië reeds door hen bezet was, — toen bij de Marne en de Ainse den Duitschers een gebiedend halt toegeroepen werd, — toen Antwerpen viel, maar het Belgische veldleger ontsnapte, toen werd de toestand voor Duitschland en Oostenrijk kritieker dan zij ooit geweest ,was. Maar toen is ook op een schitterende wijze de genialiteit van het Germaansche ras gebleken. In den nood worden de helden geboren en in von Hindenburg stond plotseling een man op, die de redder van zijn vaderland werd.
Een geheel nieuw plan werd uitgewerkt en het zwaartepunt van den strijd werd van het westelijk naar het oostelijk front verlegd. Eerst met de Kussen afrekenen! Dit werd nu de leuze. En aan die leuze is men getrouw gebleven tot op dit oogenblik. Eerst werden de Russen uit Oost-Pruisen verdreven, daarna werd Galicie stap voor stap van vijanden gezuiverd. Przemysl werd ingenomen. Lemberg viel, het onneembaar geachte Warschau zag de zegevierende legers der centralen binnen zijne muren. Iwangorod bezweek en nog altijd gaat het zegevierend voorwaarts en de Russen wijken van achter de Weichsel tot achter den Boeg. Het plan der Centralen is daarmee echter nog niet verwezenlijkt. Doel toch zijn niet de vestingen, maar de legers der Russen. Deze zoekt men te omsingelen, om hen bij honderdduizenden gevangen te kunnen nemen. Tot nu toe is dit nog niet gelukt. Men heeft wel die vestingen, maar Biet de legers. Deze wijken nog altijd terug, niet wanordelijk, maar al vechtende, alles medenemende of verwoestende wat hun vervolgers ook maar «enigszins van nut zou kunnen wezen. De Russen verwoesten hun eigen dorpen en verbranden hun eigen koren. Is het niet ontzettend, dat de hemel boven die streken naar alle zijden roodgekleurd is door het vuur, dat de Russen zelf ontsteken en waarmede zij alles verwoesten. Of het den Centralen echter gelukken zal de Russische hoofdmacht te omsingelen en alzoo onschadelijk te maken, staat nog te bezien. Terwijl ik deze regelen schrijf is de algemeene opvatting, dat de laatste kans van ontkoming door de Russen nog niet verloren ia, zij kunnen nog weg en de ring is op verre na niet gesloten.
Daarmee zou zonder twijfel het tijdstip van de vrede weer verder verschoven worden. Want de bedoeling der Centralen is om Rusland tot een afzonderlijken vrede te dwingen, iets wat voor beide partijen wellicht de beste oplossing zou wezen. Want wanneer Rusland thans besluiten kon vrede te maken, zou het zonder twijfel een eervollen vrede van de Centralen kunnen verkrijgen. Maar ik geloof niet, dat Rusland er op dit oogenblik nog aan denkt. De tegenspoeden zullen nog grooter en de verliezen nog pijnlijker moeten worden, alvorens de Rus zich in eenig opzicht handelbaar betoonen zal. Ik geloof zelfs, dat men in Engeland het gevaar, dat Rusland bedreigt, duidelijker en ernstiger inziet dan Rusland zelf. Hoe het zij de Centralen zijn met Rusland nog niet aan het eind, en wij hebben geduldig af te wachten, wat de komende dagen ons in dit opzicht zullen brengen, want de oplossing kan niet lang meer op zich doen wachten. De Russen worden omsingeld of zij ontsnappen in het eerste geval ia het heel gauw met Rusland gedaan in hot andere beteekent het een verlenging van den oorlog op het oostelijke front, dat do laatste niet meer verlaten kunnen alvorens zij geheel met Rusland hebben afgerekend. Op het westelijke front verkeert alles vrijwel in denzelfden toestand als half-September 1914, met dit verschil, dat er in die maanden duizenden on tienduizenden gesneuveld zijn. En nog altijd woedt ook daar de strijd onafgebroken voort. Vandaag valt hoogte nummer zooveel na hardnekkige gevechten on bloedige verliezen in de handen van de Duitschers, morgen gaat zij op dezelfde wijze over aan de Fransche of Engelschen. En zoo gaat hot voort, nog aan dag en week aan week, ontzettend. Aan Dardanellen geen verandering. Al heeft Engeland er ongeveer 40000 man verloren en eenige schepen in zien verzinken, de toestand is feitelijk nog precies dezelfde, als toen men er eenige maanden geleden geland ia. En Italie heeft ook nog niet veel resultaten bereikt. ‘t Staat nog altijd voor die ontoegankelijke posten, die den toegang versperren en die, blijkbaar zelfs ten koste van de bloedigste offers, niet kunnen genomen worden. Allerwege dus niets dan jammer on ellende, bloed en tranen, rouw en droefheid, die ons doen uitroepen: Heere! hoe lang nog? Wanneer keert de vrede onder do volkeren terug? Dat de oogen van ons volk eens mochten open gaan voor Gods sparende hand ! Wat een heerlijke verootmoediging zou daaruit geboren worden.

L. (Leiden) J.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen